Danh sách các chủ đề
0
Ngày:
12/07/2020
Lượt xem:
1099
Bài viết thứ 26/32 thuộc chủ đề “Sống sót sau ung thư”
Người dịch: BS. Đặng Thị Tâm
Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Văn Tuy
Một số người đã mô tả sự sống sót là “không bệnh, nhưng không phải là đã không liên quan gì tới bệnh của mình”. Những gì bạn trải qua với cơ thể của bạn có thể liên quan đến loại ung thư bạn đã mắc phải và phương pháp điều trị bạn nhận được. Bạn có thể thấy rằng bạn vẫn đang đối phó với những ảnh hưởng của việc điều trị trên cơ thể bạn. Nó có thể mất thời gian để vượt qua những tác dụng này.
Điều quan trọng cần nhớ là không có hai người nào giống nhau. Bạn có thể trải nghiệm những thay đổi rất khác với những người khác, ngay cả khi người đó bị ung thư và điều trị tương tự.
Nhiều thay đổi thể chất có thể được kiểm soát. Xem Tác dụng phụ để biết thêm thông tin về những thay đổi thể chất này và cách xử trí chúng. Nói chuyện với bác sĩ của bạn ngay khi bạn nhận thấy bất kỳ vấn đề mới nào.
Điều trị ung thư cũng có thể gây ra tác dụng phụ có thể không xuất hiện trong nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi bạn điều trị xong. Tác dụng phụ muộn là đặc hiệu đối với một số loại phương pháp điều trị và liều nhận được. Khi bạn và bác sĩ thảo luận về việc chăm sóc theo dõi của bạn, bác sĩ sẽ nói với bạn về những tác dụng phụ muộn cần theo dõi. Chăm sóc y tế sớm thường có thể làm giảm các vấn đề có thể đến từ các tác dụng phụ muộn.
Hóa trị, thuốc steroid, liệu pháp hormon, hoặc xạ trị có thể gây ra mỏng xương. Với xạ trị, mất xương sẽ xảy ra chỉ ở vùng cơ thể nhận điều trị.
Cách để xử trí
Sau điều trị ung thư, bạn nên kiểm tra thường xuyên. Trong những lần thăm khám này, bác sĩ hoặc y tá của bạn sẽ khám thực thể và có thể xét nghiệm để kiểm tra mất xương. Bạn có thể giúp giảm thấp nguy cơ mất xương của bạn bằng:
Nếu bạn nhận xạ trị vào đầu và cổ, cũng xem Thay đổi Miệng để có cách xử trí mất xương ở xương hàm của bạn.
Một vài thuốc hóa trị và xạ trị vào não có thể gây các vấn đề nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi điều trị kết thuốc. Các tác dụng phụ có thể bao gồm:
Xạ trị vào não có thể gây ra hoại tử xạ trị. Vấn đề này có thể xảy ra khi một vùng mô chết hình thành tại vị trí u não. Hoại tử xạ trị có thể gây các vấn đề về di chuyển, các vấn đề về tập trung, tiếp nhận thông tin chậm, và đau đầu.
Các cách để điều trị
Sau khi điều trị ung thư, bạn nên kiểm tra thường xuyên. Nếu bạn có triệu chứng của các thay đổi não bộ, bạn sẽ được xét nghiệm để xem liệu chúng được gây ra bởi ung thư hay tác dụng phụ muộn của điều trị. Nếu bạn có tác dụng phụ muộn, bác sĩ hoặc y tá của bạn:
Một vài thuốc ung thư và xạ trị vào đâu và cổ có thể gây tổn thương các vùng của hệ nội tiết. Hệ nội tiết là một tập hợp các cơ quan và các tuyến kiểm soát các chức năng cơ thể như là tăng trưởng, phát triển giới tính, sinh sản, ngủ, đói, và cách cơ thể sử dụng thức ăn.
Các phần của hệ nội tiết có thể bị tổn thương bởi điều trị ung htuw bao gồm tuyến giáp, buồng trứng, và tinh hoàn. Xạ trị vào đầu và cổ có thể tổn thương tuyến giáp. Xạ trị vào vùng chậu có thể tổn thương buồng trứng ở nữ hoặc tinh hoàn ở nam. Các vấn đề được gây ra bởi những sự thay đổi này có thể bao gồm mãn kinh sớm, vô sinh, suy giáp, và tăng cân.
Các cách để điều trị
Xem Đỏ phừng và đổ mồ hôi đêm để có nhiều thông tin về xử trí các triệu chứng của mãn kinh sớm.
Cho thông tin về vấn đề tình dục và xử trí vô sinh, xem:
Nếu bạn phát sinh các vấn đề với tuyến giáp của bạn, bác sĩ của bạn có thể chỉ định một liệu pháp thay thế hormon và theo dõi sát đáp ứng của bạn với thuốc đó.
Hóa trị, liệu pháp hormone, liệu pháp miễn dịch và thuốc steroid có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể. Đục thủy tinh thể là một vấn đề trong đó ống kính của mắt bạn trở nên mờ đục. Đục thủy tinh thể có thể gây ra:
Một số loại thuốc hóa trị có thể gây ra hội chứng khô mắt. Đây là một vấn đề trong đó mắt bạn không sản xuất đủ nước mắt. Các triệu chứng bao gồm cảm giác như mắt bạn bị khô hoặc có thứ gì đó trong đó.
Các cách để điều trị
Nếu bạn có nguy cơ bị đục thủy tinh thể, bạn nên đi khám thường xuyên với bác sĩ nhãn khoa (một bác sĩ y khoa chuyên điều trị các vấn đề về mắt).
Nếu đục thủy tinh thể trở nên nghiêm trọng, chúng có thể được điều trị bằng phẫu thuật. Trong loại phẫu thuật này, một bác sĩ phẫu thuật mắt sẽ loại bỏ ống kính có mây và thay thế bằng ống kính nhựa. Bạn thường sẽ được gây tê cục bộ và có thể về nhà cùng ngày.
Nếu bạn bị hội chứng khô mắt, bác sĩ có thể kê đơn điều trị thường xuyên bằng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ.
Điều trị bằng một số loại thuốc hóa trị (đặc biệt là cisplatin và carboplatin liều cao) và xạ trị liều cao lên não có thể gây mất thính lực.
Các cách để điều trị
Gặp chuyên gia thính học. Nếu bạn nhận điều trị ung thư có thể gây mất thính lực, bạn nên có ít nhất một lần đến gặp bác sĩ thính học sau khi bạn điều trị xong. Chuyên gia thính học là một chuyên gia được đào tạo về rối loạn thính giác. Tùy thuộc vào loại và liều điều trị ung thư mà bạn nhận được, bạn có thể cần gặp bác sĩ thính học thường xuyên hơn.
Theo dõi các dấu hiệu mất thính lực. Hãy cho bác sĩ của bạn biết ngay nếu bạn nhận thấy những thay đổi trong thính giác của bạn.
Một vài loại thuốc ung thư và xạ trị vào ngực có thể gây ra các vấn đề về tim. Các loại thuốc có xu hướng gây ra các vấn đề về tim bao gồm:
Các vấn đề về tim do điều trị ung thư có thể bao gồm:
Các cách để điều trị
Sau khi điều trị ung thư, bạn nên kiểm tra thường xuyên. Nếu bạn có vấn đề về tim, bác sĩ hoặc y tá có thể đề nghị bạn:
Một chế độ ăn có lợi cho tim bao gồm nhiều loại trái cây, rau và ngũ cốc. Nó cũng bao gồm thịt nạc, thịt gia cầm, cá, đậu và sữa hoặc các sản phẩm sữa không béo hoặc ít béo. Bác sĩ của bạn có thể sẽ khuyên bạn nên tuân theo chế độ ăn ít muối, vì muối có thể khiến chất lỏng dư thừa tích tụ trong cơ thể, làm cho các vấn đề về tim trở nên tồi tệ hơn.
Uống quá nhiều dịch có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về tim, vì vậy điều quan trọng đối với những người bị suy tim là uống đúng lượng và loại dịch. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về số lượng và loại dịch bạn nên dùng mỗi ngày.
Hãy cho bác sĩ của bạn biết ngay nếu bạn tăng cân đột ngột. Điều này có thể có nghĩa là đang thiết lập một lượng dịch thừa. Ngoài ra, nếu bạn bị suy tim, bạn không nên uống rượu.
Mang thêm trọng lượng có thể gây thêm căng thẳng cho trái tim của bạn. Làm việc với nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn để giảm cân an toàn.
Đúng loại và số lượng bài tập có thể giúp bạn và trái tim khỏe mạnh. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những hoạt động bạn có thể làm một cách an toàn. Tập thể dục có thể giúp bạn trở nên cân đối hơn và luôn năng động nhất có thể.
Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các chương trình và sản phẩm có thể giúp bạn bỏ thuốc lá. Ngoài ra, cố gắng tránh khói thuốc. Hút thuốc và thuốc có thể làm suy tim nặng hơn và gây hại cho sức khỏe của bạn.
Để tìm hiểu thêm về các vấn đề về giấc ngủ và cách xử trí, hãy xem thông tin của chúng tôi về các vấn đề về giấc ngủ.
Bác sĩ có thể kê toa thuốc dựa trên loại vấn đề về tim của bạn, mức độ nghiêm trọng và phản ứng của bạn với một số loại thuốc. Uống những loại thuốc này rất quan trọng.
Xạ trị, một số loại thuốc hóa trị và steroid có thể gây ra sẹo, yếu và mất xương. Những vấn đề này có thể dẫn đến mất chuyển động ở khớp, chẳng hạn như hàm, vai, hông hoặc đầu gối của bạn. Nếu bạn được xạ trị, những vấn đề này sẽ chỉ xảy ra ở phần cơ thể đã được điều trị.
Các cách để điều trị
Điều quan trọng là phải nhận thức được các dấu hiệu sớm của các vấn đề về khớp để những vấn đề này có thể được giải quyết trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn. Những dấu hiệu này bao gồm:
Nói chuyện với bác sĩ hoặc y tá của bạn. Anh ấy hoặc cô ấy có thể giới thiệu bạn đến một nhà vật lý trị liệu, người sẽ đánh giá các vấn đề về khớp của bạn và cho bạn các bài tập để tập. Các bài tập vật lý trị liệu có thể làm giảm đau, tăng sức mạnh và cải thiện chuyển động. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị thay khớp gối hoặc khớp háng.
Hóa trị và xạ trị vào ngực có thể làm tổn thương phổi. Những người sống sót sau ung thư được điều trị bằng cả hóa trị và xạ trị vào ngực có thể có nguy cơ tổn thương phổi cao hơn. Tổn thương phổi có thể gây khó thở, thở khò khè, sốt, ho khan, nghẹt mũi và cảm thấy mệt mỏi. Hãy kể cho bác sĩ của bạn nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào ở trên.
Các cách để điều trị
Nếu bạn bị khó thở nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp oxy. Oxy thường được cung cấp thông qua ngạnh mũi hoặc mặt nạ bao cả miệng và mũi của bạn. Trong một số trường hợp, bạn có thể nhận oxy qua máy thở.
Cân nặng quá mức có thể làm cho khó thở. Làm việc với bác sĩ và nhóm chăm sóc sức khỏe để giảm cân an toàn.
Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những hoạt động bạn có thể làm một cách an toàn. Tập thể dục có thể giúp bạn trở nên cân đối hơn và luôn năng động nhất có thể.
Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các chương trình và sản phẩm có thể giúp bạn bỏ thuốc lá. Ngoài ra, cố gắng tránh khói thuốc. Hút thuốc và ma túy có thể làm nặng thêm các vấn đề về phổi và gây hại cho sức khỏe của bạn.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp bạn thư giãn khi khó thở, giảm cảm giác khó chịu và điều trị đau.
Một số người có vấn đề về phổi dùng thuốc steroid. Steroid có thể can thiệp vào cách cơ thể sử dụng các chất dinh dưỡng cụ thể, bao gồm canxi, kali, natri, protein và vitamin C và D.
Nếu bạn uống thuốc steroid cho các vấn đề về phổi, điều rất quan trọng là phải ăn một chế độ ăn uống cân bằng. Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm các loại thực phẩm từ mỗi nhóm thực phẩm có thể bù đắp cho một số tác dụng của liệu pháp steroid.
Phù bạch huyết là một vấn đề trong đó dịch bạch huyết không được dẫn đi như bình thường, tích tụ trong các mô và gây sưng. Bạn có thể có nguy cơ bị phù bạch huyết nếu một phần của hệ thống bạch huyết của bạn bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật để loại bỏ các hạch bạch huyết hoặc bằng xạ trị đến các khu vực có số lượng lớn các hạch bạch huyết. Phù bạch huyết có thể phát sinh nhiều năm sau khi điều trị.
Các thay đổi ở miệng
Xạ trị vào đầu hoặc cổ và một số loại thuốc hóa trị có thể gây ra các tác dụng phụ muộn trong miệng của bạn. Các vấn đề có thể bao gồm khô miệng, sâu răng hoặc mất xương hàm.
Điều trị ung thư đôi khi có thể gây ra ung thư mới trong nhiều năm sau khi bạn điều trị xong. Khi một ung thư nguyên phát mới xảy ra ở một người có tiền sử ung thư, nó được gọi là ung thư nguyên phát thứ hai. Ung thư nguyên phát thứ hai không xảy ra thường xuyên, nhưng chúng có thể xảy ra.
Các cách để điều trị
0
0
