Bệnh tim bẩm sinh
Khe hở môi - hàm (Sứt môi hở hàm ếch)
Lỗ đái đỗ thấp
Não úng thủy - Dị tật bẩm sinh
Suy giảm thính lực bẩm sinh
Tật nứt đốt sống
Thoát vị bẹn
Tinh hoàn ẩn - Dị tật bẩm sinh
Hội chứng Down (Đao)
Chậm phát triển tâm thần
0
Ngày:
17/09/2014
Lượt xem:
851
Bài viết thứ 00/13 thuộc chủ đề “Dị tật bẩm sinh”
Trật khớp háng bẩm sinh (hình 1) là dị tật trong đó đầu trên xương đùi không khớp một cách chính xác với ổ khớp trên xương chậu hoặc nằm trật ra phía ngoài ổ khớp. Khớp háng có thể bị trật bên đùi trái hoặc phải.
Tỉ lệ mắc tật này là 1/800 – 1000 trẻ sơ sinh, xảy ra ở nữ nhiều hơn ở nam.
Những trường hợp có nguy cơ cao là sinh ngược và sinh con so.
Hình 1: Trật khớp hàng bẩm sinh (Nguồn ảnh: chaodontuonglai.vn)
Đầu trên xương đùi trái nằm lệch phía trên ổ khớp
Việc chẩn đoán bằng X quang trước 4 tháng tuổi đối với tật trật khớp háng bẩm sinh không cho kết quả đáng tin cậy vì đầu xương đùi vẫn chưa thấy được trên phim. Do đó chẩn đoán trật khớp háng bẩm sinh bằng siêu âm rất có giá trị đối với trẻ dưới 4 tháng tuổi.
Nên khám cho tất cả các trẻ khi trẻ được 10 ngày tuổi để xem có các biểu hiện sau đây của tật trật khớp háng bẩm sinh hay không:
So sánh hai đùi nếu có xảy ra tật trật khớp háng ở một trong hai đùi thì bên trật khớp sẽ có các dấu hiệu sau (Hình 2):
Hình 2: Biểu hiện trật khớp hàng bẩm sinh
Nghiệm pháp phát hiện trật khớp háng bẩm sinh của Ortolani:
Hình 3a,b,c: Nghiệm pháp Ortolani – phát hiện trật khớp háng bẩm sinh (Nguồn ảnh: chaodontuonglai.vn)
Đối với trẻ hơi lớn hơn một chút, cho trẻ nằm ngữa gấp khớp gối và so sánh chiều cao của chúng (hình 4).
Nếu một trong hai đầu gối thấp hơn thì có thể bên phía đó bị trật khớp háng bẩm sinh và bên bệnh thường hạn chế động tác dạng khớp háng (hình 5).
(4) 
(5)
Hình 4, 5: Phát hiện trật khớp háng bẩm sinh
Nguyên nhân không rõ, thường xảy ra ở trẻ sinh non. Có thể do chấn thương trong khi sinh, vị trí bất thường của thai trong tử cung, lỏng lẽo khớp do giảm nội tiết tố của mẹ khi đang mang thai, loạn sản nguyên phát của ổ cối, yếu tố di truyền v.v…. Tuy nhiên đối với các gia đình có người đã mắc tật này, nguy cơ trẻ bị trật khớp háng bẩm sinh thường cao hơn.
Cho đến hiện nay chưa có cách nào để phòng ngừa tật trật khớp háng bẩm sinh.
Nếu trẻ bị trật khớp háng bẩm sinh mà không được điều trị thì sẽ bị một số biến chứng gồm:
Nếu tật này được phát hiện ngay sau sinh việc điều trị chỉ đơn giản là duy trì vị trí của khớp háng trong tư thế đầu gối co lên và giạng ra phía ngoài trong khoảng 2 tháng (Hình 6). Tuy nhiên việc điều trị nên kéo dài cho tới khi kết quả X quang và siêu âm cho thấy đầu trên xương đùi đã ở vị trí bình thường. Tư thế này giúp duy trì vị trí chính xác của đầu trên xương đùi và kích thích ổ khớp phát triển bình thường.
(6) 
(7)
Hình 6, 7: Điều trị trật khớp háng ở trẻ
Đối với trẻ bị tật này từ 1 đến 6 tháng tuổi, việc điều trị cũng được thực hiện theo cách trên để nắn đầu trên xương đùi vào ổ khớp và thông thường sau từ 3 đến 4 tuần đầu trên xương đùi sẽ trở lại vị trí bình thường. Kỹ thuật này cho phép thành công từ 90 dến 95% trường hợp.
Để làm được điều này nên dùng nhiều lớp tả dày quấn cho trẻ theo cách như (hình 6). Không nên dùng tả ba góc vì sẽ làm háng dang rộng ra, đây là vị trí không tốt cho sự phát triển của khớp háng bình thường. Giữ chân của trẻ theo tư thế như (hình 7) khi trẻ ngủ. Nên mang trẻ ở tư thế hai đùi dạng ra khi làm việc (hình 8).
Hình 8: Điều trị trật khớp háng bẩm sinh – Tư thế hai đùi dạng ra
Nếu biện pháp trên không thành công hoặc đối với trẻ từ 6 đến 18 tháng tuổi, có thể điều trị bảo tồn bằng bột hoặc phải can thiệp phẫu thuật.
Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế cấp tỉnh hoặc trung ương để bác sĩ chuyên khoa nắn đầu trên xương đùi vào ổ khớp sau đó bó bột hoặc dùng máng, nẹp đặc biệt để giữ cố định. (hình 9, 10)
Việc bó bột thường duy trì từ 2 đến 4 tháng hoặc lâu hơn, thơi gian này tùy thuộc vào hai yếu tố:
(9) 
(10)
Hình 9: Nẹp đặc biệt để giữ cố định
Hình 10: Bó bột
Nếu từ khi sinh đến 18 tháng trẻ bị trật khớp bẩm sinh nếu không được can thiệp thì sau 18 tháng trẻ chỉ có thể điều trị bằng phẫu thuật.
Những trẻ mắc các khuyết tật sau thường kèm theo tật trật khớp háng bẩm sinh:
Do đó với những trẻ này cần xem xét cẩn thận sau sinh để chắc chắn không có tật trật khớp háng bẩm sinh.
Nên đưa trẻ bị trật khớp háng bẩm sinh đi khám khi thấy trẻ có những dấu hiệu sau:
Sau khi cắt bột hoặc sau phẫu thuật, trẻ cần được tiếp tục tái khám mỗi 6 tháng trong 3 năm đầu. Tiếp tục tái khám hằng năm cho đến 6 tuổi. Sau đó khám lại sau mỗi 3 năm cho đến tuổi trưởng thành.
Cám ơn bác sĩ BS.Lê Thanh Nhã Uyên đã chia sẻ bài viết này
Tài liệu tham khảo
http://chaodontuonglai.vn/modules.php?name=Thongtin&go=page&pid=50
1. Beaty J.H. (2007), Congenital Anomalies of the Lower Extremity, Campbell’s Operative Orthopaedics, 11th edition, 1079-1099.
2. Hefti F. (2007), Developmental dysplasia and congenital dislocation of the hip, Pediatric orthopaedics in pratice. 177-200.
3. Rab G. T. , Salamon P. B. (2001), Surgery for developmental dysplasia of the hip, Chapman’s Orthopaedic Surgery, 3rd edition, 4242-4258.
4. Staheli L.T. (2006), Hip, Practice of pediatric orthopedics, 2nd edition, 160-196
5. Weinstein S.L. (2006), Developmental Hip Dysplasia and Dislocation, Lovell & Winter’s Pediatric Orthopaedics, 6th edition, 988-1037.
Từ khóa
Đang cập nhật
0
0
