Ăn thức ăn có hàm lượng muối cao thường làm tăng nguy cơ cao huyết áp và nếu duy trì huyết áp cao trong một thời gian dài thì dễ dẫn đến nhiều bệnh về tim mạch. Một nghiên cứu rất thú vị gần đây đăng trên tạp chí Nature, đưa ra bằng chứng về mối liên hệ giữa muối trong thực phẩm với hệ vi sinh đường ruột, đáp ứng miễn dịch và huyết áp.
Thành phần cơ bản của muối ăn
Là 2 loại ion chính: Natri (Na+) và Cloride (Cl-). Tuỳ vào nguồn gốc mà muối ăn còn chứa thêm nhiều loại khoáng chất khác. Na+ và Cl- là những chất điện giải cực kỳ quan trọng, kiểm soát hoạt động của từng tế bào trong cơ thể và là chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho các hoạt động của hệ thần kinh. Muối vô cùng cần thiết.
Muối trong thức ăn và vị mặn ảnh hưởng đến khẩu vị như thế nào?
Lưỡi của con người nhận biết được 5 vị cơ bản: ngọt, mặn, chua, đắng và “ngon” (savorness). Sự yêu thích vị ngọt và mặn là kết quả của quá trình tiến hoá của con người bởi vì một loại thức ăn nào đó có vị ngọt và mặn thì thường đem lại nhiều năng lượng và cung cấp chất điện giải cho cơ thể. Vị đắng và chua thì thường là dấu hiệu của chất độc hoặc đồ ăn đã bị hôi thiêu, nên con người không thích. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng, muối làm át chế sự cảm nhận vị chua, mà thực tế là các cô gái thích ăn xoài chua chấm muối ớt (chẹp).
Tóm lại muối rất cần thiết và vị mặn được ưa thích qua quá trình đi tìm nguồn thức ăn của tổ tiên chúng ta. Tuy vậy đến ngày nay, muối được sử dụng quá nhiều hay thậm chí bị lạm dụng trong quá trình chế biến thực phẩm. Một công thức phổ biến để kích thích vị giác được sử dụng nhiều trong ngành công nghiệp thức ăn nhanh là: thức ăn thì ngọt và mặn, nước uống có ga. Sự kết hợp này làm hài lòng vị giác và thỏa mãn khẩu vị của phần đông mọi người. Ăn rồi thì muốn ăn nữa và nhiều người bị mắc kẹt trong đó.
Khi muối dư thừa trong chế độ ăn
Lượng muối dư thừa được hấp thu vào cơ thể tỷ lệ thuận với việc tăng huyết áp và đặc biệt nguy hiểm đối với người có huyết áp cao. Một vài nghiên cứu trước đây cho thấy hàm lượng muối cao trong máu làm tăng số lượng và kích thích hoạt động của một loại tế bào bạch cầu gọi là tế bào T trợ giúp 17 (Th17). Chúng tiết ra interleukin 17 cùng một vài kích hoạt tố khác có tác dụng làm tăng phản ứng viêm và tăng áp lực trên thành tĩnh mạch, vì vậy gián tiếp làm tăng huyết áp.
Nghiên cứu trên chuột
Nghiên cứu mới nhất cung cấp thêm bằng chứng về tác dụng của lượng muối cao trong thức ăn đến sức khoẻ. Nghiên cứu được thực hiện trên cả mô hình chuột và trên con người. Khi những con chuột ăn thức ăn có hàm lượng muối cao trong một khoảng thời gian dài, thì không những chúng có huyết áp cao, mà thành phần hệ vi sinh đường ruột của chúng bị thay đổi, đặc biệt là thiếu loại vi khuẩn Lactobacillus. murinus. Nếu bổ sung thêm L. murinus thì sẽ làm giảm số lượng tế bào Th17 và điều hoà lại huyết áp.
Nghiên cứu trên người
Nghiên cứu cũng được áp dụng qua cho con người. Nhóm người ăn thêm 6 gram muối mỗi ngày trong 14 ngày liên tục có huyết áp tăng dần qua thời gian và tương ứng với lượng tế bào Th17 tăng lên. Một số người đã có vi khuẩn Lactobacillus trước đó trong hệ đường ruột, thì sau khi tiêu thụ hàm lượng muối trên, loại vi khuẩn đó hoàn toàn biến mất. Sau khi họ được chữa trị thì chúng xuất hiện trở lại. Nếu những kết quả này thực sự đúng với thêm nhiều lần kiểm chứng nữa, thì chúng sẽ đưa đến một hướng điều trị tiềm năng cho bệnh cao huyết áp bằng cách sử dụng các chế phẩm vi sinh.
Những hạn chế trong nghiên cứu trên
Tuy nhiên nghiên cứu trên cũng còn nhiều điểm chưa giải thích được hoặc chưa thoả đáng, đặc biệt là khi áp dụng trên người. Ví dụ như lượng muối sử dụng cho nghiên cứu là quá cao, thời gian thử nghiệm trên người là ngắn, đối tượng thử nghiệm là người bình thường chứ không phải bệnh nhân đã bị cao huyết áp. Đặc biệt thiếu sự tương đồng giữa hàm lượng Lactobacillus và tăng huyết áp.
Vì bệnh cao huyết áp có nhiều nguyên nhân khác nữa và đây là công trình đầu tiên cho thấy sự liên hệ với hệ vi sinh, nên nhóm đang mở rộng nghiên cứu với số lượng và thành phần bệnh nhân đa dạng hơn, theo dõi thời gian lâu hơn để có được kết luận xác đáng và chắc chắn hơn.
Tóm lại là không nên ăn quá mặn, tránh các loại thức ăn nhanh vì thường chứa rất nhiều muối!
Tài liệu tham khảo
- Download 2 bài báo của Nature ở đây:
- https://www.facebook.com/SinhhocSucKhoe/posts/479073945917640?__tn__=K-R
