Kiểm soát cân nặng: Ăn uống đúng cách và duy trì sức khỏe

Biên dịch: Phạm Đoàn Bảo Chi

Hiệu đính: BS Cao Đình Huy

Những câu hỏi thường gặp

Chỉ số khối cơ thể là gì?

Chỉ số khối cơ thể (body mass index-BMI) là một công cụ thường được sử dụng để đo lượng mỡ trong cơ thể. Nó được tính dựa trên chiều cao và cân nặng. 

Công thức tính BMI: 

BMI= (cân nặng)/ (chiều cao x chiều cao)

Calo là gì?

Calo (hay còn gọi là Calories) là một đơn vị được dùng để đo lường mức năng lượng có trong một loại thực phẩm nhất định.

Lượng calo nạp vào ảnh hưởng đến cân nặng như thế nào?

Cơ thể chỉ sử dụng một lượng calo cần thiết để cung cấp năng lượng. Lượng calo dư thừa sẽ được lưu trữ dưới dạng mỡ. Nạp vào nhiều calo hơn mức cần thiết là yếu tố chính dẫn đến tăng cân.

Ngoài lượng calo dư thừa, còn những yếu tố nào ảnh hưởng đến cân nặng nữa không?

Một số yếu tố khác ảnh hưởng đến việc kiểm soát cân nặng bao gồm:

• • Tuổi – Khi bạn càng lớn tuổi thì cân nặng cũng sẽ tăng thêm một ít.
  • Gen – Gen có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến cân nặng. Một số người mắc những rối loạn về di truyền có thể dẫn đến đến béo phì.
  • Mang thai – Sau khi sinh con, người phụ nữ có thể không giảm được toàn bộ số cân nặng đã tăng lên trong thời kỳ mang thai. Nếu điều này xảy ra với mỗi lần mang thai, cân nặng của thai phụ sẽ thay đổi.

Thừa cân liên quan đến những vấn đề sức khỏe nào?

Nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có liên quan đến thừa cân hoặc béo phì như:

• • Bệnh tim mạch
  • Bệnh đái tháo đường
  • Bệnh túi mật
  • Một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú, ung thư đại tràng và ung thư túi mật; béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.
  • Chứng ngưng thở khi ngủ
  • Bệnh về khớp
  • Vô sinh

Thừa cân ảnh hưởng như thế nào đến thai kỳ?

Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và tăng huyết áp trong thai kỳ cao hơn phụ nữ có cân nặng bình thường, đồng thời họ cũng có khả năng phải sinh mổ cao hơn.

Tôi có thể giảm cân như thế nào?

Lượng calo bạn tiêu thụ cần lớn hơn calo nạp vào nên tập thể dục thường xuyên kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh là điều cần thiết để giảm cân.

Những loại thực phẩm nên hạn chế khi giảm cân

Nên hạn chế những thực phẩm có nhiều đường và chất béo như những đồ uống có nhiều đường như nước ngọt, trà đường…

Những thói quen ăn uống nào khác có thể giúp tôi giảm cân?

Kiểm soát khẩu phần ăn là điều then chốt. Giảm thiểu lượng thức ăn nạp vào cơ thể. Ví dụ, một khẩu phần thịt hoặc gia cầm chỉ khoảng 85 gram, có trọng lượng tương đương với một bộ bài. Hay một thìa bơ có trọng lượng tương đương với một thẻ tiền chơi Poker.

Tập thể dục với cường độ như thế nào để giảm cân và duy trì cân nặng

Những người đã giảm cân và duy trì được cân nặng thường tập thể dục trung bình khoảng 60-90 phút mỗi ngày với cường độ vừa phải vào hầu hết các ngày trong tuần. Bạn không cần phải tập liên tục trong một lần. Bạn có thể chia ra nhiều lần tập trong ngày, ví dụ ba lần một ngày, mỗi lần khoảng 20-30 phút.

Những lợi ích nào khác của việc tập thể dục

Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe và cải thiện tinh thần. Sức bền, cũng như sự linh hoạt và sức mạnh cơ của bạn sẽ tăng lên. Tập thể dục có thể giúp giảm các triệu chứng trầm cảm và lo âu ở một số người. Nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư đại tràng và đái tháo đường của bạn cũng giảm khi tập thể dục thường xuyên…

Tôi đã cố gắng giảm cân bằng chế độ ăn hợp lý và tập thể dục, nhưng vẫn thất bại. Liệu sử dụng thuốc có giúp tôi giảm cân không?

Đối với một số người, có thể khó để giảm cân chỉ bằng chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Nếu bạn có chỉ số BMI lớn hơn 30 hoặc ít nhất là 27, và có một số bệnh lý đi kèm, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim, bạn có thể sử dụng thuốc để giúp giảm cân.

Khi nào cần phẫu thuật để giảm cân?

Nếu chế độ ăn kiêng và tập thể dục không có hiệu quả, một loại phẫu thuật đặc biệt “Phẫu thuật bariatric”, có thể là một lựa chọn cho những người béo phì độ 3 (BMI từ 40 trở lên) hoặc những người có BMI từ 35 đến 39 và có kèm 0theo một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng gây ra do béo phì. Phẫu thuật nội soi giảm cân có thể giúp cân nặng giảm một cách đáng kể. Điều này giúp làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến béo phì.

Những nguy cơ của phẫu thuật giảm cân

Nguy cơ của phẫu thuật giảm cân có thể bao gồm: 

• • Rò rỉ dịch dạ dày vào ổ bụng
  • Tổn thương các cơ quan khác, chẳng hạn như lá lách
  • Vòng thắt dạ dày hoặc kim bấm khâu bị rơi ra
  • Nhiễm trùng
  • Các biến chứng do gây mê
  • Tử vong

Cần đợi bao lâu sau khi phẫu thuật mới có thể mang thai

Bạn nên trì hoãn mang thai 12-24 tháng sau phẫu thuật, đây là khoảng thời gian bạn sẽ sụt cân nhanh chóng.

Bảng chú giải

• • Gây mê: Gây mất cảm giác để giảm đau.
  • Phẫu thuật Bariatric: Các phẫu thuật làm giảm cân để điều trị béo phì.
  • Chỉ số khối cơ thể (BMI): Một con số được tính toán trên chiều cao và cân nặng được sử dụng để xác định tình trạng cân nặng của một người nào đó: thiếu cân, bình thường, thừa cân hay béo phì.
  • Calo: Đơn vị nhiệt lượng được sử dụng để biểu thị giá trị nhiên liệu hoặc giá trị năng lượng của thực phẩm.
  • Bệnh tim mạch: Bệnh tim và mạch máu.
  • Sinh mổ: Sinh thông qua đường mổ ở bụng và tử cung của người mẹ.
  • Bệnh đái tháo đường: bệnh với mức đường trong máu rất cao.
  • Nội mạc tử cung: Lớp lót bên trong tử cung.
  • Gen: Các đoạn ADN chứa các thông tin di truyền để phát triển các đặc điểm thể chất của một người và kiểm soát các quá trình trong cơ thể. Chúng là đơn vị di truyền cơ bản và có thể được truyền từ cha mẹ sang con cái.
  • Vô sinh: Tình trạng một cặp vợ chồng không thể có thai sau 12 tháng mà không sử dụng bất kỳ hình thức ngừa thai nào.
  • Ngưng thở khi ngủ: Một rối loạn đặc trưng bởi sự gián đoạn thở trong khi ngủ, có thể kéo theo các vấn đề sức khỏe khác.

 Tài liệu tham khảo

https://www.acog.org/womens-health/faqs/weight-control-eating-right-and-keeping-fit?