Các dụng cụ rào cản tránh thai là gì?
Các dụng cụ rào cản tránh thai là các dụng cụ rào cản về mặt lý học hoặc hóa học có tác dụng ngăn cản tinh trùng đi qua cổ tử cung, tử cung và ống dẫn trứng, do đó không thể đến thụ tinh với trứng. Một số dụng cụ còn có tác dụng phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Dụng cụ rào cản tránh thai gồm những loại nào, và hiệu quả tránh thai như thế nào?
Bảng dưới đây liệt kê các dụng cụ rào cản tránh thai và hiệu quả tránh thai của nó:
Chất diệt tinh trùng là gì và nó được sử dụng như thế nào?
Chất diệt tinh trùng có thể ở dạng bọt, dạng kem, dạng gel, hoặc dạng viên đặt (sẽ bắt đầu tan chảy sau khi đặt vào âm đạo) hoặc dạng film (tấm mỏng). Chất diệt tinh trùng có thể được sử dụng cùng với các dụng cụ rào cản tránh thai khác trừ miếng bọt xốp tránh thai (do miếng này có chứa sẵn chất diệt tinh trùng). Chất diệt tinh trùng nên được đặt vào trong âm đạo, gần cổ tử cung, không được quá 30 phút trước khi giao hợp, và phải tiếp tục được giữ ở vị trí đó trong vòng 6-8 tiếng sau khi quan hệ. Chất diệt tinh trùng nên được sử dụng mới cho mỗi lần quan hệ.
Hình 1: Chất diệt tinh trùng dạng bọt, dạng kem, dạng film hoặc dạng viên đặt
Lợi ích, nguy cơ, và tác dụng phụ của việc sử dụng chất diệt tinh trùng?
- Lợi ích:
- Dễ sử dụng.
- Không đắt, và có thể mua không cần kê đơn.
- Không gây ảnh hưởng đến hormone tự nhiên của phụ nữ.
- Có thể sử dụng khi đang cho con bú.
- Nguy cơ:
- Nếu chỉ sử dụng mỗi chất diệt tinh trùng, thì không có tác dụng giúp phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục như HIV.
- Thường xuyên sử dụng chất diệt tinh trùng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV từ bạn tình mắc bệnh. Chất diệt tinh trùng chỉ nên được dùng khi bạn có nguy cơ nhiễm HIV thấp.
- Tác dụng phụ có thể gặp phải: dị ứng, viêm âm đạo.
Bao cao su là gì và nó được sử dụng như thế nào?
Bao cao su có 2 loại: loại dành cho nam và loại dành cho nữ. Bao cao su nam là một bao mỏng làm từ hạt latex (cao su) hoặc polyurethane (nhựa dẻo) hoặc màng tự nhiên (từ động vật) dùng để đeo vào dương vật của nam lúc đang cương cứng. Bao cao su làm từ latex hoặc polyurethane mang lại sự bảo vệ tốt nhất giúp phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.
Bao cao su nữ là một bao nhỏ đặt dọc âm đạo, được giữ đúng vị trí nhờ 2 vòng đóng, một vòng ở phía trong ngay cổ tử cung, và một ở phía ngoài ngay cửa vào âm đạo. Thời gian đặt bao cao su vào trong âm đạo có thể lên đến 8 tiếng trước khi quan hệ. Bao cao su nữ có thể giúp bảo vệ một phần các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Cả 2 loại bao cao su nên được sử dụng cùng chất bôi trơn nhằm tránh rách bao và làm giảm sự khó chịu. Bao cao su làm từ hạt latex chỉ nên được sử dụng cùng chất bôi trơn dạng nước hoặc silicone, do chất bôi trơn dạng dầu sẽ làm yếu màng latex dẫn đến bao cao su dễ rách.
Lợi ích, nguy cơ, và tác dụng phụ của việc sử dụng bao cao su?
- Lợi ích:
- Giá rẻ, có thể mua dễ dàng.
- Nhỏ, gọn, nên có thể để trong túi áo quần hoặc ví.
- Không ảnh hưởng đến hormone tự nhiên của phụ nữ.
- Có thể dùng khi đang cho con bú.
- Bao cao su latex và polyurethane mang lại sự bảo vệ tốt nhất giúp phòng tránh những bệnh lây qua đường tình dục.
- Bao cao su nữ có thể đặt vào âm đạo trước 8 tiếng đến khi quan hệ.
- Nguy cơ: không có.
- Tác dụng phụ có thể gặp phải: phản ứng dị ứng với latex hoặc polyurethane.
Xốp đệm tránh thai (sponge) là gì và nó được sử dụng như thế nào?
Xốp đệm tránh thai là dụng cụ có hình bánh vòng (doughnut -shaped) làm từ bọt mềm có phủ chất diệt tinh trùng. Dụng cụ này được chèn vào trong âm đạo để bao phủ cổ tử cung. Dụng cụ này có thể mua mà không cần sự kê đơn. Tuy nhiên, nó không có tác dụng giúp phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục. Do đó, xốp đệm tránh thai nên được dùng kèm bao cao su nam hoặc bao cao su nữ nếu bạn có nguy cơ lây nhiễm những bệnh này.
Hình 2: xốp đệm tránh thai
Lợi ích, nguy cơ, và tác dụng phụ của việc sử dụng xốp đệm tránh thai?
- Lợi ích:
- Có thể mua không cần kê đơn.
- Có thể cất trong ví hoặc túi áo quần.
- Không ảnh hưởng đến hormone tự nhiên của phụ nữ.
- Mỗi miếng xốp đệm tránh thai chứa lượng chất diệt tinh trùng đủ cho nhiều lần quan hệ trong vòng 24 tiếng.
- Có thể sử dụng khi đang cho con bú bắt đầu từ 6 tuần sau sinh.
- Nguy cơ:
- Những trường hợp bị hội chứng shock nhiễm độc đã xảy ra ở một số ít phụ nữ sử dụng xốp đệm tránh thai.
- Xốp đệm tránh thai chỉ nên được sử dụng khi nguy cơ bạn bị nhiễm HIV là thấp. Sử dụng thường xuyên chất diệt tinh trùng sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm HIV từ bạn tình mắc bệnh.
- Tác dụng phụ có thể gặp: kích ứng âm đạo, hoặc phản ứng dị ứng với polyurethane, chất diệt tinh trùng, hoặc sulfit (là những chất có trong miếng xốp đệm tránh thai).
Màng chắn tránh thai là gì và nó được sử dụng như thế nào?
Màng chắn tránh thai là một dụng cụ nhỏ hình vòm, vừa khít bên trong âm đạo và bao phủ cổ tử cung. Dụng cụ này được sử dụng cùng với chất diệt tinh trùng, được làm từ hạt latex hoặc silicon. Sử dụng dụng cụ này cần sự kê đơn của bác sĩ và cần phải bảo đảm kích thước vừa khít đối với mỗi người. Chỉ được sử dụng chất bôi trơn dạng nước nếu dùng màng chắn tránh thai latex.
Sử dụng màng chắn tránh thai không giúp bảo vệ cơ thể khỏi mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV. Do đó, bao cao su nên được sử dụng kèm nếu bạn có nguy cơ nhiễm HIV từ bạn tình.
Hình 3: Màng chắn tránh thai
Lợi ích, nguy cơ, và tác dụng phụ của việc sử dụng màng chắn tránh thai?
- Lợi ích:
- Không ảnh hưởng đến hormone tự nhiên của phụ nữ.
- Có thể sử dụng khi đang cho con bú bắt đầu từ 6 tuần sau sinh.
- Thời gian cho vào âm đạo trước khi quan hệ có thể lên đến 2 tiếng, nếu quá 2 tiếng thì cần bôi lại chất diệt tinh trùng.
- Nguy cơ:
- Những phương pháp phòng tránh thai mà cần phải sử dụng chất diệt tinh trùng để có hiệu quả thì chỉ nên được dùng khi nguy cơ nhiễm HIV của bạn thấp. Vì việc sử dụng thường xuyên chất diệt tinh trùng sẽ làm tăng nguy cơ bạn bị nhiễm HIV từ bạn tình bị nhiễm.
- Sẽ tăng nguy cơ bị hội chứng sốc nhiễm độc nếu màng chắn tránh thai được đưa vào trong âm đạo quá 24 tiếng.
- Sử dụng màng chắn tránh thai và chất diệt tinh trùng sẽ làm tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn đường niệu.
- Tác dụng phụ có thể gặp: Dị ứng với latex hoặc chất diệt tinh trùng.
Mũ chụp cổ tử cung là gì và nó được sử dụng như thế nào?
Mũ chụp cổ tử cung là một dụng cụ bằng nhựa, nhỏ, có dạng hình vòm, khít chặt phủ lấy cổ tử cung, được giữ đúng vị trí nhờ độ hút giữa phần chụp vào và cổ tử cung. Mũ chụp cổ tử cung được sử dụng cùng với chất diệt tinh trùng. Nó có một quai phía sau dùng để rút mũ chụp ra. Mũ chụp tử cung cần phải đảm bảo đúng kích cỡ từng người, và cần sự kê đơn của bác sĩ.
Mũ chụp cổ tử cung không giúp phòng tránh những bệnh lây qua đường tình dục, bao gồm cả HIV. Do đó, bao cao su cần được sử dụng kèm nếu muốn phòng tránh những bệnh này.
Lợi ích, nguy cơ, và tác dụng phụ của việc sử dụng mũ chụp cổ tử cung?
- Lợi ích:
- Không ảnh hưởng đến hormone tự nhiên của phụ nữ.
- Có thể sử dụng khi đang cho con bú bắt đầu từ 6 tuần sau sinh.
- Thời gian cho vào trước khi quan hệ có thể lên đến 6 tiếng.
- Nguy cơ:
- Những phương pháp phòng tránh thai mà cần phải sử dụng chất diệt tinh trùng để có hiệu quả thì chỉ nên được dùng khi nguy cơ nhiễm HIV của bạn thấp. Vì việc sử dụng thường xuyên chất diệt tinh trùng sẽ làm tăng nguy cơ bạn bị nhiễm HIV từ bạn tình bị nhiễm.
- Để tránh nguy cơ cao nhiễm khuẩn, bao gồm cả hội chứng sốc nhiễm độc, mũ chụp cổ tử cung không nên được dùng khi bạn đang có kinh nguyệt.
- Sử dụng mũ chụp cổ tử cung và chất diệt tinh trùng sẽ làm tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn đường niệu.
- Tác dụng phụ có thể gặp: dị ứng với chất diệt tinh trùng, kích ứng âm đạo, hoặc có mùi.
Xem thêm bài Phương pháp ngừa thai nội tiết phối hợp của Bác sĩ Ths. Trần Mạnh Linh
Giải thích thuật ngữ
Cổ tử cung: là đoạn đầu tiên của tử cung, mở vào trong đoạn trên cùng của âm đạo.
Ống dẫn trứng: là đoạn nối từ buồng trứng đến tử cung, đưa trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung.
Virus gây suy giảm miễn dịch người (HIV): là loại virus tấn công một số loại tế bào nhất định của hệ thống miễn dịch cơ thể, gây nên hội chứng suy giảm miễn dịch (AIDS).
Dương vật: cơ quan sinh dục ngoài của nam.
Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs: sexually transmitted diseases) là những bệnh lây lan qua tiếp xúc tình dục, bao gồm: bệnh nhiễm chlamydia, lậu, mụn cóc sinh dục, giang mai, herpes, nhiễm HIV.
Hội chứng sốc nhiễm độc: là một bệnh nặng nề gây ra do nhiễm khuẩn.
Tử cung: là một cơ quan cấu tạo bởi cơ, nằm trong vùng chậu của nữ, là nơi chứa và nuôi dưỡng thai nhi trong suốt quá trình mang thai.
Âm đạo: là một cấu trúc dạng ống, được bao phủ xung quanh bởi cơ, kéo dài từ tử cung đến bên ngoài cơ thể (cơ quan sinh dục ngoài của nữ).
Viêm âm đạo: là tình trạng viêm hoặc nhiễm khuẩn ở âm đạo.
Tài liệu tham khảo
http://www.acog.org/Patients/FAQs/Barrier-Methods-of-Birth-Control-Diaphragm-Sponge-Cervical-Cap-and-Condom
