Danh sách các chủ đề
0
Ngày:
14/11/2019
Lượt xem:
167
Bài viết thứ 08/09 thuộc chủ đề “U sao bào ở trẻ em”
Biên dịch: Hoàng Mạnh Cường
Hiệu đính: Ths.Bs Lê Thỵ Phương Anh, Lê Hà Cảnh Châu
Bài viết này giới thiệu về các phương pháp điều trị khác nhau được bác sĩ sử dụng để điều trị cho những trẻ mắc u sao bào. Sử dụng menu để xem các bài viết khác.
Thông thường, ung thư là bệnh không phổ biến ở trẻ em. Điều này gây khó khăn cho các bác sĩ trong việc lên kế hoạch điều trị trừ khi họ biết được phương pháp điều trị nào hiệu quả nhất đối với lứa tuổi này. Đây là lý do tại sao hơn 60% trẻ em bị ung thư được điều trị theo các thử nghiệm lâm sàng (là các nghiên cứu nhằm thử nghiệm phương pháp điều trị mới). “Điều trị chuẩn” là phương pháp điều trị tốt nhất được biết đến. Các thử nghiệm lâm sàng nhằm thử nghiệm các cách tiếp cận mới ví dụ như: một loại thuốc mới, một sự kết hợp mới các phương pháp điều trị, hoặc thử nghiệm liều mới của liệu pháp đang dùng. Sức khỏe và sự an toàn của những người tham gia thử nghiệm lâm sàng sẽ được theo dõi một cách chặt chẽ.
Để tiếp cận các phương pháp điều trị mới này, những trẻ mắc ung thư nên được điều trị tại một trung tâm chuyên khoa ung thư, nơi các bác sĩ có nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị các bệnh nhân trong nhóm tuổi này và có khả năng được tiếp cận với những nghiên cứu mới nhất, họ được gọi là bác sĩ ung thư nhi khoa. Đối với u sao bào, bác sĩ chuyên khoa ung thư về thần kinh cũng có thể tham gia điều trị. Đây là các bác sĩ chuyên về các khối u thần kinh trung ương. Nếu bạn ở quá xa các trung tâm ung thư nhi khoa, các trung tâm ung bướu tổng quát cũng có thể có các bác sĩ chuyên khoa nhi có thể hỗ trợ chăm sóc cho trẻ.
Trong nhiều trường hợp, một nhóm các bác sĩ sẽ làm việc với bệnh nhân và gia đình để chăm sóc cho trẻ (được gọi là một đội ngũ đa ngành). Các trung tâm ung thư nhi khoa sẽ cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho bệnh nhân và gia đình, chẳng hạn như chuyên gia về đời sống trẻ em, chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia vật lý trị liệu và liệu pháp nghề nghiệp, nhân viên xã hội và các cố vấn tâm lý. Các hoạt động và chương trình hỗ trợ sẽ giúp trẻ và gia đình đương đầu với khó khăn.
Những phương pháp điều trị thường sử dụng cho U sao bào được liệt kê dưới đây, bao gồm cả các phương pháp điều trị khác như là liệu pháp điều trị trúng đích và liệu pháp miễn dịch đang được thử nghiệm qua các thử nghiệm lâm sàng. Ngoài ra, việc chăm sóc và điều trị các tác dụng phụ cũng là một phần rất quan trọng trong kế hoạch điều trị ung thư.
Các lựa chọn và khuyến nghị điều trị phụ thuộc vào một vài yếu tố, bao gồm loại ung thư và giai đoạn ung thư, tác dụng phụ có thể xảy ra, mong muốn của gia đình và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
Hãy dành thời gian để tìm hiểu về tất cả các phương pháp điều trị dành cho trẻ và hãy đặt câu hỏi nếu có thắc mắc. Trao đổi với bác sĩ về mục tiêu của mỗi phương pháp điều trị và kỳ vọng trong điều trị. Các cuộc thảo luận này được gọi là “chia sẻ quyết định điều trị”, đó là khi bạn và bác sĩ cùng nhau lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với mục tiêu chăm sóc. Điều này rất quan trọng đối với những trẻ mắc U sao bào vì có rất nhiều các phương pháp điều trị khác nhau.
Tìm đọc thông tin về đưa ra quyết định điều trị.
Phẫu thuật nhằm mục đích loại bỏ khối u và một số mô lành xung quanh. Đây là phương pháp điều trị được sử dụng nhiều nhất trong điều trị U sao bào. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ cố gắng loại bỏ nhiều phần của khối u nhất có thể. Đôi khi, vị trí của khối u khiến nó không thể phẫu thuật được. Tuy nhiên, mặc dù không thể phẫu thuật để loại bỏ, phẫu thuật sinh thiết thường vẫn có thể được thực hiện để tìm ra loại và độ ác tính của khối u (xem phần Chẩn đoán).
Trong trường hợp khối u có độ ác tính thấp không thể loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật, bác sĩ sẽ theo dõi các dấu hiệu phát triển của khối u trước khi xem xét sử dụng các loại điều trị khác. Nếu khối u gây ra các triệu chứng và không thể loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị thường sẽ được sử dụng.
Trong trường hợp khối u có độ ác tính cao, cho dù khối u có thể được loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật thì vẫn cần phải sử dụng thêm các phương pháp khác.
Trước khi phẫu thuật, hãy trao đổi với nhóm chăm sóc sức khỏe về các tác dụng phụ có thể xảy ra do phẫu thuật.
Tìm hiểu thêm về những điều cơ bản của phẫu thuật.
Xạ trị là sử dụng tia X năng lượng cao hoặc các hạt năng lượng cao khác để tiêu diệt các tế bào ung thư. Một bác sĩ xạ trị ung thư được đào tạo chuyên về điều trị khối u bằng liệu pháp xạ trị. Phương pháp xạ trị được sử dụng phổ biến nhất là xạ trị bằng chùm tia ngoài, nghĩa là tia xạ được chiếu từ một cái máy nằm bên ngoài cơ thể. Xạ trị bằng phương pháp cấy các hạt phóng xạ được gọi là xạ trị trong hoặc cận xạ trị. Một liệu trình xạ trị thường bao gồm một số chu kỳ xạ trị cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định.
Tác dụng phụ của xạ trị bao gồm mệt mỏi, phản ứng da nhẹ, cảm giác nôn nao ở dạ dày và giảm nhu động ruột. Hầu hết các tác dụng phụ sẽ biến mất ngay sau khi kết thúc xạ trị.
Tuy nhiên, về lâu dài, xạ trị đôi khi có thể ảnh hưởng tới tăng trưởng và phát triển não của trẻ. Do đó, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp khác để điều trị khối u. Để giảm hoặc tránh việc xạ trị ở trẻ nhỏ, các bác sĩ có thể điều trị bằng hoá trị trước để thu nhỏ khối u.
Tìm hiểu thêm về những thông tin cơ bản về Xạ trị .
Liệu pháp toàn thân là sử dụng các loại thuốc nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Những thuốc này được đưa vào máu để tiếp cận tế bào ung thư trên toàn cơ thể. Liệu pháp này thường được chỉ định bởi một bác sĩ chuyên khoa huyết học – ung thư.
Các cách thường dùng để thực hiện các liệu pháp toàn thân bao gồm truyền tĩnh mạch (IV) qua kim hoặc uống dưới dạng viên nang hoặc viên con nhộng.
Các liệu pháp điều trị toàn thân được sử dụng cho U tế bào hình sao bao gồm:
Mỗi loại liệu pháp được thảo luận chi tiết hơn dưới đây. Một người có thể được điều trị bằng một liệu pháp trị liệu toàn thân hoặc kết hợp nhiều liệu pháp toàn thân cùng một lúc. Bệnh nhân cũng có thể được chữa trị theo kế hoạch điều trị bao gồm phẫu thuật và/hoặc xạ trị
Các loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư liên tục được đánh giá. Trao đổi với bác sĩ thường là cách tốt nhất để tìm hiểu về các loại thuốc được kê đơn, tác dụng và tác dụng phụ tiềm ẩn của chúng hoặc tương tác với các thuốc khác. Một điều quan trọng khác là cần phải thông báo cho bác sĩ nếu trẻ đang sử dụng các loại thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn hay chất bổ sung khác. Các loại thảo dược, chất bổ sung và các loại thuốc khác có thể tương tác với thuốc điều trị ung thư.
Tìm hiểu thêm về đơn thuốc của trẻ bằng cách sử dụng Cơ sở dữ liệu thuốc có thể tìm kiếm.
Hóa trị là phương pháp sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách kìm hãm khả năng phát triển và phân chia của chúng, ngăn chúng tạo thành nhiều tế bào hơn.
Một liệu trình hóa trị thường bao gồm một số chu kỳ cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Bệnh nhân có thể chỉ sử dụng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều thuốc khác nhau cùng lúc. Đối với U sao bào, hoá trị thường kết hợp 2 hoặc 3 thuốc.
Hóa trị có thể được sử dụng để trì hoãn hoặc tránh việc sử dụng xạ trị ở trẻ nhỏ có khối u có độ ác tính thấp, ví dụ như JPA, để tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra do xạ trị. Đối với các khối u có độ ác tính cao, hoá trị sẽ hiệu quả hơn khi kết hợp với phẫu thuật và xạ trị.
Các tác dụng phụ của hóa trị liệu phụ thuộc vào cơ địa từng người và liều lượng sử dụng. Chúng có thể bao gồm mệt mỏi, nguy cơ nhiễm trùng, buồn nôn và nôn, rụng tóc, chán ăn và tiêu chảy. Những tác dụng phụ này thường biến mất sau khi kết thúc hoá trị
Tìm hiểu thêm về những thông tin cơ bản về Hóa trị liệu .
Liệu pháp điều trị trúng đích là phương pháp điều trị nhắm vào các những gen, protein hoặc môi trường mô đặc hiệu góp phần vào sự sống sót và phát triển của khối u. Phương pháp này giúp ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của các tế bào u đồng thời hạn chế sự tác động tới các tế bào khỏe mạnh.
Không phải tất cả các khối u đều có điều trị trúng đích như nhau. Để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất, bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm nhằm xác định những gen, protein và các yếu tố khác của khối u, từ đó giúp các bác sĩ chọn lựa phương pháp điều trị hiệu quả nhất có thể cho từng trẻ. Ngoài ra, các nghiên cứu vẫn đang được tiếp hành để tìm hiểu thêm về những đích nhắm phân tử đặc hiệu và những phương pháp điều trị mới nhắm vào chúng. Tìm hiểu thêm về thông tin cơ bản của Liệu pháp điều trị trúng đích.
Larotrectinib (Vitrakvi) là loại liệu pháp điều trị trúng đích không đặc hiệu cho một loại ung thư cụ thể nào, mà nhắm vào một biến đổi gen đặc biệt được gọi là NTRK fusion. Liệu pháp này còn được gọi là ”điều trị mô bất khả tri” . Sự thay đổi gen này được tìm thấy trong một loạt các bệnh ung thư, bao gồm cả U sao bào. Larotrectinib được chấp thuận là phương pháp điều trị U sao bào di căn hoặc không thể cắt bỏ bằng phẫu thuật và tiến triển xấu khi dùng các phương pháp điều trị khác.
Hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm hiểu thêm về các lựa chọn điều trị trong một thử nghiệm lâm sàng. Ngoài ra, hãy nói chuyện với bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra đối với một loại thuốc cụ thể và cách xử trí.
Liệu pháp miễn dịch, hay còn được gọi là liệu pháp sinh học, là liệu pháp nhằm tăng khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể để chống lại ung thư. Nó sử dụng các vật liệu được tạo ra bởi cơ thể hoặc tạo ra trong phòng thí nghiệm để cải thiện, nhắm đến và khôi phục chức năng hệ thống miễn dịch.
Liệu pháp miễn dịch điều trị cho U sao bào hiện đang được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng. Hãy trao đổi với bác sĩ để tìm hiểu thêm về các lựa chọn điều trị trong một thử nghiệm lâm sàng.
Các liệu pháp miễn dịch khác nhau có thể gây ra các tác dụng phụ khác nhau. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm phản ứng da, những triệu chứng giống cúm, tiêu chảy và thay đổi cân nặng. Hãy nói chuyện với bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra đối với liệu pháp miễn dịch được dùng để điều trị cho trẻ.
Tìm hiểu thêm về những thông tin cơ bản về Liệu pháp miễn dịch .
Khối u thần kinh trung ương và quá trình điều trị của nó gây ra các triệu chứng về thể chất, tác dụng phụ cũng như ảnh hưởng lên cảm xúc, xã hội và tài chính. Cải thiện các vấn đề này gọi là chăm sóc giảm nhẹ hay chăm sóc hỗ trợ. Đây là một phần quan trọng trong chăm sóc trẻ bên cạnh các phương pháp điều trị nhằm làm chậm, ngăn chặn hoặc loại bỏ ung thư.
Chăm sóc giảm nhẹ tập trung cải thiện cảm giác của trẻ trong suốt quá trình điều trị thông qua giải quyết triệu chứng, hỗ trợ bệnh nhân và gia đình trong các nhu cầu ngoài lĩnh vực y tế. Tất cả các bệnh nhân, ở mọi lứa tuổi, bất kể loại và giai đoạn ung thư, đều cần được chăm sóc giảm nhẹ. Nó sẽ có hiệu quả nhất khi được bắt đầu ngay sau khi chẩn đoán khối u thần kinh trung ương. Những người được chăm sóc giảm nhẹ cùng lúc với điều trị ung thư thường ít có triệu chứng nghiêm trọng hơn, có chất lượng cuộc sống tốt hơn và họ hài lòng hơn với việc điều trị.
Các phương pháp điều trị giảm nhẹ rất khác nhau, thường bao gồm thuốc, thay đổi chế độ dinh dưỡng, kỹ thuật thư giãn, hỗ trợ cảm xúc và các liệu pháp khác. Trẻ có thể được điều trị giảm nhẹ cùng lúc với điều trị ung thư trực diện như hóa trị, phẫu thuật hoặc xạ trị.
Trước khi bắt đầu điều trị, hãy trao đổi với các bác sĩ về các mục tiêu của từng phương pháp điều trị. Đồng thời, bạn cũng nên thảo luận với bác sĩ về những tác dụng phụ có thể xảy ra đối với từng kế hoạch điều trị cụ thể và những lựa chọn trong chăm sóc giảm nhẹ.
Trong quá trình điều trị, nhóm chăm sóc sức khỏe có thể yêu cầu bạn trả lời một vài câu hỏi về các triệu chứng và tác dụng phụ xảy ra với trẻ để xác định rõ từng vấn đề. Bạn phải nói cho họ biết nếu như trẻ đang gặp vấn đề. Điều này không chỉ giúp họ giải quyết các triệu chứng và tác dụng phụ một cách nhanh nhất, mà nó còn giúp ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng trong tương lai.
Tìm hiểu thêm thông tin về Tầm quan trọng của việc theo dõi tác dụng phụ.
Tìm hiểu thêm thông tin về Chăm sóc giảm nhẹ trong một hướng dẫn riêng khác.
Thuyên giảm là khi ung thư không còn được phát hiện trong cơ thể và không có triệu chứng, hay cũng có thể gọi là “không có bằng chứng của bệnh” hoặc NED.
Thuyên giảm có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn. Điều này khiến nhiều người lo lắng rằng ung thư sẽ quay trở lại. Trong nhiều trường hợp thuyên giảm là vĩnh viễn, điều quan trọng là trao đổi với bác sĩ về khả năng bệnh quay trở lại. Hiểu về nguy cơ tái phát và các lựa chọn điều trị có thể giúp bạn cảm thấy được chuẩn bị sẵn sàng hơn. Tìm hiểu thêm thông tin về đối phó với nỗi sợ tái phát.
Nếu ung thư trở lại sau điều trị ban đầu, nó được gọi là ung thư tái phát. Nó có thể tái phát ở cùng một vị trí (được gọi là tái phát tại chỗ), gần đó (tái phát vùng) hoặc tại một vị trí khác (tái phát xa). Đối với U sao bào tái phát, nó thường tái phát gần vị trí của khối u ban đầu.
Khi điều này xảy ra, một chu trình xét nghiệm mới sẽ được bắt đầu lại để tìm hiểu về sự tái phát càng nhiều càng tốt. Sau khi các xét nghiệm hoàn tất, bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về các phương pháp điều trị. Thông thường kế hoạch điều trị sẽ bao gồm các phương pháp điều trị được mô tả ở trên như phẫu thuật, hóa trị liệu và xạ trị, nhưng chúng có thể được sử dụng kết hợp hoặc sử dụng với cường độ khác. Ngoài ra, bác sĩ có thể đề nghị các thử nghiệm lâm sàng đang nghiên cứu về những phương pháp mới giúp điều trị khối u tái phát này. Cho dù bạn chọn bất cứ kế hoạch điều trị nào thì chăm sóc giảm nhẹ vẫn rất quan trọng để làm giảm các triệu chứng và tác dụng phụ.
Điều trị cho U sao bào tái phát phụ thuộc vào 3 yếu tố:
Đối với khối u tái phát có độ ác tính thấp, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật để loại bỏ nhiều phần của khối u nhất có thể. Với những trẻ em chưa từng được hoá trị hay xạ trị trước đây, trẻ có thể được điều trị bằng một hoặc kết hợp cả hai phương pháp trong trường hợp khối u tái phát.
Trong trường hợp khối u tái phát có độ ác tính cao, bác sĩ có thể đề xuất các liệu pháp xạ trị và hoá trị khác. Mặc dù rất hiếm, nhưng cũng có trường hợp được khuyến nghị tiến hành hóa trị liệu kết hợp với Cấy ghép tế bào gốc/ tủy xương.
Trẻ em mắc ung thư tái phát và phụ huynh thường trải qua những cảm xúc như hoài nghi hoặc sợ hãi. Hãy nói chuyện với nhóm chăm sóc sức khỏe về những cảm xúc này và hỏi về các dịch vụ hỗ trợ để giúp gia đình bạn đối phó với chúng.
Tìm hiểu thêm về đối phó với nỗi sợ tái phát.
Mặc dù điều trị thường thành công cho phần lớn trẻ, đôi khi cũng có ngoại lệ. Nếu bệnh không thể được kiểm soát hoặc chữa khỏi thì được gọi là bệnh tiến triển hoặc giai đoạn cuối. Chẩn đoán ung thư tiến triển thường gây ra căng thẳng cho nhiều người và là vấn đề khó thảo luận. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải có những cuộc trò chuyện cởi mở và trung thực với đội ngũ chăm sóc sức khỏe để bày tỏ cảm xúc, nguyện vọng và mối quan tâm của gia đình bạn. Đội ngũ chăm sóc sức khỏe có nhiều kỹ năng, kinh nghiệm và kiến thức đặc biệt để hỗ trợ và luôn sẵn sàng giúp đỡ.
Chăm sóc cuối đời được thiết kế để cung cấp chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể cho những bệnh nhân bị ung thư tiến triển có tiên lượng sống dưới 6 tháng. Phụ huynh và người giám hộ nên nói chuyện với nhóm chăm sóc sức khỏe về các lựa chọn chăm sóc cuối đời, bao gồm chăm sóc tại nhà, tại trung tâm chăm sóc đặc biệt hoặc các địa điểm chăm sóc sức khỏe khác. Các chăm sóc điều dưỡng và thiết bị đặc biệt giúp cho việc chăm sóc cuối đời tại nhà trở nên khả thi với nhiều gia đình. Một số trẻ có thể hạnh phúc hơn nếu có thể sắp xếp đi học bán thời gian hoặc thực hiện các hoạt động khác và kết nối với xã hội. Nhóm chăm sóc sức khỏe có thể giúp phụ huynh hoặc người giám hộ quyết định mức độ hoạt động thích hợp. Đảm bảo trẻ thoải mái về thể chất và không bị đau đớn là một yếu tố quan trọng trong chăm sóc cuối đời.
Tìm hiểu thêm về việc chăm sóc trẻ bị bệnh giai đoạn cuối và kế hoạch chăm sóc ung thư tiến triển.
Sự ra đi của một người trẻ tuổi là một nỗi buồn lớn lao và các gia đình có thể cần hỗ trợ để giúp họ đối phó với mất mát này. Các trung tâm ung thư nhi thường có các nhân viên chuyên nghiệp và các nhóm hỗ trợ để giúp đỡ người thân vượt qua đau buồn.
Tìm hiểu thêm về Đau buồn khi mất một đứa trẻ.
Phần tiếp theo trong hướng dẫn này là về Thử nghiệm lâm sàng. Nó cung cấp thêm thông tin về các nghiên cứu nhằm tìm ra những cách tốt hơn để chăm sóc trẻ em và thanh thiếu niên mắc bệnh ung thư. Sử dụng menu để chọn đọc phần khác trong hướng dẫn này.
Từ khóa
0
0
