Điều trị progesterone để ngừa sinh non

Sinh non là sinh trước tuần 37 của thai kỳ, trẻ sinh non cần nằm viện lâu hơn và có nhiều vấn đề sức khỏe hơn những trẻ sinh đủ tháng (trẻ được sinh từ tuần 39 đến tuần 40 của thai kỳ).

Progesterone có thể giúp dự phòng sinh non cho một số phụ nữ. Cần trao đổi với bác sĩ để biết được progesterone có thể giúp giảm nguy cơ sinh non của bạn hay không.

Progesterone là gì?

Progesterone là một hormone được cơ thể tạo ra.

Progesterone đóng vai trò rất quan trọng trong suốt thai kỳ. Trong giai đoạn đầu, progesterone giúp tử cung phát triển và giảm hiện tượng co bóp. Nếu cơn co tử cung xảy ra trong giai đoạn đầu của thai kỳ có thể dẫn đến sẩy thai (là tình trạng thai chết trong tử cung trước 20 tuần). Đối với giai đoạn sau của thai kỳ, progesterone làm phát triển tuyến vú để sẵn sàng tiết sữa, ngoài ra còn giúp phổi hoạt động tốt hơn để cung cấp nhiều oxy hơn cho sự phát triển của thai.

Có 2 dạng progesterone:

• Progesterone đặt âm đạo làm giảm nguy cơ sinh non trong trường hợp đơn thai có cổ tử cung ngắn.
• Progesterone tiêm làm giảm nguy cơ sinh non trong trường hợp đơn thai có tiền sử sinh non.

Điều trị bằng progesterone không áp dụng trong trường hợp đa thai (sinh đôi, sinh ba hay nhiều hơn) mà chỉ áp dụng cho đơn thai.

Trao đổi với bác sĩ để biết liệu pháp progesterone có phù hợp với bạn hay không.

Xem thêm bài Làm gì khi có dấu hiệu chuyển dạ sinh non? của Ths. BS. Nguyễn Hoàng Long và Võ Thị Lệ

Cổ tử cung ngắn là gì?

Cổ tử cung là phần dưới của tử cung, nằm ở trên âm đạo (ống đẻ). Trong quá trình chuyển dạ, cổ tử cung mở ra, ngắn lại và mềm mỏng hơn để thai nhi có thể đi qua ống đẻ.

Cổ tử cung ngắn nghĩa là chiều dài kênh cổ tử cung ngắn hơn bình thường, dẫn đến cổ tử cung xóa mở sớm hơn, trước khi thai nhi sẵn sàng chào đời. Khi cổ tử cung mở quá sớm thì được gọi là cổ tử cung không đủ chức năng (còn gọi là hở eo cổ tử cung). Nếu sản phụ có cổ tử cung ngắn thì nguy cơ sinh non là 50%.

Cổ tử cung ngắn có thể phát hiện được qua siêu âm vì vậy sản phụ có thể đi kiểm tra siêu âm.

Progesterone đặt âm đạo là gì?

Progesterone đặt âm đạo có tác dụng ngăn ngừa sinh non chỉ khi:

• Cổ tử cung ngắn.
• Mang đơn thai.

Nếu sản phụ đủ cả 2 điều kiện trên, bác sĩ có thể chỉ định progesterone đặt âm đạo, có thể dạng gel, dạng viên đạn hay viên nang. Sản phụ có thể sử dụng một dụng cụ như một chiếc tăm bông để đẩy progresterone vào trong âm đạo. Thời gian bắt đầu điều trị từ tuần thai thứ 24 và cứ tiếp tục cho đến tuần 37. Progesteron đặt âm đạo không có tác dụng phụ cho cả sản phụ và thai nhi.

Progesterone đặt âm đạo không phải lúc nào cũng có hiệu quả trong ngăn ngừa sinh non, và không có tác dụng trong trường hợp đa thai. Nếu sản phụ mang đơn thai có cổ tử cung ngắn, cần trao đổi với bác sĩ về progesterone đặt âm đạo.

Progesterone tiêm là gì?

Progesterone tiêm có thành phần là 17 alpha-hydroxyprogesterone caproate (còn được gọi là 17P). Sử dụng progesterone có thể ngăn ngừa sinh non nếu sản phụ có cả 2 đặc điểm sau:

• Đã có 1 lần sinh non đơn thai tự phát. Tự phát nghĩa là tự chuyển dạ mà không cần dùng thuốc hay các phương pháp khác hoặc là ối vỡ sớm gây chuyển dạ.
• Mang đơn thai.

Nếu sản phụ có cả 2 đặc điểm trên, bác sĩ có thể chỉ định progesterone tiêm. Bắt đầu từ tuần 16 đến tuần 24 và 1 tuần 1 lần cho đến tuần 27. Các mũi chích ngừa có sẵn theo 2 cách:

• Loại biệt dược có tên là Makena®.
• Loại pha trộn (còn gọi là hợp chất) có ở các hiệu thuốc chuyên khoa. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt mới sử dụng loại này, như bị dị ứng với thành phần của Makena. Loại này sẽ được chi trả bởi công ty bảo hiểm (ở nước ngoài).

Không phải lúc nào progesterone tiêm cũng hiệu quả trong ngừa sinh non. Phương pháp này không làm giảm nguy cơ sinh non nếu đa thai và lần sinh non trước không phải tự phát.

Trao đổi với bác sĩ về sự an toàn và tác dụng phụ của progesterone tiêm. Sản phụ có thể thấy khó chịu ở chỗ tiêm. Nghiên cứu trên những trẻ sơ sinh có mẹ sử dụng progesterone tiêm cho thấy không có sự gia tăng các khuyết tật bẩm sinh và vấn đề về sự phát triển trong 4 năm đầu đời. Nhiều nghiên cứu đang được thực hiện để theo dõi cả mẹ và con.

Xem thêm bài Điều trị sinh non của Ths. BS. Nguyễn Hoàng Long và Ngô Đình Triệu Vỹ

Tài liệu tham khảo

http://www.marchofdimes.org/complications/progesterone-treatment-to-help-prevent-premature-birth.aspx