Danh sách các chủ đề
0
Ngày:
05/10/2020
Lượt xem:
3084
Bài viết thứ 40/89 thuộc chủ đề “Ung thư vú”
Bài này cung cấp thông tin về bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới, nguyên nhân, chẩn đoán, phương pháp điều trị và theo dõi sau điều trị.
Bệnh phì đại tuyến vú nam giới là tình trạng nhu mô vú ở nam giới to lên bất thường. Đây là trạng thái bệnh lý khá phổ biến, mang tính chất lành tính (không phải ung thư vú) chủ yếu ảnh hưởng tới con trai ở lứa tuổi thiếu niên và nam giới lớn tuổi, nhưng cũng có thể gặp ở nam giới ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Mặc dù bệnh phì đại tuyến vú nam khá là phổ biến, nhưng nó không được nói tới nhiều do hầu hết mọi người, đặc biệt là các bé trai cảm thấy ngại ngùng khi phải nói về chứng bệnh này.
Bệnh phì đại tuyến vú nam có thể làm các bé trai tuổi thiếu niên cảm thấy lo âu và lo lắng do không hiểu biết đầy đủ về bệnh lý này. Cứ ba bé trai trong độ tuổi này thì có biểu hiện của bệnh phì đại tuyến vú ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên chín trên mười trường hợp sẽ thấy triệu chứng tự cải thiện theo thời gian.
Triệu chứng và kích cỡ phì đại tuyến vú nam có thể khác nhau ở mỗi bệnh nhân: từ xuất hiện một khối nhỏ bất thường sau núm vú cho đến việc cả tuyến vú phì đại như tuyến vú của phụ nữ. Bệnh phì đại tuyến vú nam có thể ảnh hưởng tới một hoặc hai vú. Khi chạm vào khu vực này bệnh nhân có thể thấy nhạy cảm hơn hoặc đau.
Bệnh phì đại tuyến vú nam thực sự (do mô vú to lên gây ra) khác với sự tăng lên của mô mỡ (được gọi là bệnh phì đại tuyến vú nam giả). Tuy nhiên, bệnh phì đại tuyến vú nam cũng có thể là hỗn hợp của hai loại trên.
Mô vú phát triển trong khi còn ở giai đoạn bào thai. Trong thời gian này, tuyến vú hình thành các ống nhánh nhỏ sau núm vú. Cho đến bé trai đạt đến tuổi thiếu niên và dậy thì thì mô vú của chúng giống như của bé gái. Tuy nhiên, khi chúng dậy thì, sự thay đổi hormone nội tiết tăng ảnh hưởng tới sự phát triển của nhu mô tuyến vú.
Ở bé gái, nội tiết estrogen làm cho tuyến vú phát triển và các tuyến sản xuất sữa (tiểu thùy) hình thành ở cuối ống, nên vú phụ nữ có thể sản xuất sữa và đưa sữa tới núm vú.
Bé trai cũng có mức nội tiết cao hơn trong thời kỳ dậy thì, nhưng vào cuối tuổi thiếu niên thì chúng thường có mức nội tiết testosteron cao hơn nhiều, làm dừng ảnh hưởng của estrogen lên mô vú, và vú thường phẳng xuống.
Dậy thì ở bé trai thường bắt đầu khi chúng đạt đến lứa tuổi thiếu niên. Tuy nhiên một số bé trai có thể nhận thấy nhiều thay đổi khi chúng lên 10 tuổi. Khi quá trình dậy thì bắt đầu, trong cơ thể bé trai gia tăng tiết estrogen và testosteron. Estrogen kích thích vú phát triển và testosteron làm vú dừng phát triển.
Cũng như những thay đổi khác gắn với giai đoạn dậy thì, các bé trai có thể nhận thấy rằng vú của chúng trở nên mềm hơn hoặc phát triển to lên, là do sẽ có thời gian trong khi dậy thì trong cơ thể chúng có nhiều estrogen hơn testosteron, làm mô vú thay đổi. Nếu mức estrogen tiếp tục cao hơn mức testosteron thì vú sẽ phát triển và trở nên to hơn và dễ nhận thấy hơn.
Ở thời điểm khoảng 15 tuổi, testosteron bắt đầu ổn định ở một mức nhất định, cao hơn estrogen, làm cho estrogen không còn ảnh hưởng lên mô vú nữa. Vào lúc nam giới chừng 19 tuổi thì vú nam giới sẽ thường bắt đầu co lại và dẹt xuống.
Tuy nhiên, có thể cần một khoảng thời gian trước khi vú dẹt xuống như bình thường. Nếu bệnh nhân thấy điều này làm bệnh nhân ngượng ngùng hoặc lo lắng thì hãy đi khám bác sĩ đa khoa. Họ có thể xác nhận xem có phải bệnh nhân mắc bệnh phì đại tuyến vú nam hay không. Đôi khi, bệnh nhân có thể được giới thiệu tới phòng khám vú để đánh giá thêm (xem phần ‘Điều trị và theo dõi’).
Khi con người già đi, thì họ có xu hướng có thêm nhiều mỡ trên cơ thể, mỡ tạo nên estrogen. Ngoài ra, do khi nam giới già đi họ sản xuất ra ít testosteron hơn. Kết hợp gia tăng estrogen và giảm testosteron có thể làm cho vú trở nên to hơn.
Lên cân khi cao tuổi có thể đặc biệt dễ nhận thấy ở khu vực vú, cũng dẫn đến làm vú to lên. Hiện tượng này được gọi là bệnh phì đại tuyến vú nam giả. Nhiều nam giới chấp nhận thay đổi này như là một phần khác của quá trình lão hóa.
Nếu bệnh nhân cảm thấy lo ngại thì hãy nói chuyện với bác sĩ đa khoa để được giới thiệu tới phòng khám chuyên khoa vú. (Đọc thêm trong phần Điều trị và theo dõi sau điều trị)
Các nguyên nhân khác gây bệnh phì đại tuyến vú nam là sức khỏe không ổn định, một số thuốc kê đơn và thuốc bất hợp pháp, các sản phẩm thảo dược, chế độ ăn và uống quá nhiều rượu.
Đôi khi không thể tìm thấy lý do cụ thể vì sao nam giới phát triển bệnh phì đại tuyến vú nam, nhưng không biết rõ nguyên nhân không ảnh hưởng tới các lựa chọn điều trị của bệnh.
Có nhiều trạng thái bệnh lý có thể gắn với bệnh phì đại tuyến vú nam, mặc dầu trong hầu hết các trường hợp điều này phì đại tuyến vú rất ít khi là triệu chứng duy nhất. Điều quan trọng là hãy đi khám bác sĩ đa khoa họ sẽ là người đánh giá tất cả các triệu chứng. Họ có thể giới thiệu bệnh nhân tới phòng khám vú để xác nhận lý do bệnh phì đại tuyến vú nam .
Một số thuốc (cả thuốc bất hợp pháp và thuốc kê đơn) có thể gây ra bệnh phì đại tuyến vú nam, là do chúng có chứa estrogen làm tăng mức nội tiết trong cơ thể. Hoặc phổ biến hơn là thuốc có thể có tác dụng giống như estrogen. Một số thuốc lại chặn việc sản xuất testosteron làm giảm mức testosteron trong cơ thể.
Ví dụ, cần sa là thuốc được cho là gây mất cân bằng nội tiết và do vậy có thể là lý do phát triển bệnh phì đại tuyến vú nam .
Một vài loại thuốc khác cũng có thể làm thay đổi sự cân bằng nội tiết trong cơ thể. Các thuốc được uống để làm giảm huyết áp cao hoặc các bệnh tim, một số bệnh tâm lý, viêm loét dạ dày, một số liệu pháp điều trị ung thư và một số thuốc kháng sinh, cũng như các thuốc được uống để tăng cơ bắp (steroid tăng chuyển hóa) đều có thể là nguyên nhân của bệnh phì đại tuyến vú nam .
Một số chế phẩm bổ sung từ thảo dược và các sản phẩm chăm sóc da có thể có chứa estrogen. Estrogen từ các sản phẩm thảo dược này có thể làm tăng mức nội tiết tuần hoàn trong cơ thể hoặc có ảnh hưởng giống như estrogen. Một khi bệnh nhân không dùng các chế phẩm này nữa thì các ảnh hưởng sẽ dừng lại và cuối cùng là mô vú sẽ trở về bình thường.
Càng nhiều tế bào mỡ trong cơ thể thì càng sản sinh ra nhiều estrogen, dẫn đến có thể làm mô vú phát triển. Chế độ ăn cân bằng và tập luyện là quan trọng trong duy trì cân nặng khỏe mạnh.
Uống đồ uống có cồn quá nhiều đã chứng minh là ảnh hưởng đến gan theo nhiều cách và gây ra nhiều bệnh lý. Lượng lớn đồ uống có cồn kích thích gan và có làm mất cân bằng nội tiết. Testosteron trong máu bị giảm đi, nhưng mức estrogen tăng lên (do gan dừng bẻ gãy estrogen trong máu), nghĩa là mô vú sẽ phát triển mạnh hơn.
Bác sĩ đa khoa thường sẽ đủ khả năng để xác định bệnh nhân có bị phì đại tuyến vú không, nhưng có thể họ giới thiệu bệnh nhân tới phòng khám chuyên khoa vú tại đó bác sĩ hoặc điều dưỡng chuyên khoa sẽ khám và chẩn đoán cho bệnh nhân.
Tại phòng khám, bệnh nhân sẽ được thăm khám tuyến vú. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần được làm thêm các xét nghiệm khác để có thể chẩn đoán xác định. Các xét nghiệm có thể gồm:
Do phì đại tuyến vú nam có thể là một triệu chứng của các bệnh lý khác, bác sĩ có thể khám các bộ phận khác của cơ thể như là cổ, bụng và tinh hoàn. Họ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân làm thêm các xét nghiệm khác, ví dụ xét nghiệm máu.
Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân sẽ không cần bất kỳ điều trị gì hoặc theo dõi nếu bệnh nhân có triệu chứng bị bệnh phì đại tuyến vú nam. Tuy nhiên, điều quan trọng là bệnh nhân cần đi khám lại tại bác sĩ đa khoa nếu vú vẫn tiếp tục to lên và sưng đau, hoặc nếu bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng mới nào.
Đối với một số người, loại bỏ nguyên nhân của bệnh phì đại tuyến vú nam (như là đổi thuốc, giảm mỡ dư của cơ thể hoặc giảm lượng đồ uống có cồn) là tất cả những điều cần làm để làm mô vú đã to lên co nhỏ lại. Thỉnh thoảng có thể cần điều trị thuốc hoặc rất hiếm là phẫu thuật.
Thỉnh thoảng bác sĩ chuyên khoa có thể gợi ý bệnh nhân điều trị bằng thuốc. Các thuốc dùng để điều trị bệnh phì đại tuyến vú nam là:
Mặc dầu không phải tất cả các điều trị này đều được cấp phép để dùng cho bệnh phì đại tuyến vú nam, chúng được chứng minh là hữu ích trong điều trị. Bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân đến khám định kỳ đều đặn nếu bệnh nhân được kê đơn bất kỳ thuốc nào trong các thuốc này.
Không có hướng dẫn nào cụ thể về phác đồ điều trị phì đại tuyến vú, tuy nhiên tamoxifen thường được sử dụng. Trong khi bệnh nhân sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bệnh nhân cũng có thể gặp các tác dụng phụ, nên thuốc chỉ nên được uống sau khi bệnh nhân đã thảo luận kỹ càng về các lợi ích và rủi ro của chúng với bác sĩ chuyên khoa.
Tamoxifen thường được chỉ định cho điều trị nội tiết ung thư vú. Tuy nhiên các nghiên cứu đã chứng minh rằng nó cũng có hiệu quả trong điều trị bệnh phì đại tuyến vú nam bằng cách làm giảm lượng estrogen trong cơ thể và làm giảm kích thước của vú ở nam giới. Thuốc được uống dưới dạng viên nén và bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra chỉ định về liều uống và dùng uống trong bao lâu. Thuốc có thể có vài tác dụng phụ gồm buồn nôn và giảm hứng thú tình dục.
Bệnh nhân có thể đọc cuốn Tamoxifen để có thêm thông tin về tác dụng phụ của thuốc.
Danazol được cấp phép để điều trị bệnh phì đại tuyến vú nam có gây đau và tăng nhạy cảm tuyến vú. Thuốc hoạt động bằng cách làm giảm estrogen được sản xuất ra trong tinh hoàn, làm giảm kích thước của vú và cải thiện các triệu chứng. Thuốc được uống dưới dạng viên nén và bác sĩ chuyên khoa sẽ cho bệnh nhân biết liều và phải uống thuốc trong bao lâu. Thuốc có thể có tác dụng phụ gồm lên cân, nổi mụn và thay đổi giọng nói.
Các chất ức chế aromatase là các thuốc được dùng để điều trị ung thư vú. Một số nghiên cứu gợi ý rằng thuốc có thể có lợi ích trong điều trị bệnh phì đại tuyến vú nam, nhưng cần thêm các nghiên cứu để chứng minh. Các chất ức chế aromatase được uống dưới dạng viên nén và bác sĩ chuyên khoa sẽ cho bệnh nhân biết liều và phải uống thuốc trong bao lâu. Tác dụng phụ có thể gồm đau khớp và giảm sự chắc khỏe của xương, cho dù các tác dụng phụ này phụ thuộc vào khoảng dài thời gian bệnh nhân uống thuốc.
Nói chung phẫu thuật sẽ chỉ được khuyến nghị trong các trường hợp khác. Phẫu thuật có thể được xem xét nếu bệnh phì đại tuyến vú nam không cải thiện khi thay đổi lối sống hoặc điều trị thuốc, hoặc nếu bệnh nhân bị mắc chứng này trong thời gian dài và nó ảnh hưởng tới chất lượng sống của bệnh nhân.
Bác sĩ chuyên khoa sẽ thảo luận các nguy cơ của phẫu thuật với bệnh nhân trước khi bệnh nhân quyết định phẫu thuật.
Phẫu thuật phì đại tuyến vú nam không phải một phẫu thuật đơn giản đơn giản. Loại phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào kích thước của vú bị phì đại và lượng da thừa lại. Mục đích là khôi phục kích thước ngực nam giới bình thường và đôi khi không phải chỉ một lần phẫu thuật là xong.
Có thể có nhiều phương pháp phẫu thuật được thực hiện riêng rẽ hoặc phối hợp. Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá rất cẩn thận trước khi quyết định các kỹ thuật thích hợp nhất cho bệnh nhân.
Hút mỡ thừa (một thủ thuật phẫu thuật trong đó mỡ được lấy ra từ khu vực vú bị ảnh hưởng) là một trong những thủ thuật phổ biến nhất. Bản thân phẫu thuật này có thể là phương pháp điều trị đơn độc hoặc được dùng đồng thời với phẫu thuật giảm kích thước vú (đôi khi gọi là phẫu thuật tạo hình ngực). Có thể thực hiện giảm kích thước vú mà không cần hút mỡ thừa.
Do tất cả các thủ thuật này để lại một số mô vú, nên bệnh phì đại tuyến vú nam có thể bị tái phát.
Bệnh phì đại tuyến vú nam có thể gây cho bệnh nhân cảm giác buồn chán, ngượng ngùng và tự cô lập cho những bệnh nhân bị mắc chứng bệnh này.
Bé trai khi bước qua tuổi dậy thì và phải đối mặt với những thay đổi cơ thể khác có thể thấy đặc biệt khó thảo luận với bất kỳ ai về việc vú của chúng đang to lên và đau. Kết quả là bé trai tuổi thiếu niên thường không đủ kiến thức để nhận biết rõ bệnh lý khá phổ biến này.
Nam giới lớn tuổi hơn có thể lo rằng những thay đổi ở vú là dấu hiệu của ung thư. Bị bệnh phì đại tuyến vú nam không làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú, nhưng điều quan trọng là hiểu biết về tuyến vú của chính mình. Hãy quay trở lại khám bác sĩ đa khoa nếu bệnh nhân nhận thấy bất kỳ thay đổi nào không kể đến những thay đổi này xảy ra sớm hay muộn sau khi được chẩn đoán mắc bệnh phì đại tuyến vú nam .
https://breastcancernow.org/sites/default/files/publications/pdf/bcc155_gynaecomastia_2018_web_0.pdf
0
0
