Cảm nhận của một bác sỹ làm khoa chăm sóc giảm nhẹ.
Nhận thức
- Đa số người dân không biết khoa “chăm sóc giảm nhẹ“ là khoa gì, có chức năng gì.
- Bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn thường có tâm lý “chấp nhận”, khi đã giai đoạn cuối thì không muốn điều trị nữa vì nghĩ “ đường nào cũng chết”.
- Phần lớn nhân viên y tế không nhận thức thấu đáo về nhiệm vụ chính của Khoa Chăm sóc giảm nhẹ. Một số nhân viên y tế tự nhận là hiểu biết nhưng còn rất mơ hồ nhầm tưởng “chăm sóc giảm nhẹ là điều trị cuối đời, là khoa điều trị đau”.
- Lãnh đạo bệnh viện nhiều lúc còn xem nhẹ vai trò Khoa Chăm sóc giảm nhẹ. Chỉ chú trọng vào các khoa điều trị đặc hiệu (điều trị tấn công ung thư) như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật.
- Các trường y chưa có chương trình đào tạo về chăm sóc giảm nhẹ cho sinh viên. Chưa có định hướng để các sinh viên y khoa đi theo chuyên ngành này – một lĩnh vực rất cần nhân lực nhưng rất thiếu nhân lực.
Nhu cầu
- Ung thư đang trở thành hiểm họa của cả nhân loại, trong đó có Việt Nam. Đa số (70%) bệnh nhân ung thư ở Việt Nam phát hiện ở giai đoạn muộn, khi đã có khá nhiều triệu chứng. Nhu cầu chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư rất lớn.
- Phần lớn bệnh nhân ung thư không có bảo hiểm hoặc rất nghèo, điều kiện tiếp xúc với phương tiện điều trị hiện đại thấp. Vì vậy, còn khá nhiều người điều trị ung thư tại nhà bằng các phương pháp y học cổ truyền. Bệnh nhân chưa tiếp cận được với mô hình chăm sóc tại nhà (home care) hoặc chăm sóc giảm nhẹ tại bệnh viện.
Nhân lực
- Đội ngũ bác sỹ đào tạo chăm sóc giảm nhẹ chưa nhiều. Chỉ tập trung tại một số trung tâm ung bướu lớn của cả nước như Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng.
- Bác sỹ chưa có nhận thức đúng vai trò của chăm sóc giảm nhẹ nên rất ít người đi theo và đầu tư vào nghành này.
- Nhân viên y tế mới chỉ được tập huấn một vài khóa ngắn hạn về chăm sóc giảm nhẹ. Do vài bệnh viện lớn đào tạo, số lượng còn rất hạn chế.
- Bác sỹ chăm sóc giảm nhẹ phải điều trị tất cả các triệu chứng cho bệnh nhân. Thường là độc lập điều trị và chưa có mô hình “palliative care team” như các nước phát triển.
- Chưa có đội ngũ đồng đều để chăm sóc bệnh nhân toàn diện như: BS tâm lý, BS dinh dưỡng, BS phục hồi chức năng, nhà hoạt động xã hội…
- Chưa phát triển mô hình “Home Care” do nhiều thiếu thốn về nhân lực, tài chính, vướng mắc về cơ chế bảo hiểm y tế.
Phương tiện và thuốc men
- Thiếu thốn về thuốc men và phải “chạy theo”, “làm theo” bảo hiểm y tế.
- Phương tiện điều trị đau còn ít. Đặc biệt là các can thiệp như block thần kinh trị đau.
- Thuốc giảm đau còn nghèo nàn, chỉ một số thuốc như Morphine, Tramadol, Codein, NSAIDs, Acetaminophen…
- Cơ số thuốc bảo hiểm y tế nhiều lúc chưa cung ứng đủ so với nhu cầu thực tế.
Chính sách
- Chưa có cơ chế đặc thù để thu hút nhân lực phát triển mô hình chăm sóc giảm nhẹ.
- Chưa có chương trình đủ mạnh để đào tạo, hướng dẫn chuyên về chăm sóc giảm nhẹ.
- Rào cản bảo hiểm y tế đã hạn chế nhiều thuốc điều trị triệu chứng, phát triển mô hình “home care”, “day care”.
