menu toggle
list list 0
Đã thích Thích

Tamoxifen

user

Ngày:

05/01/2020

user

Lượt xem:

4270

Bài viết thứ 27/82 thuộc chủ đề “Ung thư vú”

Tài liệu này giải thích về công dụng và các tác dụng phụ có thể xảy ra của thuốc tamoxifen, một loại thuốc quan trọng trong điều trị ung thư vú.

Tamoxifen là gì?

Tamoxifen là thuốc thuộc nhóm điều trị nội tiết, được dùng để điều trị ung thư vú cho cả phụ nữ tiền mãn kinh và sau mãn kinh. Thuốc cũng có thể dùng cho nam giới bị ung thư vú.

Tamoxifen hoạt động như thế nào?

Nội tiết tố hay hormone (còn gọi là chất nội tiết) estrogen có thể thúc đẩy sự phát triển của một số loại ung thư vú.

Tất cả các dạng ung thư vú đều được xét nghiệm xem chúng có “nhạy” với estrogen hay không, cụ thể là xem trong khối u (mẫu mô lấy qua sinh thiết hoặc phẫu thuật) có biểu hiện thụ thể nội tiết hay không.

Nếu dạng ung thư vú là “nhạy” với estrogen, còn gọi là dương tính với thụ thể nội tiết hoặc ER+, tamoxifen sẽ là một lựa chọn điều trị để ức chế sự phát triển của ung thư.

Nếu dạng ung thư vú là “không nhạy” với estrogen, tức âm tính với thụ thể estrogen, hay ER-, tamoxifen thường không phải là lựa chọn điều trị.

Tuy nhiên, có một số rất ít trường hợp thụ thể estrogen âm tính (ER-), nhưng thụ thể progesteron (một chất nội tiết khác) lại dương tính.

Lợi ích của liệu pháp nội tiết ở dạng bệnh này là kém rõ ràng và bác sĩ sẽ thảo luận với bạn xem có nên dùng tamoxifen hay không.

Hầu hết ung thư vú ở nam giới là dương tính với thụ thể estrogen. Để có thêm thông tin hãy đọc phần “Ung thư vú ở nam giới được điều trị thế nào” trên website www.breastcancercare.org.uk

Khi nào tamoxifen được chỉ định?

Điều trị ung thư vú nguyên phát

Tamoxifen có thể được chỉ định nếu bạn mắc ung thư vú nguyên phát (ung thư vú còn khu trú ở vú và các hạch bạch huyết trong hốc nách.

Thuốc thường dùng để điều trị bổ trợ sau phẫu thuật để làm giảm nguy cơ tái phát ung thư vú. Nếu bạn sắp được chỉ định uống tamoxifen ở tình huống này, bác sĩ sẽ nói với bạn khi nào bắt đầu uống thuốc là tốt nhất.

Thi thoảng, tamoxifen có thể được dùng như là điều trị đầu tiên cho ung thư vú, khi phẫu thuật là không thích hợp, không khả thi hoặc cần phải trì hoãn. Đôi khi, thuốc được chỉ định trước phẫu thuật (được gọi là liệu pháp tân bổ trợ) để làm thu nhỏ khối u nhằm thực hiện phẫu thuật bảo tồn vú. Phẫu thuật bảo tồn vú là loại bỏ khối u với biên là mô vú bình thường xung quanh, trong khi phẫu thuật đoạn nhũ là loại bỏ hoàn toàn mô vú kể cả khu vực núm vú.

Đối với ung thư vú giai đoạn sớm dạng carcinoma tuyến ống vú tại chỗ (DCIS) thì lợi ích của tamoxifen là kém rõ ràng hơn mặc dù một số bằng chứng gợi ý rằng uống tamoxifen sau phẫu thuật DCIS làm gảm nguy cơ tái phát. Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn liệu thuốc có lợi cho bạn hay không.

Điều trị ung thư vú tái phát hay thứ phát

Tamoxifen có thể được dùng cho ung thư vú đã tái phát ở khu vực thành ngực/vú (tái phát tại chỗ) hoặc vùng lân cận (tái phát tiến triển tại chỗ hoặc tái phát khu vực). Thuốc cũng có thể được dùng trong một số tình huống ung thư vú thứ phát, khi tế bào ung thư từ vú đã lan tới các bộ phận khác của cơ thể.

Phòng ngừa và làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú

Tamoxifen cũng có thể là lựa chọn cho một số người chưa bị ung thư vú nhưng có nguy cơ cao mắc bệnh này do bệnh sử gia đình. Thuốc được chỉ định để cố gắng làm giảm nguy cơ hình thành ung thư vú. Bác sĩ của bạn sẽ thảo luận về lựa chọn thích hợp cho bạn. Bạn có thể đọc thêm thông tin để quản lý nguy cơ mắc bệnh trong quyển Bệnh sử gia đình, di truyền và ung thư vú.

Tamoxifen được dùng như thế nào?

Tamoxifen được kê qua đường uống, ở dạng viên nén. Thỉnh thoảng thuốc có thể được dùng ở dạng lỏng cho những người khó nuốt. Liều khuyến nghị cho hầu hết mọi người là 20 mg/ngày. Tốt nhất là uống thuốc vào cùng thời điểm mỗi ngày. Nếu quên liều, bạn không cần uống thêm một viên vào ngày kế tiếp. Nồng độ thuốc trong cơ thể sẽ giữ đủ cao từ ngày trước. Nếu vì lý do nào đó, bạn muốn dừng thuốc thì hãy nói chuyện với bác sĩ điều trị trước. Việc không uống thuốc trong thời gian đã khuyến nghị có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú tái phát.

Tôi sẽ uống tamoxifen trong bao lâu?

Khoảng thời gian khuyến nghị cho tamoxifen sẽ thay đổi tùy theo từng trường hợp. Những người điều trị ung thư vú nguyên phát thường uống tamoxifen trong khoảng từ 5 tới 10 năm.

Nếu bạn mãn kinh trong khi uống tamoxifen thì bác sĩ có thể khuyên bạn đổi từ tamoxifen sang một liệu pháp nột tiết khác được gọi là thuốc ức chế aromatase (nội tiết bậc 2) như là anastrozole, exemestane hoặc letrozole. Việc đổi thuốc có thể là 2-3 năm sau khi uống tamoxifen, hoặc sau khi uống tamoxifen 5 năm. Bác sĩ có thể cho làm xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng mãn kinh của bạn trước khi đổi liệu pháp nội tiết.

Đôi khi tamoxifen được khuyến nghị sau khi uống một thuốc ức chế aromatase.

Để có thêm thông tin, đề nghị xem quyển Anastrozole (Arimidex), Exemestane (Aromasin)Letrozole (Femara).

Đối với phụ nữa trẻ chưa mãn kinh, tamoxifen có thể được uống một mình hoặc đôi khi cùng với liệu pháp ức chế buồng trứng (điều trị để ngưng hoạt động của buồng trứng). Để có thể thông tin về điều trị này, hãy xem tài liệu Ức chế buồng trứng và ung thư vú.

Nếu bạn đang uống tamoxifen để điều trị ung thư vú tái phát tại chỗ hoặc thứ phát, bạn sẽ tiếp tục uống cho tới khi thuốc không còn khả năng kiểm soát được căn bệnh.

Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư vú và đang uống tamoxifen để phòng ngừa, bạn sẽ uống thuốc trong 5 năm. Hãy xem tài liệu Bệnh sử  gia đình, di truyền và ung thư vú để có thêm thông tin.

Lưu ý khi dừng thuốc tamoxifen

Bác sĩ sẽ cho bạn biết khi nào nên dừng uống tamoxifen. Bạn sẽ không cần dừng thuốc từ từ.

Các tác dụng phụ của tamoxifen là gì?

Giống như bất kỳ thuốc nào khác, tamoxifen có thể có tác dụng phụ. Mỗi người sẽ phản ứng khác nhau với thuốc. Một số người gặp nhiều tác dụng phụ hơn những người khác, trong khi một số lại không hề bị tác dụng phụ nào. Có ít hoặc không có tác dụng phụ không có nghĩa là thuốc không có tác dụng.

Các tác dụng phụ của tamoxifen thường là không nghiêm trọng. Tuy nhiên, đối với một số người, thuốc có thể gây mệt mỏi và ảnh hưởng lên cuộc sống hàng ngày. Hãy nói với bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ đa khoa vì có nhiều cách có thể giúp giảm bớt tác dụng phụ.

Tài liệu này không liệt kê tất cả các tác dụng phụ có thể có của thuốc. Nếu bạn có thắc mắc hoặc lo ngại nào về tác dụng phụ, hãy nói với bác sĩ điều trị.

Thuốc này có thể được nhiều công ty/hãng dược sản xuất. Một số viên nén có thể khác nhau về các thành phần bổ sung (ví dụ: chất bảo quản); điều có có nghĩa rằng màu, hình dạng, kích cỡ và đôi khi vị của viên thuốc có thể khác nhau giữa các nhãn hàng. Tuy nhiên, điều này không thay đổi hiệu quả điều trị.

Một số người báo cáo gặp  tác dụng phụ khác nhau khi uống tamoxifen của các nhà sản xuất khác nhau. Điều đó gợi ý rằng một số người thấy tamoxifen của hãng này phù hợp với họ hơn là của hãng khác.

Bạn có thể thảo luận với bác sĩ điều trị hoặc dược sĩ về loại tamoxifen của nhà sản xuất mà bạn thấy phù hợp hơn với bạn.

Các tác dụng phụ hay gặp

Các triệu chứng mãn kinh

Các tác dụng phụ phổ biến nhất khi uống tamoxifen là các triệu chứng mãn kinh, gồm bốc hỏa, ra mồ hôi ban đêm, ngủ không ngon, kích ứng âm đạo (khô và ngứa âm đạo), giảm ham muốn  tình dục và thay đổi tâm trạng. Để có thêm thông tin về ứng phó với các triệu chứng mãn kinh, hãy đọc tài liệu Các triệu chứng mãn kinh và ung thư vú. 

Ảnh hưởng lên kinh nguyệt

Một số phụ nữ có thể thấy kinh nguyệt thay đổi. Ví dụ, kinh nguyệt có thể ít đi và/hoặc không đều hoặc mất kinh. Đó có thể là do mãn kinh đã xảy ra tự nhiên trong thời gian này hoặc do các điều trị khác như hóa trị đã gây mãn kinh sớm. Đôi khi kinh nguyệt sẽ trở lại sau khi dừng tamoxifen (Xem mục “Tamoxifen có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?”).

Giữ nước trong cơ thể

Một số phụ nữ thấy họ lên cân trong khi điều trị, mặc dù không có bằng chứng rõ ràng về sự liên quan giữa tăng cân và tamoxifen. Đôi khi tamoxifen có thể gây ra phù nề, giữ nước trong cơ thể và có thể ảnh hưởng tới cân nặng.

Tiết dịch âm đạo

Tiết dịch âm đạo là tác dụng ngoại ý hay gặp khi uống tamoxifen. Hãy nói với bác sĩ điều trị để có thể loại trừ các nguyên nhân viêm nhiễm âm đạo. 

Khó tiêu hoặc buồn nôn

Một số người thấy khó tiêu hoặc buồn nôn nhẹ. Các triệu chứng này thường xảy ra khi bắt đầu uống tamoxifen, và nói chung sẽ cải thiện hoặc dễ quản lý hơn theo thời gian. Bạn có thể đối phó bằng cách uống tamoxifen cùng với thức ăn.

Ảnh hưởng lên xương

Nếu bạn đã mãn kinh, tamoxifen có thể làm chậm quá trình mất xương và làm giảm nguy cơ loãng xương. Tuy nhiên, tamoxifen có thể làm tăng nhẹ nguy cơ loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh. Điều này hiếm khi dẫn tới loãng xương, trừ khi bạn dùng kèm điều trị ức chế buồng trứng.

Để có thêm thông tin hãy đọc bài Loãng xương và điều trị ung thư vú.

Các tác dụng phụ hiếm gặp hơn

Ảnh hưởng lên tử cung

Tamoxifen có thể ảnh hưởng lên lớp lót trong của tử cung, được gọi là nội mạc tử cung, và làm nội mạc tử cung dày lên. Nếu bạn bị chảy máu âm đạo bất ngờ hoặc đau âm đạo, hãy nói với bác sĩ điều trị. Trong một vài trường hợp, sử dụng tamoxifen ở phụ nữ tiền mãn kinh có thể gây polyp hoặc nang buồng trứng.

Bằng chứng hiện nay cho rằng tamoxifen không làm tăng nguy cơ ung thư tử cung ở phụ nữ tiền mãn kinh.

Thay đổi ở tóc hoặc lông tơ ở mặt

Một số phụ nữ thấy tóc rụng hoặc mỏng đi trong khi uống tamoxifen. Một số ít khác thấy tăng lông tơ ở mặt.

Thay đổi thị lực

Có nguy cơ rất nhỏ về thay đổi thị lực, gồm nguy cơ đục thể tinh thể cao hơn bình thường. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào về thị lực, hãy nói với bác sĩ điều trị.

Thay đổi ở gan

Tamoxifen thi thoảng có thể làm tăng men gan. Những thay đổi này thường rất nhẹ và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Gan của bạn sẽ thường trở lại bình thường khi kết thúc điều trị.

Các tác dụng phụ khác

Một số phụ nữ có thể nhận thấy thay đổi giọng nói.

Những người khác có thể gặp các tác dụng phụ như đau khớp, mệt mỏi, khó tập trung, đau đầu và chuột rút vào đêm.

Các tác dụng phụ ở nam giới là gì?

Nam giới cũng có thể gặp các tác dụng phụ tương tự như ở nữ giới, ví dụ bốc hỏa và đau đầu. Một số nghiên cứu cũng lưu ý các tác dụng phụ khác như giảm ham muốn tình dục, mặc dù ham muốn sẽ hồi phục sau khi kết thúc điều trị tamoxifen. Để có thêm thông tin cụ thể, hãy xem thông tin về Ung thư vú ở nam giới tại www.breastcancer.org.uk.

Các vấn đề khác

Huyết khối

Những người bị ung thư vú có nguy cơ bị huyết khối (hình thành cục máu đông) cao hơn. Nguy cơ này do bản thân bệnh ung thư và do một số cách điều trị ung thư. Tamoxifen làm tăng nguy cơ huyết khối như bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Những người bị DVT có nguy cơ bị thuyên tắc (động mạch) phổi (PTE), xảy ra khi một phần cục máu đông bị vỡ ra và đi tới phổi.

Huyết khối có thể gây nguy hiểm nhưng có thể điều trị được. Điều quan trọng là báo cho bác sĩ khi có các triệu chứng càng sớm càng tốt.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong các triệu chứng sau, hãy liên lạc ngay với bác sĩ :

  • Đau, đỏ/thay đổi màu da, nóng và sưng ở bắp chân, cẳng chân hoặc đùi.
  • Sưng, đỏ hoặc mềm ở nơi đường truyền tĩnh mạch trung tâm được luồn vào để truyền hóa chất, ví dụ ở cánh tay, khu vực ngực hoặc lên tới tận cổ.
  • Khó thở, nghẹt thở.
  • Đau thắt ngực.
  • Ho không rõ nguyên nhân (có thể ho ra máu).

Nếu bạn từng bị huyết khối hoặc có nguy cơ bị huyết khối thì bác sĩ điều trị sẽ cân nhắc điều này và có thể dùng một điều trị thay thế khác. Nếu bạn đang uống thuốc chống đông máu như wafarin thì bác sĩ có thể theo dõi bạn đều đặn hơn hoặc xem xét đổi thuốc chống đông trong khi dùng tamoxifen.

Những người uống tamoxifen cần hiểu về nguy cơ bị huyết khối và cách thức giúp giảm nguy cơ. Nằm/ngồi bất động trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ bị huyết khối. Nếu bạn đang lên kế hoạch cho chuyến bay dài, đi trên ô tô hoặc tàu hỏa nhiều giờ thì bạn có thể cần được tư vấn từ bác sĩ. Tư vấn này có thể gồm đi tất thun (tất dài dưới đầu gối tạo sức ép nhẹ giúp máu ở chân lưu thông). Bít tất này phải thật vừa vặn nên cần có tư vấn của điều dưỡng, dược sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác.

Nếu bạn cần điều trị hoặc phẫu thuật có thể làm giảm khả năng vận động, bạn nên thảo luận với bác sĩ về việc có cần dừng uống tamoxifen trước và sau phẫu thuật không. Nguy cơ huyết khối sẽ được xem xét và bác sĩ điều trị sẽ cho bạn biết liệu có cần dừng không và dừng trong bao lâu.

Tôi có thể uống tamoxifen với các thuốc khác được không?

Nếu bạn đang thuốc bất kỳ thuốc nào khác, hãy hỏi bác sĩ điều trị xem bạn có thể uống các thuốc này với tamoxifen được không.

Một vài nghiên cứu đã gợi ý rằng một số thuốc như là fluoxetine (Prozac), paroxetine (Seroxat), bupropion (Welbutrin, Zyban, Voxra, Budeprion hoặc Alenzin), quinidine (Quinedine Gluconate hoặc Quinedien Sulfate), cinacalcet (Sensipar) có thể ảnh hưởng lên tác dụng của tamoxifen, làm thuốc này giảm hiệu quả. Nhiều nghiên cứu gần đây cho rằng khả năng này ít xảy ra, nhưng một số chuyên gia vẫn khuyến nghị rằng các thuốc này không nên dùng cùng tamoxifen, nếu có thể đổi thuốc khác. Hãy luôn hỏi bác sĩ điều trị trước khi dừng các thuốc này do việc dừng đột ngột có thể gây nguy hiểm.

Thảo dược và thực phẩm chức năng

Nhiều phụ nữ xem xét uống các thuốc thảo dược hoặc thực phẩm chức năng trong khi điều trị ung thư vú. Tuy nhiên, cần cẩn thận khi dùng các sản phẩm này do tác dụng và độ an toàn của chúng chưa được hiểu rõ. Bạn nên hỏi bác sĩ điều trị trước khi dùng thảo dược hoặc thực phẩm chức năng.

Để có thêm thông tin về thực phẩm chức năng, hãy đọc tài liệu Chế độ ăn và ung thư vú. Tài liệu Các liệu pháp hỗ trợ, thư giãn và sống khỏe cũng có thông tin về thảo dược và liệu pháp vi lượng đồng căn.

Tránh thai trong khi uống tamoxifen

Bạn có thể thụ thai trong khi đang uống tamoxifen, thậm chí ngay cả khi kinh nguyệt không đều hoặc đã dừng hẳn. Vì tamoxifen có thể gây nguy hiểm cho thai nhi,nếu bạn có quan hệ tình dục với nam giới thì bác sĩ điều trị thường khuyên dùng phương pháp tránh thai như bao cao su hoặc màng chắn âm đạo trong khi uống tamoxifen và trong hai tháng sau khi dừng thuốc. Đặt vòng tránh thai là một lựa chọn, mặc dù bạn sẽ cần thảo luận với bác sĩ điều trị để chọn loại vòng tránh thai phù hợp.

Nếu bạn nghĩ bạn có thể đang mang thai, hãy nói với bác sĩ càng sớm càng tốt.

Tamoxifen có ảnh hưởng tới khả năng sinh sản không?

Ở hầu hết phụ nữ ở tuổi tiền mãn kinh uống tamoxifen thì buồng trứng vẫn tiếp tục hoạt động. Khi bạn bắt đầu uống tamoxifen nó có thể kích thích rụng trứng (giải phóng trứng từ buồng trứng) và có thể dễ làm bạn mang thai hơn. Tuy nhiên, việc mang thai là không nên (Xem phần “Tránh thai trong khi uống tamoxifen” ở trên).

Đối với một số phụ nữ, sử dụng liên tục tamoxifen làm chu kỳ kinh nguyệt trở nên thất thường, ra ít kinh hoặc mất kinh. Khi bạn chưa mãn kinh tự nhiên trong thời gian điều trị, chu kỳ kinh nguyệt thường sẽ bắt đầu lại khi dừng uống tamoxifen. Tuy nhiên, có thể mất từ 4-5 tháng thì chu kỳ kinh nguyệt mới trở nên đều.

Do thời gian uống tamoxifen thường dài, các tác dụng phụ có thể che đi các dấu hiệu của mãn kinh tự nhiên và mãn kinh chỉ được nhận thấy khi kết thúc uống thuốc.

Nếu bạn đang ở trong lứa tuổi 30 hoặc 40, đang được điều trị nội tiết trong hơn 5 năm và muốn có con, hãy thảo luận điều này với bác sĩ điều trị.

Để có thêm thông tin, hãy đọc tài liệu Khả năng sinh sản và điều trị ung thư vú.

Nếu bạn đang lên kế hoạch có thai sau khi kết thúc uống tamoxifen, bạn cần chờ ít nhất hai tháng để thuốc được đào thải khỏi cơ thể. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ điều trị về thời gian mang thai thích hợp .

Phụ nữ uống tamoxifen được khuyên không nuôi con bằng sữa mẹ do thuốc có thể đi vào sữa mẹ.

Tài liệu tham khảo

https://breastcancernow.org/information-support/facing-breast-cancer/going-through-treatment-breast-cancer/hormone-therapy/tamoxifen

keyword

Từ khóa

prevBig

Quay lại

list list 0
Đã thích Thích