Danh sách các chủ đề
0
Ngày:
30/11/2021
Lượt xem:
239
Bài viết thứ 55/89 thuộc chủ đề “Ung thư vú”
Vinorelbine là một loại thuốc hóa trị được dùng để điều trị ung thư vú. Nó có tên biệt dược là Navelbine.
Vinorelbine được dùng để điều trị cho những bệnh nhân ung thư vú tái phát, bao gồm:
Trước khi bắt đầu điều trị, nhiều bệnh viện sẽ tổ chức buổi cung cấp thông tin về hóa trị. Tại buổi này, điều dưỡng sẽ giải thích cách thức và lịch trình hóa trị, và cách kiểm soát các tác dụng phụ có thể gặp phải.
Bạn nên được xét nghiệm các chỉ số huyết học. Một số người sẽ được làm điện tâm đồ (ECG), là xét nghiệm đơn giản kiểm tra nhịp tim và chức năng tim.
Bạn cũng cần đo chiều cao và cân nặng để bác sĩ có thể tính toán chính xác liều dùng.
Ở một số bệnh viện, bác sĩ sẽ cho bạn số điện thoại để liên lạc khi có câu hỏi hoặc lo lắng.
Vinorelbine được dùng dưới dạng:
Cả hai phương pháp có hiệu quả như nhau.
Vinorelbine có thể được dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với các thuốc khác như Trastuzumab. Bác sĩ điều trị sẽ quyết định liều dùng và dùng thường xuyên như thế nào.
Bạn sẽ tiếp tục dùng khi bác sĩ thấy thuốc có hiệu quả và không gây vấn đề lớn gì.
Khi dùng theo đường uống, bạn có thể uống một vài viên con nhộng cùng nhau. Uống thuốc theo đúng hướng dẫn là rất quan trọng.
Bạn cần nuốt cả viên (không mút hoặc nhai) với nước và với một ít thức ăn. Tránh uống thuốc với đồ uống nóng, do thuốc có thể hòa tan trong mồm.
Thuốc cần được bảo quản trong tủ lạnh.
Vinorebine có thể được tiêm hoặc truyền nhỏ giọt vào tĩnh mạch ở tay hoặc cánh tay. Tĩnh mạch vùng khác có thể được sử dụng tùy vào các yếu tố như có dễ tìm được tĩnh mạch phù hợp hay không, hoặc mong muốn của bạn.
Giống như bất kỳ điều trị nào khác, vinorelbine có thể gây ra tác dụng phụ.
Mỗi bệnh nhân phản ứng với thuốc khác nhau và một số người có thể gặp nhiều tác dụng phụ hơn những người khác. Các tác dụng phụ này thường có thể xử trí được và những tác dụng phụ được mô tả ở đây sẽ không ảnh hưởng tới tất cả mọi người.
Nếu bạn lo ngại về bất kỳ tác dụng phụ nào, dù có được liệt kê ở đây hay không, hãy nói với bác sĩ điều trị.
Trước khi bắt đầu hóa trị, bạn nên hỏi số điện thoại liên lạc 24 giờ hoặc tên người có thể liên lạc khi bạn cảm thấy không được khỏe.
Vinorelbine có thể ảnh hưởng tạm thời tới số lượng các tế bào máu trong cơ thể.
Bạn sẽ được xét nghiệm máu đều đặn trong suốt quá trình điều trị để kiểm tra chỉ số các tế bào máu này. Máu gồm có hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Nếu số lượng các tế bào máu quá thấp thì có thể trì hoãn thuốc hoặc phải giảm liều.
Nguy cơ nhiễm trùng
Hạ bạch cầu là tình trạng số lượng bạch cầu thấp dưới mức tiêu chuẩn và bạn sẽ dễ bị nhiễm trùng.
Bác sĩ điều trị có thể cho bạn các hướng dẫn để nhận biết các dấu hiệu nhiễm trùng.
Tuy nhiên, bạn cần liên hệ với bệnh viện ngay lập tức nếu bạn có các dấu hiệu sau:
Trước khi bắt đầu uống vinorelbine, nhóm chăm sóc có thể cho bạn số điện thoại liên lạc 24 giờ hoặc hướng dẫn bạn đến cơ sở cấp cứu. Bạn có thể cần kháng sinh.
Một số bác sĩ có thể đề xuất tiêm các yếu tố tăng trưởng (growth factors) kích thích sản sinh bạch cầu để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Thiếu máu
Thiếu máu là tình trạng số lượng hồng cầu thấp dưới mức tiêu chuẩn. Nếu bạn cảm thấy mệt, khó thở hoặc chóng mặt, hãy báo ngay cho bác sĩ.
Bầm tím và chảy máu
Vinorelbine có thể làm giảm lượng tiểu cầu có chức năng làm đông máu. Bạn có thể dễ bị bầm tím, chảy máu mũi hoặc nướu khi đánh răng. Hãy thông báo cho bác sĩ điều trị nếu bạn bị một trong các triệu chứng này.
Xem thêm bài viết Xuất huyết ở bệnh nhân ung thư
Bạn có thể bị buồn nôn và nôn, nhưng nhiều người không hề bị như vậy.
Bác sĩ sẽ sử dụng thuốc chống nôn trước khi hóa trị, và kê cho bạn thuốc chống nôn để dùng tại nhà khi cần. Việc uống vinorelbine với thức ăn cũng giúp làm giảm buồn nôn.
Mệt lả đi kèm với ung thư là cực kỳ mệt mà không hết đi dù sau khi nghỉ ngơi hoặc ngủ đủ giấc. Nó là tác dụng phụ rất phổ biến của điều trị ung thư vú và có thể ảnh hưởng cả thể chất lẫn tinh thần. Có nhiều nguyên nhân, từ các yếu tố tâm lý như stress sau chẩn đoán cho tới các yếu tố thể chất như triệu chứng do bệnh tiến triển hoặc tác dụng phụ của điều trị.
Nếu bạn nghĩ bạn bị mệt lả, hãy nói với bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ điều trị để bạn có thể được đánh giá đầy đủ và tư vấn về cách xử trí các mức năng lượng của bạn.
Bác sĩ sẽ kê thêm các nước súc miệng để làm giảm đau miệng và cải thiện loét miệng. Chăm sóc răng miệng, gồm cả răng và nướu là rất quan trọng trong khi điều trị.
Bạn nên đi khám nha sĩ để kiểm tra răng miệng trước khi hóa trị bắt đầu và để tránh phải điều trị nha khoa khi đang hóa trị.
Xem thêm bài viết Đau và viêm loét miệng trong điều trị ung thư
Vinorelbine có thể gây các vấn đề đường ruột mà thường gặp nhất là táo bón.
Uống nhiều nước và ăn chế độ ăn giàu chất xơ có thể cải thiện táo bón.
Nếu bạn bị táo bón quá hai hoặc ba ngày, hãy nói cho bác sĩ biết. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhuận tràng giúp dễ đi ngoài.
Đôi khi vinorelbine có thể gây tiêu chảy nhẹ, thường là tạm thời, nhưng hãy nói với bác sĩ nếu tiêu chảy tiếp diễn.
Vinorelbine truyền tĩnh mạch có thể kích ứng tĩnh mạch và vùng da xung quanh, làm cho da có màu đỏ.
Nếu thuốc thoát vào mô xung quanh tĩnh mạch (gọi là thoát mạch), nó có thể gây tổn thương da và mô xung quanh. Do vậy, hãy nói cho bác sĩ hoặc điều dưỡng biết nếu bạn thấy đau nhói hoặc rát bỏng khi thuốc truyền vào người.
Nếu việc truyền thuốc gây khó chịu, bác sĩ sẽ đề xuất dùng viên vinorelbine thay thế. Một cách khác nữa là đặt CV port hay các loại dụng cụ khác để truyền thuốc.
Xem thêm bài viết Da đổi màu ở bệnh nhân ung thư
Bạn có thể bị tê bì hoặc đau nhói ở bàn tay và bàn chân do ảnh hưởng lên dây thần kinh. Tình trạng này còn được gọi là bệnh thần kinh ngoại vi do hóa trị.
Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng thường nhẹ và mất đi ngay sau khi dừng điều trị. Tuy nhiên, triệu chứng có thể kéo dài trong một số ít trường hợp.
Nếu bệnh nghiêm trọng, bác sĩ sẽ giảm liều thuốc hoặc dừng thuốc hoàn toàn.
Nếu bạn bị tê bì hoặc đau nhói ở tay chân, hãy cho bác sĩ biết để có thể theo dõi thêm.
Khi sử dụng đơn lẻ, vinorelbine có thể làm thưa tóc nhẹ và tạm thời.
Thuốc rất hiếm khi gây rụng tóc hoàn toàn.
Đôi khi vinorelbine có thể gây đau khớp, đau hàm hoặc đau cơ.
Hãy nói cho bác sĩ điều trị biết nếu điều này xảy ra.
Bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc để giảm đau.
Đôi khi vinorelbine có thể ảnh hưởng chức năng gan nhẹ mà bạn không nhận thấy triệu chứng. Bác sĩ có thể phát hiện ra vấn đề này qua xét nghiệm máu và đề xuất cách ứng phó phù hợp.
Các tác dụng phụ phổ biến khác của vinorelbine gồm:
Bác sĩ điều trị có thể tư vấn cho bạn cách thức xử trí phù hợp.
Xem thêm bài viết Rối loạn giấc ngủ: Chứng mất ngủ khi điều trị ung thư
Nếu bạn có phản ứng dị ứng với vinorelbine, chúng thường xảy ra trong vài phút đầu của điều trị và hầu như ở lần dùng thuốc đầu tiên hoặc lần thứ hai. Các phản ứng có thể từ nhẹ tới nghiêm trọng, nhưng các phản ứng nghiêm trọng là rất hiếm.
Bạn sẽ được theo dõi chặt chẽ để có thể giải quyết dị ứng một cách nhanh chóng.
Các triệu chứng của phản ứng dị ứng gồm:
Nếu bạn có phản ứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ dừng điều trị ngay lập tức.
Nếu bạn có phản ứng ít nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể chỉ định thuốc dùng thêm trước các lần điều trị sau để giảm nguy cơ dị ứng.
Những người mắc ung thư vú có nguy cơ hình thành huyết khối cao hơn. Bản thân bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư vú xâm lấn/di căn và phương pháp điều trị làm tăng nguy cơ này.
Vinorelbine làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối như bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Những người có DVT có nguy cơ phát triển thuyên tắc động mạch phổi (pulmonary embolism, PE), xảy ra khi một phần huyết khối vỡ ra và di chuyển tới phổi. Huyết khối có thể gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng có thể điều trị được.
Vì vậy bạn cần báo cho bác sĩ và bệnh viện ngay lập tức khi có bất kỳ các triệu chứng nào trong sau đây:
Bạn không nên có thai khi đang điều trị vì vinorelbine có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Nếu chưa mãn kinh, hãy thông báo với bác sĩ điều trị về các phương pháp tránh thai phù hợp nhất. Lưu ý rằng bạn vẫn có khả năng thụ thai ngay cả khi kỳ kinh không đều hoặc đã ngừng. Nam giới sử dụng vinorelbine không nên để vợ có thai trong khi đang điều trị và tới sáu tháng sau khi kết thúc điều trị.
Tuy nhiên, bạn vẫn có thể quan hệ tình dục trong khi điều trị. Dù người ta cho rằng thuốc hóa trị không thể đi vào dịch âm đạo hoặc tinh dịch, điều này không chắc chắn do thuốc có thể đi vào máu và một số dịch cơ thể khác. Hầu hết các bác sĩ sẽ khuyên dùng các biện pháp tránh thai như bao cao su trong khi đang điều trị.
Cả nam và nữ đang dùng vinorelbine nên sử dụng phương pháp tránh thai trong ít nhất ba tháng sau khi dùng liều vinorelbine cuối cùng. Hãy hỏi bác sĩ phương pháp tránh thai phù hợp nhất cho bạn và tránh thai trong bao lâu sau liều vinorelbine cuối cùng.
Nếu bạn bị chẩn đoán ung thư vú tiến triển cục bộ hoặc ung thư vú tái phát trước khi kết hôn hoặc đã có gia đình, bạn có thể lo lắng về khả năng sinh sản (khả năng có thai) của mình. Tùy vào chẩn đoán và điều trị mà bạn có thể được tư vấn không nên có thai.
Nếu việc có con là rất quan trọng với bạn, hãy thảo luận với bác sĩ điều trị về các phương án bảo tồn khả năng sinh sản trước khi bắt đầu điều trị.
Bạn sẽ được tư vấn không cho con bú trong khi điều trị và trong ít nhất ba tháng sau liều vinorelbine cuối cùng. Đó là do thuốc có khả năng đi vào sữa mẹ và con bạn có thể hấp thụ thuốc qua sữa mẹ.
Nếu bạn đang lên kế hoạch đi nghỉ dưỡng hoặc cần đi ra nước ngoài thì trước hết hãy xin ý kiến của bác sĩ điều trị.
Bạn không nên tiêm các vaccine sống trong khi đang hóa trị. Các vaccine sống gồm vaccine ngừa quai bị, sởi và rubella (MMR), bại liệt (polio), lao (tuberculosis), zona (shingles) và sốt vàng (yellow fever).
Các vaccine sống chứa một lượng nhỏ các virus hoặc vi khuẩn sống. Nếu hệ miễn dịch bị suy yếu như khi đang hóa trị với vinorelbine, vaccine sống có thể gây nguy hiểm.
Tuy nhiên, vaccine có thể được tiêm an toàn 6 tháng sau khi hoàn thành hóa trị.
Hãy thông báo với bác sĩ điều trị trước khi tiêm bất kỳ vaccine nào.
Nếu một ai đó tiếp xúc gần với bạn cần tiêm vaccine sống, hãy báo cho bác sĩ điều trị. Bạn sẽ được nhận những lời khuyên về các biện pháp phòng ngừa, phụ thuộc vào loại vaccine.
Những bệnh nhân sắp hoặc đang hoá trị với vinorelbine là những người có hệ miễn dịch yếu, dễ bị nhiễm khuẩn nên được tiêm vaccine ngừa cúm. Vaccine cúm không phải là vaccine sống nên không chứa bất kỳ vi rút sống nào. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ về thời điểm phù hợp để tiêm vaccine cúm.
Có nhiều thuốc không nên dùng với vinorelbine. Hãy hỏi bác sĩ điều trị về bất kỳ loại thuốc được kê đơn hoặc không kê đơn mà bạn đang dùng, nhất là các thuốc làm loãng máu, thuốc chống động kinh, thuốc để điều trị nhiễm nấm, hoặc các thuốc làm giảm hệ miễn dịch tự nhiên (như là ciclosporin/ cyclosporine).
Vinorelbine đường uống có chứa sorbitol, một loại rượu đường. Nếu bạn biết bạn không dung nạp đường, hãy nói với bác sĩ điều trị.
https://breastcancernow.org/sites/default/files/publications/pdf/bcc121_capecitabine_xeloda_web.pdf
0
0
