Bệnh tiểu đường thuyên giảm

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Thư

Hiệu đính: BS. Lương Thị Cẩm Nhung

Định nghĩa

Bệnh tiểu đường thuyên giảm được định nghĩa là sự cải thiện mức đường huyết về giới hạn bình thường mà không cần tiếp tục điều trị ở những bệnh nhân tiểu đường tuýp 2. Đặc biệt thường gặp ở các bệnh nhân mắc bệnh dưới 5 năm, chỉ số HbA1c <8%, điều trị từ 1 – 2 thuốc hạ đường huyết (không sử dụng insulin). Trong đó khái niệm giới hạn bình thường được hiểu là chỉ số HbA1C được duy trì thấp hơn 6,5% (48 mmol/mol) trong ít nhất 3 tháng và không sử dụng thuốc viên. 

Các phương pháp điều trị và thời điểm thích hợp để đánh giá thuyên giảm

Cách để đạt được trạng thái “bệnh tiểu đường thuyên giảm”

Cho tới hiện tại người ta vẫn chưa hiểu rõ hoàn toàn vì sao có sự thuyên giảm trong bệnh tiểu đường tuýp 2 nhưng các nghiên cứu cho thấy giảm cân là một bằng chứng mạnh mẽ nhất có liên quan tới vấn đề này.

Giảm 15kg một cách nhanh chóng và an toàn sau khi được chẩn đoán ở những bệnh nhân béo phì sẽ giúp tăng khả năng đạt được trạng thái thuyên giảm. Tuy nhiên việc giảm cân cần được lên kế hoạch bởi sự giúp đỡ của bác sĩ. 

Nếu như bạn có cân nặng khoẻ mạnh, dưới 18 tuổi, đang mang thai, đang cho con bú hoặc đã từng được chẩn đoán chứng rối loạn ăn uống thì không nên giảm cân nhanh chóng.

Vì sao giảm cân có thể giúp đạt được trạng thái “bệnh tiểu đường thuyên giảm”?

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn tới tiểu đường tuýp 2, có những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được như tuổi, tiền sử gia đình, chủng tộc,… và những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được như béo phì, lối sống,… Trong đó béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng mà chúng ta hoàn toàn có thể can thiệp được. 

Ở những người béo phì sẽ có tình trạng đề kháng insulin làm cho các cơ quan của cơ thể không thể sử dụng đường để tạo năng lượng. Ở giai đoạn đầu, tuyến tuỵ vẫn sản xuất insulin bình thường nhưng vì hiện tượng đề kháng insulin làm cho tuyến tụy nhầm tưởng rằng không đủ insulin nên phải hoạt động cật lực hơn, sản xuất nhiều insulin hơn, theo thời gian dẫn đến suy tuyến tụy và giảm sản xuất insulin, không đủ để phục vụ cho quá trình chuyển hoá đường tạo năng lượng từ đó gây nên bệnh tiểu đường. 

Vì vậy việc giảm cân ở những bệnh nhân béo phì sẽ giúp cải thiện tình trạng đề kháng insulin từ đó hỗ trợ cải thiện bệnh tiểu đường, bên cạnh đó khi giảm 5% trọng lượng cơ thể còn giúp giảm huyết áp và giảm cholesterol. 

Vậy “bệnh tiểu đường thuyên giảm” có giúp ngăn ngừa các biến chứng sau này không?

Khi đạt được trạng thái thuyên giảm tức là bạn đang duy trì lượng đường máu của mình ở một mức khoẻ mạnh, điều này sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc các biến chứng tiểu đường. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ mắc các biến chứng tiểu đường. 

Ngoài ra, khi bạn tích cực đưa đường máu về mức bình thường cần tham khảo ý kiến của bác sĩ vì khi đường máu giảm nhanh sau một thời gian dài tăng đường huyết sẽ khiến bệnh vi mạch đột ngột trở nên trầm trọng hơn.

Đó là lý do bạn cần kiểm tra sức khoẻ thường xuyên để đảm bảo rằng bất kỳ biến chứng nào cũng được phát hiện và điều trị đúng cách.

Sự thuyên giảm này có vĩnh viễn không?

Một số người gọi đây là “bệnh tiểu đường tuýp 2 đảo ngược” nhưng ở bài viết này chúng tôi sử dụng “bệnh tiểu đường thuyên giảm” vì bệnh tiểu đường hoàn toàn có thể quay trở lại nếu bạn không có một chế độ sinh hoạt và theo dõi phù hợp.

Có những bệnh nhân đã đạt được sự thuyên giảm kéo dài tới 15 năm, cũng có người chỉ vài năm. Do đó sự thuyên giảm có thể xem như là một quá trình, điều này đòi hỏi bạn phải có một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý cũng như tái khám thường xuyên để theo dõi chặt chẽ đường máu của bản thân. Đặc biệt bạn cần xét nghiệm ít nhất hàng năm để xác định khả năng duy trì thuyên giảm lâu dài cùng với các xét nghiệm được khuyến cáo thường xuyên để phát hiện các biến chứng tiềm ẩn của bệnh tiểu đường.

Tài liệu tham khảo

1. Diabetes UK. Diabetes remission. Truy cập ngày 10/10/2022 từ:

https://www.diabetes.org.uk/guide-to-diabetes/managing-your-diabetes/treating-your-diabetes/type2-diabetes-remission#:~:text=Remission%20is%20when%20your%20HbA1c,for%20the%20Study%20of%20Diabetes

2. Matthew C. Riddle (2021). Consensus Report: Definition and Interpretation of Remission in Type 2 Diabetes. Truy cập ngày 10/10/2022 từ: 

https://diabetesjournals.org/care/article/44/10/2438/138556/Consensus-Report-Definition-and-Interpretation-of