Tên gọi thông thường
- Ubiquinone
- Ubidecarenone
- Ubiquinol
- CoQ
- CoQ10
THÔNG TIN DÀNH CHO BỆNH NHÂN VÀ NGƯỜI NHÀ
Hãy trao đổi với bác sĩ về các loại thực phẩm chức năng bạn đang dùng, chẳng hạn như thảo mộc, vitamin, khoáng chất, các bài thuốc nam, thuốc Đông y, dược liệu….
Điều này sẽ giúp bác sĩ quản lý việc điều trị của bạn được tốt hơn và an toàn hơn.
Coenzyme Q10 là gì?
CoQ10 là một chất hóa học được tạo ra bởi các tế bào trong cơ thể bạn.
CoQ10 có vai trò giúp tăng trưởng và duy trì sự sống. Bạn có thể dùng CoQ10 dưới dạng thực phẩm chức năng, dạng viên hoặc dung dịch.
Coenzyme Q10 được dùng để làm gì?
CoQ10 được sử dụng trong:
- Ngăn ngừa bệnh lý tim
- Giảm cholesterol
- Giảm đau cơ gây ra bởi các thuốc điều trị cholesterol như các statin
- Ngăn ngừa chứng đau nửa đầu
- Giảm các triệu chứng của bệnh Parkinson
- Điều trị vô sinh
CoQ10 cũng có những chỉ định khác nhưng chưa được nghiên cứu rõ ràng.
Nhìn chung, CoQ10 khá an toàn.
Tuy nhiên, các thực phẩm chức năng chứa CoQ10 có thể tương tác và ảnh hưởng đến tác dụng của một số thuốc.
Để biết thêm thông tin, hãy đọc phần “Tôi cần biết thêm điều gì?” phần bên dưới.
Các tác dụng phụ của CoQ10 là gì?
CoQ10 có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ như:
Tôi cần biết thêm điều gì?
- Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang hóa trị hoặc xạ trị. CoQ10 có thể ảnh hưởng và làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị này.
- Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang dùng thuốc chống đông máu như warfarin (Coumadin®). CoQ10 có thể làm tăng nguy cơ chảy máu nếu bạn dùng đồng thời với thuốc chống đông máu.
- Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang sử dụng theophylline (Theolair®) điều trị bệnh hen suyễn hoặc các vấn đề về phổi khác, chẳng hạn như khí phế thũng (khi các túi khí trong phổi bị tổn thương) hoặc viêm phế quản mãn tính. CoQ10 có thể ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc này.
THÔNG TIN DÀNH CHO CÁN BỘ Y TẾ
Tên thương mại
UbiQgel ™
Tên khoa học
2,3 dimetoxy-5 metyl-6-decaprenyl benzoquinon
Tóm tắt lâm sàng
Tác dụng
Coenzyme Q10 (CoQ10), còn được gọi là ubiquinone, tham gia vào quá trình hô hấp tế bào và sản xuất năng lượng.
CoQ10 được tìm thấy trong tất cả các tế bào của con người, và có nồng độ cao ở gan, thận, tim và tụy.
Nhờ tác dụng chống oxy hóa, CoQ10 được lưu hành dưới dạng thực phẩm chức năng và thường được quảng cáo có khả năng ngăn ngừa các bệnh tim mạch, bệnh Parkinson, vô sinh và ung thư.
Các nghiên cứu thực tế trên chuột
Các nghiên cứu trên chuột cho thấy CoQ10 có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ thần kinh, và có tiềm năng làm giảm nhẹ tổn thương thận do xạ trị.
Kết quả một số nghiên cứu trên người cho thấy CoQ10 có thể có lợi trên bệnh nhân mắc bệnh mạch vành, suy tim sung huyết, và giảm nguy cơ tử vong do tim mạch.
Thực tế với selen
Trong các nghiên cứu khác kết hợp selen và CoQ10 cho thấy hiệu quả cải thiện chức năng tim và giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.
Tuy nhiên, một đánh giá hệ thống đã kết luận rằng các bằng chứng hiện tại không ủng hộ việc bổ sung CoQ10 thường quy ở bệnh nhân mắc bệnh lý mạch vành.
Thực tế với statin
Các quan sát trên bệnh nhân dùng statin nhận thấy hiện tượng giảm nồng độ CoQ10 trong tế bào cơ, điều này gợi ý việc tiến hành các thử nghiệm đánh giá hiệu quả của CoQ10 đối với bệnh đau cơ do statin, tuy nhiên các dữ liệu này vẫn chưa thực sự thuyết phục.
Thực tế với bệnh nhân đái tháo đường
Việc bổ sung CoQ10 trong thời gian ngắn ở bệnh nhân tiểu đường chạy thận nhân tạo giúp cải thiện các dấu ấn sinh học trong chuyển hóa insulin, nhưng nồng độ glucose lúc đói, HbA1c hay các chỉ số lipid không được cải thiện.
Một phân tích tổng hợp kết luận bằng chứng về lợi ích của CoQ10 với bệnh thận do đái tháo đường vẫn còn hạn chế và cần có thêm các nghiên cứu bổ sung.
Thực tế với đau nửa đầu
CoQ10 có thể hữu ích trong một số trường hợp phòng ngừa chứng đau nửa đầu.
Một nghiên cứu nhỏ cho thấy việc bổ sung CoQ10 làm giảm tần suất đau nửa đầu, và các dữ liệu khác cho thấy CoQ10 còn giúp giảm số ngày và thời gian đau nửa đầu, tuy nhiên không giảm số lượng cơn và mức độ nặng.
Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, việc bổ sung CoQ10 ở trẻ em bị đau nửa đầu đã cho thấy không đem lại lợi ích.
Mặc dù tác dụng bảo vệ thần kinh của CoQ10 đã được báo cáo trong một số nghiên cứu nhỏ, các nghiên cứu lớn với thiết kế tốt hơn không ghi nhận hiệu quả của CoQ10 trong bệnh Parkinson hay bệnh Huntington.
Giúp hỗ trợ trong bệnh stress
Trong các nghiên cứu khác, CoQ10 được ghi nhận giúp cải thiện các triệu chứng bệnh trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn lưỡng cực, nhưng sự kết hợp các chất chống oxy hóa bao gồm CoQ10, vitamin C và E, và axit anpha lipoic không đem lại hiệu quả trong điều trị bệnh Alzheimer.
Tác dụng khác
Các dữ liệu khác gợi ý bổ sung CoQ10 có thể làm tăng độ di động của tinh trùng ở nam giới, điều hòa insulin, lipid, các dấu ấn viêm ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang, và giảm mệt mỏi do gắng sức; giảm các dấu ấn stress oxi hóa; cũng như các dấu ấn viêm ở bệnh nhân mắc bệnh mãn tính.
Trong một nghiên cứu liên quan đến bệnh nhân nhiễm trùng huyết, bổ sung CoQ10 trong giai đoạn đầu có tác động tích cực đến các thông số lâm sàng và rối loạn chức năng ty thể.
CoQ10 cũng đã được nghiên cứu trên bệnh nhân ung thư. Các kết quả bước đầu nghiên cứu tác dụng của CoQ10 trong kiểm soát chứng mệt mỏi do ung thư hiện không đồng nhất.
Trên các bệnh nhân đang điều trị với tamoxifen, CoQ10 dường như có tác dụng làm giảm nồng độ các cytokine gây viêm.
Trên bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan, nồng độ coenzyme Q10 có tương quan thuận chiều với khả năng chống oxy hóa và tương quan ngược chiều với các dấu ấn viêm hậu phẫu.
Tuy nhiên, việc bổ sung chất chống oxy hóa trong đó có CoQ10 trước và trong điều trị, có liên quan đến tăng nguy cơ tái phát ở bệnh nhân ung thư vú. Vì vậy, vẫn cần nghiên cứu thêm về vấn đề này..
CoQ10 có thể ảnh hưởng đến hoạt động của warfarin.
Do đặc tính chống oxy hóa, CoQ10 cũng có thể làm giảm hiệu quả của liệu pháp hóa trị và xạ trị.
Mục đích sử dụng
- Ung thư
- Mệt mỏi
- Bệnh lý tim mạch
- Tăng cholesterol máu
- Bệnh Huntington
- Vô sinh
- Đau nửa đầu
- Bệnh Parkinson
Cơ chế hoạt động
Bản chất
CoQ10 được biết đến là một chất chống oxy hóa, giúp ổn định màng tế bào và là chất nội sinh duy nhất được sản xuất từ lipid có chức năng oxy hóa khử ở động vật có vú.
Tất cả các tế bào đều có khả năng tổng hợp CoQ10 và không có sự tái phân bố qua máu CoQ10 giữa các cơ quan với nhau.
Nguyên tắc hoạt động (cấp độ phân tử)
CoQ10 cần thiết cho việc sản xuất adenosine triphosphate (ATP), có vai trò như một chất mang điện tử di động trong quá trình chuyển điện tử của ty thể xảy ra khi hô hấp và quá trình phosphoryl hóa.
CoQ10 cũng có vai trò điều hòa trực tiếp trong quá trình dehydro hóa succinyl và NADH.
CoQ10 đã được chứng minh là có khả năng khử sạch các gốc tự do được tạo ra bởi quá trình peroxy hóa lipid, ngăn ngừa sự biến dạng ty thể cũng như giúp duy trì tính toàn vẹn của các kênh ion canxi ở cơ tim trong các đợt thiếu máu cục bộ.
CoQ10 cũng có khả năng ổn định màng tế bào và ngăn ngừa sự thoái hóa của các chất chuyển hóa cần thiết cho quá trình tái tổng hợp ATP, đồng thời ngăn chặn các phản ứng viêm liên quan đến tuổi tác và sự biệt hóa của tế bào hủy xương bằng cách ức chế stress oxy hóa.
CoQ10 và những lợi ích thiết thực
Một trong những cơ chế căn bản của tác dụng bảo vệ thần kinh bởi CoQ10 liên quan đến việc ức chế tế bào thần kinh đệm microglia trong bệnh động kinh nhẹ do pentylenetetrazol trong nghiên cứu ở chuột .
Các nghiên cứu tiền lâm sàng khác cho thấy CoQ10 có thể ngăn ngừa sự giảm nồng độ protein vận chuyển glucose-4 trong tế bào mỡ do simvastatin gây ra, một trong những nguy cơ dẫn đến khởi phát tiểu đường ở bệnh nhân dùng statin.
CoQ10 cũng làm giảm quá trình chết theo chu trình do nồng độ glucose cao và rối loạn chức năng của các tế bào nội mô nguyên sơ bằng cách tăng tổng hợp nitric oxid nội mô và heme oxygenase thông qua con đường protein kinase hoạt hóa bởi AMP.
Trong nghiên cứu trên mô hình chuột, CoQ10 giúp bảo vệ tinh hoàn khỏi độc tính do doxorubicin gây ra bằng cách cải thiện stress oxy hóa và giảm sự chết theo chu trình bằng cách điều hòa P-glycoprotein.
Chống chỉ định
Trong nghiên cứu trên mô hình chuột về ung thư phổi không tế bào nhỏ, việc uống ubiquinone dường như làm giảm tác dụng của xạ trị.
Tác dụng phụ
Không thường xuyên: Buồn nôn, tiêu chảy và giảm cảm giác ngon miệng.
Tương tác thuốc
Thuốc ức chế HMG-CoA reductase:
Nồng độ CoQ10 nội sinh có thể giảm do lovastatin, atorvastatin và simvastatin.
Enzym HMG-CoA reductase chịu trách nhiệm xúc tác quá trình chuyển đổi acetyl CoA thành cholesterol và tổng hợp CoQ10.
Warfarin:
CoQ10 có cấu trúc tương tự như vitamin K và có thể đối kháng với tác dụng của warfarin.
Tuy nhiên, CoQ10 đã được báo cáo là làm tăng nguy cơ chảy máu khi sử dụng với warfarin.
Theophylline:
CoQ10 làm chậm quá trình thanh thải theophylline, có thể gây nôn dai dẳng, rối loạn nhịp tim và co giật khó kiểm soát.
Tài liệu tham khảo
https://www.mskcc.org/cancer-care/integrative-medicine/herbs/coenzyme-q10
