Có những loại vaccine sởi nào?
- Hiện nay, trên thế giới có hàng chục loại vaccine sởi dưới dạng vaccine đơn hoặc vaccine phối hợp (sởi -rubella hoặc sởi – quai bị – rubella).
- Hầu hết các vaccine được trình bày dưới dạng vaccine đông khô đi kèm với dung môi. Hiện nay, vaccine dạng xịt đang được nghiên cứu trên thế giới.
- Các loại vaccine được sản xuất từ các chủng vaccine khác nhau, tuy nhiên đều thuộc týp sinh học A.
Tiêm vaccine sởi có tác dụng như thế nào?
- Sau khi tiêm, vaccine sẽ kích thích cơ thể đáp ứng tạo miễn dịch giúp cơ thể không nhiễm vi rút sởi, bao gồm miễn dịch thể, miễn dịch tế bào và interferon.
Tiêm vaccine sởi có thể phòng được hoàn toàn không mắc bệnh sởi?
- Cũng như các vaccine khác, tiêm vaccine sởi không có hiệu quả phòng bệnh 100%.
- Tuy nhiên, đáp ứng miễn dịch còn tuỳ thuộc vào tuổi tiêm vaccine, loại vaccine và tuỳ thuộc đặc điểm miễn dịch, tình trạng sức khoẻ của từng người, chất lượng vaccine và kỹ thuật thực hành tiêm chủng.
Miễn dịch sau tiêm vaccine sởi có bền vững suốt đời?
- Tổ chức Y tế thế giới cho biết những trường hợp đã có đáp ứng miễn dịch với sởi sau tiêm vaccine hoặc sau mắc bệnh thì miễn dịch này là bền vững suốt đời.
Tại sao phải tiêm hai liều vaccine sởi?
- Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy nếu tiêm vaccine sởi vào lúc 9 tháng tuổi, chỉ có khoảng 85% trẻ được tiêm vaccine có đáp ứng miễn dịch. Còn lại khoảng 15% số trẻ không có đáp ứng miễn dịch do các yếu tố còn tồn lưu miễn dịch do mẹ truyền, tình trạng sức khỏe, chất lượng bảo quản vaccine…
- Việc tiêm mũi thứ vaccine sởi sau 12 tháng tuổi là cơ hội thứ hai tạo miễn dịch cho những trường hợp chưa có đáp ứng miễn dịch sau tiêm mũi thứ nhất hoặc chưa được tiêm vaccine sởi, từ đó tăng tỷ lệ trẻ có miễn dịch trong cộng đồng lên trên 95%.
- Tiêm mũi thứ hai không nhằm mục đích làm tăng hiệu giá kháng thể đối với những trường hợp đã có đáp ứng miễn dịch.
Những ai cần tiêm mũi thứ hai vaccine sởi?
- Là tất cả các trường hợp chưa có đáp ứng miễn dịch sau tiêm mũi thứ nhất vaccine sởi, chưa tiêm vaccine sởi hoặc chưa từng mắc sởi.
- Tuy nhiên, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo trên thực tế không cần xét nghiệm xác định tình trạng miễn dịch của trẻ để cán bộ y tế chỉ định tiêm vaccine. Do vậy, đối tượng cần tiêm mũi thứ hai là tất cả các trường hợp chưa tiêm mũi thứ hai vaccine sởi hoặc những trường hợp không có đầy đủ bằng chứng (phiếu, sổ tiêm chủng) chứng minh đã tiêm mũi thứ hai.
Có nên tiêm vaccine đối với người đã từng mắc sởi?
- Những trường hợp đã được xét nghiệm huyết thanh tìm IgM kháng sởi và có kết quả xét nghiệm dương tính không cần tiêm vaccine sởi.
- Những trường hợp nghi ngờ mắc sởi trước đây nhưng không được chẩn đoán mắc sởi vẫn cần tiêm vaccine sởi.
Vaccine có tác dụng phòng bệnh khi đã tiếp xúc với vi rút sởi không?
- Vi rút sởi cần thời gian để xâm nhập vào các mô cơ thể gây bệnh. Do vậy, vaccine có thể phòng bệnh nếu tiêm trong vòng 72 giờ kể từ khi tiếp xúc.
- Việc tiêm vaccine trong vòng 6 ngày kể từ khi tiếp xúc có thể phòng biến chứng nặng của bệnh.
Lịch tiêm vaccine sởi?
Đối với tiêm vaccine sởi trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, áp dụng lịch tiêm chủng do Bộ Y tế đã phê duyệt như sau:
- Trong tiêm chủng thường xuyên: Mũi thứ nhất khi trẻ 9 tháng tuổi và mũi thứ hai khi trẻ 18 tháng tuổi.
- Trong tiêm chủng chiến dịch: thực hiện tiêm vaccine cho tất cả các đối tượng trong phạm vi của chiến dịch.
- Khoảng cách tối thiểu giữa 2 mũi tiêm vaccine sởi là 1 tháng.
- Đối với vaccine tiêm chủng dịch vụ: tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Tất cả các lứa tuổi đều có thể tiêm vaccine sởi.
- Cần tiêm mũi thứ hai vào lúc 18 tháng tuổi bởi vì: các trường hợp sau tiêm mũi thứ nhất chưa có đáp ứng miễn dịch cần sớm được tiêm mũi thứ hai. Tiêm nhắc vaccine DPT4 được thực hiện cho trẻ 18 tháng nên để tăng tỷ lệ trẻ tiêm mũi thứ hai vaccine sởi cần lồng ghép hoạt động. Việc lồng ghép náy nhằm làm giảm khối lượng công việc cho cán bộ y tế, giảm chi phí và tăng hiệu quả triển khai.
Có thể tiêm vaccine sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi hoặc trên 18 tháng tuổi không?
- Chỉ tiêm vaccine sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi khi có chỉ đạo của chương trình TCMR trong trường hợp cần thiết. Tất cả các trường hợp tiêm vaccine sởi trước 9 tháng tuổi cần tiêm ngay vaccine khi đủ 9 tháng tuổi. Mũi tiêm trước 9 tháng tuổi không được tính là 1 mũi vaccine.
- Những trẻ trên 18 tháng tuổi chưa tiêm đủ hai mũi vaccine sởi cần tiêm đủ mũi càng sớm càng tốt.
Có tiêm vaccine khi đang bị sốt, nhiễm trùng cấp tính hay không?
- Các trường hợp sốt, nhiễm trùng cấp tính đang tiến triển cần tạm hoãn tiêm. Khi khỏi có thể tiêm được.
Có tiêm vaccine cho các trường hợp bị vẹo vách mũi, nhỏ quá (ốm) không?
- Có thể tiêm vaccine cho các trường hợp này.
Có tiêm vaccine sởi đối với trẻ còn bú sữa mẹ không?
- Có thể tiêm vaccine sởi cho trẻ bú sữa mẹ.
Phụ nữ đang cho con bú có thể tiêm vaccine sởi?
- Có. Kháng thể được tạo ra bảo vệ mẹ và bài tiết qua sữa để bảo vệ trẻ khỏi mắc sởi khi trẻ chưa thể tự tạo miễn dịch.
Những trường hợp nào không nên tiêm vaccine sởi?
- Những trường hợp phản ứng nghiêm trọng với liều tiêm vaccine sởi trước đây hoặc phản ứng với các thành phần của vaccine (gelatin, neomycin). Dị ứng với trứng không phải là chống chỉ định của tiêm vaccine sởi.
- KHÔNG nên tiêm vaccine sởi cho phụ nữ có thai mặc dù không có bằng chứng về tăng tỉ lệ bất thường bẩm sinh ở trẻ sinh ra trong số phụ nữ được tiêm phòng trong thời kỳ mang thai. Các trường hợp sau khi tiêm mới phát hiện đã có thai cần thông báo cho cán bộ y tế để được theo dõi. Cũng như các vaccine sống khác, cần tránh có thai ít nhất 1 tháng sau tiêm vaccine.
- Không tiêm vaccine sởi cho các trường hợp suy giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải (AIDS), đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch liều cao, xạ trị hoặc mắc các bệnh ác tính do ở những trường hợp này, khả năng tạo miễn dịch chủ động bị suy giảm.
- Có thể tiêm vaccine sởi cho những người dương tính với HIV nhưng chưa chuyển sang giai đoạn AIDS.
Có thể tiêm vaccine sởi cùng với vaccine DPT, viêm gan B… không?
- Có thể tiêm vaccine sởi cùng với vaccine DPT, viêm gan B hay vaccine phòng uốn ván mà vẫn đảm bảo hiệu lực của vaccine nhưng nên tiêm ở hai chi khác nhau.
Tiêm vaccine sởi có thể bị nhiễm virus sởi không?
- Có, bởi vì vaccine chứa vi rút sởi đã bị làm yếu nhưng chiếm tỷ lệ rất nhỏ các trường hợp sau tiêm vaccine bị mắc sởi. Triệu chứng thường nhẹ. Những người này không gây lây nhiễm vi rút cho người khác nên không cần cách ly.
Có thể gặp những tác dụng phụ gì khi tiêm vaccine sởi?
- Vaccine sởi được đánh giá là an toàn. Các phản ứng sau tiêm thường nhẹ, có thể biểu hiện như với các vaccine khác: sốt (5-15%), phát ban (5%), sưng, nóng, đỏ, đau tại chỗ tiêm…Hầu hết những tác dụng phụ sẽ hết trong khoảng từ 1-2 ngày mà không cần điều trị gì.
- Phản ứng nghiêm trọng sau tiêm vaccine sởi là rất hiếm gặp nhưng cũng có thể xảy ra. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tiêm chủng, cán bộ y tế cần theo dõi trẻ trong vòng 30 phút sau tiêm tại điểm tiêm. Các cơ sở y tế đều sẵn có thuốc điều trị và biện pháp xử trí những phản ứng nghiêm trọng này. Các phản ứng quá mẫn này sẽ qua khỏi nếu được phát hiện và xử trí kịp thời tại cơ sở y tế.
Xem thêm :
Tài liệu tham khảo
http://tiemchungmorong.vn/vi/content/hoi-dap-ve-benh-soi-va-vac-xin-soi.html
