U sọ hầu ở trẻ em: Chăm sóc theo dõi

Biên dịch: Đào Thị Ngọc Huyền

Hiệu đính: Ths.Bs Phạm Võ Phương Thảo, Lê Hà Cảnh Châu

Bài viết này giới thiệu về việc chăm sóc y tế của trẻ sau khi điều trị ung thư kết thúc và tầm quan trọng của việc này. Sử dụng menu để xem các bài viết khác.

Việc chăm sóc trẻ bệnh u sọ hầu không dừng lại khi điều trị tích cực đã kết thúc. Nhân viên y tế sẽ tiếp tục kiểm tra để đảm bảo khối u không tái phát, điều trị mọi tác dụng phụ và theo dõi sức khỏe tổng thể của trẻ. Điều này được gọi là chăm sóc theo dõi. Tất cả trẻ đã được điều trị bệnh u sọ hầu phải được chăm sóc theo dõi suốt đời.

Chăm sóc theo dõi có thể bao gồm kiểm tra thể chất thường xuyên, chụp MRI hoặc cả hai. Các bác sĩ muốn theo dõi sự phục hồi của trẻ trong những tháng năm tới. Chăm sóc theo dõi rất quan trọng để tìm hiểu xem khối u đang bắt đầu phát triển trở lại hay không.

Tìm hiểu thêm về tầm quan trọng của việc chăm sóc theo dõi.

Theo dõi tái phát

Một mục tiêu của chăm sóc theo dõi là kiểm tra tái phát. Một khối u tái phát vì có những vùng nhỏ của tế bào khối u trong cơ thể vẫn chưa bị phát hiện. Theo thời gian, các tế bào này gia tăng số lượng cho đến khi chúng biểu hiện trên kết quả xét nghiệm hoặc gây ra các triệu chứng lâm sàng.

Trong quá trình chăm sóc theo dõi, một bác sĩ nắm rõ bệnh sử của con bạn có thể cung cấp thông tin về nguy cơ tái phát. Bác sĩ sẽ đặt những câu hỏi cụ thể về sức khỏe của trẻ. Một số trẻ có thể được xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hình ảnh như một phần của việc chăm sóc theo dõi thường xuyên, nhưng lựa chọn xét nghiệm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại khối u được chẩn đoán ban đầu và phương pháp điều trị được đưa ra.

Trong khi chờ đợi kết quả có thể làm cho các thành viên trong gia đình thêm căng thẳng. Điều này được gọi là “chứng sợ kiểm tra”. Tìm hiểu thêm về cách đối phó với loại căng thẳng này.

Một trẻ được điều trị u sọ hầu phải được chụp MRI thường xuyên để kiểm tra sự phát triển hoặc tái phát của khối u. Bởi vì u sọ hầu phát triển chậm, chụp MRI thường chỉ cần một hoặc hai lần mỗi năm. Nếu trẻ được xạ trị, một loại khối u não khác có thể phát triển nhiều năm sau đó.

Kiểm soát tác dụng phụ dài hạn và muộn của khối u não ở trẻ em

Đôi khi, tác dụng phụ có thể kéo dài sau thời gian điều trị tích cực, điều này được gọi là tác dụng phụ dài hạn. Ngoài ra, các tác dụng phụ khác được gọi là tác dụng phụ muộn có thể phát triển nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau đó. Các tác dụng phụ muộn có thể xảy ra ở mọi nơi trong cơ thể, bao gồm các vấn đề về thể chất, như các vấn đề về tim phổi và ung thư thứ phát; các vấn đề về cảm xúc và nhận thức (trí nhớ, suy nghĩ và chú ý), như lo lắng, trầm cảm và khó khăn trong học tập.

Dựa vào phương pháp điều trị trẻ nhận được, bác sĩ sẽ đề nghị làm các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra các tác dụng muộn. Đối với trẻ em bị u sọ hầu, điều quan trọng là phải theo dõi các chức năng thị giác, nội tiết (hormone) và chuyển hóa. Liệu pháp thay thế hormone (xem bên dưới) hầu như luôn luôn cần thiết.

Béo phì

Trẻ em điều trị u sọ hầu thường gặp vấn đề về trao đổi chất, tăng cân và béo phì. Tập thể dục thường xuyên và thay đổi chế độ ăn uống thường được khuyến cáo. Có thể tham khảo chuyên gia dinh dưỡng đã có kinh nghiệm trong việc giúp đỡ những người sống sót sau ung thư để quản lý tác dụng phụ này. Ngoài ra còn có các thử nghiệm lâm sàng để giúp tìm ra những phương pháp mới để kiểm soát sự tăng cân ở những người sống sót sau bệnh u sọ hầu.

Liệu pháp thay thế hoocmon

Liệu pháp thay thế hormone là việc sử dụng thuốc để thay thế những hormone mà cơ thể không tự sản xuất đủ. Điều này cần thiết cho trẻ bị u sọ hầu vì bản thân khối u hay điều trị khối u có thể làm ảnh hưởng đến các cơ quan tạo ra hormone, bao gồm tuyến yên và vùng dưới đồi. Bác sĩ nội tiết là bác sĩ chuyên về các tuyến và hệ thống nội tiết. Bác sĩ này sẽ làm việc với bạn và trẻ để xác định liệu pháp hormone cần thiết.

Chăm sóc theo dõi nên quan tâm đến chất lượng cuộc sống của trẻ, bao gồm mọi vấn đề về phát triển thể chất và tinh thần.

Nhóm Ung thư trẻ em (COG) đã nghiên cứu các tác động về thể chất và tâm lý mà những người sống sót sau ung thư phải đối mặt. Dựa trên những nghiên cứu này, COG đã đề ra các khuyến nghị về chăm sóc theo dõi lâu dài cho trẻ. Bạn có thể tìm thấy trên một trang web riêng: www.survivocateguferences.org.

Lưu giữ hồ sơ sức khỏe cá nhân của trẻ

Bạn nên quản lí và lưu giữ hồ sơ y tế cá nhân của trẻ. Bác sĩ sẽ giúp bạn điều này. Bằng cách này, khi trẻ bước vào tuổi trưởng thành, trẻ có một bệnh sử rõ ràng bằng văn bản về chẩn đoán, phương pháp điều trị và các khuyến nghị của bác sĩ về lịch trình chăm sóc theo dõi. ASCO (Hội Ung thư lâm sang Hoa Kỳ) hỗ trợ tạo ra một bản tóm tắt điều trị để theo dõi quá trình điều trị mà trẻ nhận được và phát triển một kế hoạch chăm sóc sau khi điều trị kết thúc

Một số trẻ tiếp tục gặp bác sĩ chuyên khoa ung thư, trong khi những trẻ khác chuyển về bác sĩ gia đình hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác. Quyết định này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại khối u, tác dụng phụ, quy tắc bảo hiểm y tế và yêu cầu của gia đình. Nếu một bác sĩ không trực tiếp điều trị trẻ bị u sọ hầu chịu trách nhiệm chăm sóc theo dõi sau điều trị, hãy chia sẻ bản tóm tắt điều trị và mẫu kế hoạch chăm sóc sống sót với họ. Chi tiết về phương pháp điều trị cụ thể được đưa ra rất có giá trị đối với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, những người sẽ chăm sóc trẻ trong suốt cuộc đời.

Phần tiếp theo trong hướng dẫn này là Sự sống còn. Phần này mô tả cách đối phó với những thách thức trong cuộc sống hàng ngày sau khi chẩn đoán u sọ hầu. Bạn có thể sử dụng menu để chọn đọc các phần khác trong hướng dẫn.

Tài liệu tham khảo

https://www.cancer.net/cancer-types/craniopharyngioma-childhood/follow-care