Phẫu thuật tạo hình trong điều trị ung thư

Giới thiệu

Điều trị ung thư đôi khi làm mất chức năng hoặc biến dạng một phần cơ thể. Phẫu thuật tạo hình giúp khôi phục lại chúng. Phẫu thuật tạo hình thường là rất cần thiết sau một số phẫu thuật cắt bỏ ung thư, như ở bệnh nhân phẫu thuật tạo hình ngực sau phẫu thuật cắt bỏ ngực điều trị ung thư vú. Một ví dụ khác khi phẫu thuật viên thay thế mô hay thần kinh bị lấy đi trong khi điều trị ung thư đầu-mặt-cổ hay ung thư da.

Cơ sở điều trị

Một số loại phẫu thuật tái tạo được thực hiện ngoại trú. Trong khi một số loại phẫu thuật khác, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân nhập viện, gọi là phẫu thuật nội trú.

Đội ngũ y tế

Phẫu thuật viên chính được chọn phụ thuộc vào thời điểm bệnh nhân tiến hành phẫu thuật tái tạo. Nếu phẫu thuật tái tạo thực hiện đồng thời với phẫu thuật cắt bỏ ung thư thì phẫu thuật viên chuyên khoa ngoại ung bướu sẽ phụ trách cuộc mổ. Còn nếu phẫu thuật tái tạo được thực hiện sau đó thì phẫu thuật viên chỉnh hình sẽ thực hiện cuộc mổ. Họ sẽ phối hợp chặt chẽ với chuyên khoa ung bướu và chuyên khoa khác trong đội ngũ y tế của bệnh nhân.

Điều quan trọng là phẫu thuật viên thực hiện cuộc phẫu thuật tạo hình cho bệnh nhân có chuyên môn về lĩnh vực phẫu thuật tạo hình và phẫu thuật thẩm mỹ. Phẫu thuật viên có thể có chuyên khoa tạo hình hay thẩm mỹ, nhưng rất nhiều phẫu thuật viên đồng thời có thể thực hiện thuần thục việc cắt bỏ khối u và phẫu thuật tạo hình.

Phẫu thuật tạo hình sẽ được thực hiện như thế nào?

Nhiều cuộc phẫu thuật tạo hình sử dụng “kỹ thuật vi mạch máu” (microvascular technique). Phẫu thuật thường được dùng là phẫu thuật chuyển vạt tự do (free flap surgery).

Trong loại phẫu thuật này, mô và mạch máu được lấy từ một phần cơ thể bệnh nhân. Chúng được chuyển đến phần cơ thể bị tổn thương. Quá trình này được gọi là ghép.

Phẫu thuật viên sẽ dùng những mũi khâu nhỏ chỉ nhìn thấy dưới kính hiển vi, để khâu nối các mạch máu. Các mũi khâu này cố định mô và mạch máu vào vị trí mới.

Ví dụ đôi khi, phẫu thuật đầu-mặt-cổ làm biến dạng xương hàm. Phẫu thuật viên sẽ ghép xương từ cẳng chân lên hàm. Điều này giúp phục hồi hình dạng và chức năng bình thường của xương hàm.

Những loại phẫu thuật tạo hình

Dưới đây là một số loại phẫu thuật tạo hình:

Ghép da, gân và xương. Phẫu thuật viên cấy ghép da, gân hoặc xương khỏe mạnh đến một nơi mới trong hoặc trên bề mặt cơ thể. Các mô cấy ghép không có nguồn cung cấp máu của chính nó. Điều này có nghĩa là phải có sự phát triển của các mạch máu mới.

Chuyển vạt tại chỗ. Cách tiếp cận này sử dụng mô cơ thể gần đó để che khu vực bị ảnh hưởng bởi phẫu thuật ung thư. Các mô không bị tách rời ra khỏi cơ thể hay nguồn cung cấp máu mà thay đổi vị trí trong khi vẫn gắn liền với khu vực lân cận.

Cấy ghép nhân tạo. Đôi khi, cấy ghép nhân tạo có thể thay thế một phần cơ thể bị hư hỏng. Ví dụ như cấy ghép vú, tinh hoàn và dương vật.

Tạo hình sẹo. Phẫu thuật này giúp thu nhỏ lại những vết sẹo từ lần phẫu thuật trước đó.

Quyết định phẫu thuật tạo hình

Bệnh nhân hãy nói với phẫu thuật viên về lựa chọn của mình. Loại phẫu thuật tạo hình phù hợp với bệnh nhân tùy thuộc vào một số yếu tố sau:

• Vị trí và độ nghiêm trọng của thương tổn.
• Những cuộc phẫu thuật trước đó.
• Sở thích cá nhân của bệnh nhân.
• Yêu cầu của quá trình tiếp tục điều trị ung thư.
• Sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và những điều kiện y khoa khác.

Thông thường, quá trình tạo hình được thực hiện ngay sau khi loại bỏ khối u. Tuy nhiên, thỉnh thoảng bệnh nhân cần phải đợi cho đến khi làm xong các quá trình trị liệu ung thư khác. Như là hóa trị hay xạ trị.

Hồi phục sau phẫu thuật tạo hình

Thời gian hồi phục sau phẫu thuật tạo hình phụ thuộc vào loại phẫu thuật. Trước khi phẫu thuật, hãy hỏi phẫu thuật viên về những vấn đề liên quan đến quá trình hồi phục sau:

• Thời gian hồi phục dự kiến của bệnh nhân
• Cách kiểm soát cơn đau hoặc những khó chịu bệnh nhân có thể gặp phải.
• Những hạn chế với chế độ sinh hoạt hằng ngày và kéo dài bao lâu.

Đôi khi, bệnh nhân có thể cần phải điều chỉnh lối sống suốt đời. Ví dụ, nếu bàng quang bị cắt bỏ, cần có một chiếc túi để đựng nước tiểu bên ngoài cơ thể.

Trở ngại tâm lý sau phẫu thuật tạo hình

Hãy hỏi phẫu thuật viên về những biến đổi về ngoại hình và cảm giác của cơ thể sau phẫu thuật. Sau đó, tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý liên quan đến những thay đổi này.

Những biến đổi của cơ thể thay đổi ngoại hình của bệnh nhân là bình thường. Cân nhắc việc tham gia vào nhóm hỗ trợ do những người đã trải qua những biến đổi tương tự. Bệnh nhân có thể học hỏi từ kinh nghiệm của người khác và trao đổi kinh nghiệm của chính bản thân mình. Hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia tâm lý. Bệnh nhân có thể yêu cầu bác sĩ giới thiệu cho mình một chuyên gia tâm lý.

Những câu hỏi bệnh nhân có thể đặt ra cho phẫu thuật viên?

• Bác sĩ có chứng chỉ hành nghề không? Chuyên khoa của bác sĩ là phẫu thuật tạo hình hay phẫu thuật thẩm mỹ?
• Bác sĩ đã thực hiện bao nhiêu cuộc phẫu thuật tạo hình hay phẫu thuật thẩm mỹ loại này trong một năm?
• Tôi có những lựa chọn phẫu thuật nào?
• Ưu điểm và nhược điểm của mỗi loại phẫu thuật?
• Khi nào tôi có thể tiến hành phẫu thuật?
• Chi phí tôi phải thanh toán liên quan đến phẫu thuật này? Bảo hiểm sẽ thanh toán bao nhiêu?
• Phẫu thuật mất bao lâu?
• Tôi nên chuẩn bị gì cho cuộc phẫu thuật?
• Đây là loại phẫu thuật nội trú hay ngoại trú? Nếu là phẫu thuật nội trú, thì tôi cần nằm viện bao lâu?
• Các biến chứng của phẫu thuật loại phẫu thuật này?
• Thời gian hồi phục sẽ là bao lâu? Khi nào tôi có trở lại sinh hoạt bình thường, bao gồm các bài tập hỗ trợ?
• Sẽ có các mũi khâu, ghim phẫu thuật và/ hoặc gạc đắp vết thương không?
• Sẽ có sẹo hoặc tác động vĩnh viễn khác không?
• Tôi có thể mong đợi kết quả nào?
• Tôi có thể xem hình ảnh về các cuộc phẫu thuật tương tự không?
• Những thay đổi ở vùng được tạo hình có tồn tại vĩnh viễn?
• Tôi có cần cuộc phẫu thuật nào khác trong tương lai?
• Tôi có cần tái khám hay kiểm tra gì sau phẫu thuật không?

Tài liệu tham khảo 

https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/surgery/reconstructive-surgery