Dinh dưỡng là gì?
Dinh dưỡng liên quan đến tất cả những thứ trẻ ăn và uống. Cơ thể trẻ hấp thu dưỡng chất từ thức ăn để hoạt động chức năng và duy trì sức khỏe. Dưỡng chất bao gồm tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và chất khoáng. Với lượng thích hợp, các chất này cung cấp năng lượng cho trẻ tăng trưởng và phát triển, học hỏi và vận động. Cơ thể cũng sẽ chuyển phần dưỡng chất chưa được sử dụng ngay thành năng lượng dự trữ dưới dạng mỡ.
Sự quan trọng của chế độ dinh dưỡng cân bằng
Chế độ dinh dưỡng không cân bằng gây nên các vấn đề sức khỏe, dư cân và béo phì. Một số bệnh lý liên quan đến chế độ dinh dưỡng sai lệch có thể rất nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng, nhất là trong thời kỳ trẻ phát triển vào giai đoạn thiếu niên rồi trưởng thành. Bằng cách giúp trẻ tạo lập thói quen ăn uống khỏe mạnh, bạn đã giúp trẻ phòng ngừa các vấn đề trên.
Tránh các bệnh về thừa cân sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho trẻ. Trên hết là, ta dễ duy trì cân nặng thích hợp hơn là giảm cân. Trẻ nào duy trì được cân nặng phù hợp thì càng duy trì được sức khỏe tốt khi trưởng thành.
Tôi có thể tạo nên sự khác biệt trong chế độ dinh dưỡng?
Không phải ai cũng tự nhiên biết chọn lựa loại thực phẩm tốt hay cách vận động thể lực đem lại lợi ích cho cơ thể. Tuy nhiên, cũng như tất cả các thứ khác, đây là kỹ năng có thể học và vận dụng thường xuyên để trở thành thói quen. Là phụ huynh, bạn là hình mẫu cũng như có ảnh hưởng nhiều đến trẻ. Chỉ cần một thay đổi nhỏ trong bữa ăn gia đình và thói quen tập thể dục thường xuyên đã có tác động lớn đến sức khỏe của trẻ.
Dư cân/béo phì góp phần gây ra
- Bệnh tim mạch.
- Tiểu đường.
- Cao huyết áp.
- Cao cholesterol trong máu.
- Hen suyễn.
- Ngưng thở trong lúc ngủ.
- Ung thư.
- Trở ngại trong các hoạt động xã hội.
- Mặc cảm.
- Bị trêu chọc và bắt nạt.
- Khó hòa đồng.
- Cảm thấy bị cô lập và đơn độc.
Ngược lại, chế độ dinh dưỡng tốt góp phần:
- Có cân nặng tương xứng với chiều cao.
- Sức khỏe tinh thần tốt.
- Suy nghĩ mạch lạc và biểu hiện hoạt bát.
- Xương và cơ chắc khỏe.
- Năng lượng sống dồi dào.
- Đề kháng lại bệnh tật.
- Khả năng lành thương tổn cao, dễ dàng hồi phục sau bệnh tật hoặc bị thương.
- Giảm các nguy cơ bị bệnh tim mạch, đột quỵ, tiểu đường, ung thư hoặc loãng xương trong tương lai.
Làm cách nào để giúp trẻ chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe?
Hãy bắt đầu bằng việc bạn tự giữ sức khỏe bản thân và cho trẻ nhiều thực phẩm bổ dưỡng, bắt mắt để lựa chọn. Theo sát và hướng dẫn khi trẻ làm việc đó. Tại cửa hàng, bạn hãy cho trẻ chọn trái cây hoặc rau củ mà bé thích ăn. Khuyến khích trẻ thử các loại mới. Đưa trẻ đến những quầy hàng đa dạng về chủng loại, màu sắc… để trẻ có thể thử nhiều thứ khác nhau.
Sau đây là một số hướng dẫn cơ bản. Tuy nhiên, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ xem loại nào thực sự phù hợp với nhu cầu riêng của trẻ.
- Cho bé ăn vài loại trái cây và rau củ khác nhau mỗi ngày:
- Nếu không tìm được trái cây hoặc rau củ tươi. Bạn vẫn có thể dùng loại đông lạnh hoặc đóng hộp.
- Nếu chọn trái cây đóng hộp. Hãy tìm loại được ngâm trong chính nước quả của loại đó, thay vì ngâm trong si-rô.
- Chọn loại đạm có lợi cho sức khỏe từ các nguồn như cá, trứng, đậu, thịt nạc (gà ta, gà tây).
- Cho trẻ dùng loại bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt.
- Nướng hoặc luộc thức ăn thay vì chiên xào.
- Chọn loại sữa, phô mai và các sản phẩm từ sữa ít béo.
- Hạn chế thức ăn nhanh, đồ ăn vặt:
- Khi ăn tại quầy thức ăn nhanh hoặc nhà hàng, hãy chọn loại tốt cho sức khỏe nhất trong thực đơn. Chẳng hạn chọn trái cây thay vì khoai tây chiên, gà nướng chấm mù tạc thay vì bánh kẹp thịt với phô mai và sốt kem.
- Chọn sa-lad trộn có nước sốt ít béo thay vì đồ chiên.
- Chọn loại pizza đế mỏng thay vì dày, cỡ nhỏ thay vì trung, cỡ trung thay vì lớn.
- Khuyến khích trẻ uống nhiều nước hoặc sữa nguyên chất thay vì các loại nước trái cây, nước ngọt, nước tăng lực, sữa thêm hương vị hoặc trà pha sẵn có đường.
- Đọc kỹ thành phần trước khi sử dụng. Hãy chú ý thành phần chính được ghi trên nhãn mác. Ví dụ, nếu là bánh ngũ cốc thì thành phần chính nên là các loại hạt ngũ cốc thay vì fructose, xi-rô ngô nhiều fructose hoặc đường sucrose.
- Bữa sáng rất quan trọng. Hãy chuẩn bị bữa sáng là bữa ăn chính trong ngày, bởi chúng cung cấp năng lượng để hoạt động và học tập.
- Tránh thức ăn vặt là đồ chiên. Thay vì đó, hãy chọn khoai tây nướng, bánh quy hoặc bỏng ngô không bơ.
- Đừng ép trẻ ăn cho đến hết khẩu phần. Phụ huynh có nhiệm vụ đảm bảo cho trẻ có những lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, tuy nhiên hãy để trẻ có quyền ăn bao nhiêu tùy thích. Đừng ép ăn trẻ.
- Đừng dùng đồ ăn vặt như phần thưởng cho trẻ. Điều này có thể khiến trẻ tưởng những loại này tốt hơn thực phẩm thường dùng.
- Hãy làm gương cho trẻ. Hãy chắc rằng bạn đang sử dụng loại thực phẩm bổ khỏe và tập thể dục đều đặn.
- Chọn chế độ ăn bổ dưỡng và lành mạnh cho cả gia đình.
- Cả gia đình nên cùng dùng bữa hoặc cùng ăn các bữa phụ với nhau càng thường xuyên càng tốt.
- Ăn tại bàn, thay vì ngồi trước ti vi.
- Khuyến khích trẻ nhai từ từ và không cố ăn thêm khi đã thấy no.
- Đề ra khoảng thời gian cả gia đình cùng tham gia hoạt động thể lực.
- Đôi khi, khá là khó khăn để trẻ thử loại thực phẩm mới. Đừng chán nản. Chỉ cần bạn kiên định, bé của bạn cũng sẽ dần dần đạt được thói quen ăn uống lành mạnh.
Tài liệu tham khảo
- http://familydoctor.org/familydoctor/en/kids/eating-nutrition/healthy-eating/nutrition-healthy-eating-for-kids.html
- http://nchfp.uga.edu/how/can_02/syrups.html
