Khối u Wilms ở trẻ em: Tác dụng phụ muộn

Biên dịch: Trương Lê Thùy Nguyên

Hiệu đính: Ths.Bs Lã Thanh Nga, Lê Hà Cảnh Châu

Bài viết này giới thiệu về các tác dụng phụ có thể xuất hiện nhiều năm sau khi kết thúc điều trị u Wilms. Sử dụng menu để xem các bài viết khác.

Các tác dụng phụ thường gặp

Mặc dù nhiều trẻ em mắc u Wilms được điều trị thành công; các em thường có nguy cơ mắc những bệnh khác sau này bởi vì hóa trị liệu và xạ trị có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn trên các bộ phận khỏe mạnh của cơ thể. Do đó, điều quan trọng là phải theo dõi chặt chẽ các tác dụng phụ lâu dài hoặc các ảnh hưởng muộn của việc điều trị, bao gồm:

Suy thận

Trẻ em được điều trị u Wilms thường chỉ còn một quả thận, điều này sẽ làm tăng nguy cơ suy thận ở trẻ cao hơn một chút so với trẻ bình thường nên cần theo dõi trong suốt quãng đời còn lại. Việc cung cấp đầy đủ nước cho cơ thể sẽ giúp thận hoạt động khoẻ mạnh. Nếu phải sử dụng các thuốc có khả năng gây độc cho thận như codein và ibuprofen thì chỉ nên dùng ở liều nhỏ nhất có thể để tránh tổn thương thận.

Tắc ruột

Trẻ sau khi được thực hiện phẫu thuật bụng có thể phát triển mô sẹo làm tăng nguy cơ bị tắc ruột. Tắc ruột sẽ gây đau bụng và nôn ói.

Các tác dụng phụ lên tim mạch

Trẻ em được điều trị với Doxorubicin có thể tăng nguy cơ xuất hiện các bất thường ở tim, thậm chí có thể xuất hiện nhiều năm sau khi việc điều trị đã kết thúc. Trẻ em được điều trị với Doxorubicin kết hợp với xạ trị trên phổi sẽ tăng nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch. Có thể theo dõi tác dụng phụ của Doxorubicin lên tim bằng siêu âm tim.

Các tác dụng phụ lên phổi

Đối với trẻ em mắc u Wilms có di căn phổi và được xạ trị thì có nguy cơ mắc các biến chứng về phổi sau khi kết thúc điều trị. Nên thực hiện các xét nghiệm khảo sát chức năng phổi nếu thấy bất kỳ thay đổi nào ở phổi.

Các bất thường ở xương

Gù, vẹo cột sống và các cơ xung quanh cột sống kém phát triển có thể xảy ra ở những bệnh nhân sau xạ trị. Nguy cơ xảy ra tác dụng phụ này tuỳ thuộc vào vị trí và liều xạ trị.

Ung thư thứ phát

Những bệnh nhân sống sót sau khi điều trị u Wilms có nguy cơ nhỏ phát triển một loại ung thư khác trong vòng 15 năm kể từ lúc mới phát hiện bệnh. Những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất để phát triển ung thư thứ phát là xạ trị và sử dụng doxorubicin. Ví dụ, những bé gái được xạ trị để điều trị khối u Wilms di căn đến phổi có nguy cơ mắc ung thư vú sau này.

Liên quan tới thai kỳ

Bệnh nhân nữ mang thai nhận xạ trị bụng để điều trị u Wilms có nguy cơ cao ảnh hưởng lên thai kỳ và cần được theo dõi cực kì chặt chẽ. Hóa trị đơn thuần không làm tăng nguy cơ sẩy thai; tuy nhiên, những phụ nữ có xạ trị vùng giữa xương sườn và hông, tùy thuộc vào liều, có nhiều khả năng chuyển dạ sớm, bất thường vị trí đầu em bé khi sinh, nhẹ cân và sinh non (dưới 36 tuần) theo dữ liệu nghiên cứu u Wilms quốc gia Hoa Kỳ. Các dị tật bẩm sinh cũng thường xảy ra hơn.

Tài liệu tham khảo

Wilms Tumor – Childhood: Late Effects of Treatment