Bài 3.06: Các trường hợp ngẫu nhiên

Người dịch: Phan Nguyễn Minh Trung

Hiệu đính: BS. Nguyễn Khởi Quân, TS.BS. Nguyễn Hữu Châu Đức

Các trường hợp ngẫu nhiên sau khi tiêm chủng

Các trường hợp ngẫu nhiên xảy ra sau khi dùng vắc xin nhưng nguyên nhân không phải đến từ chính vắc xin hay cách dùng vắc xin.

Ở trẻ sơ sinh và giai đoạn đầu của trẻ thường có chương trình phòng ngừa bằng vắc xin, đặc biệt hiện nay khi xuất hiện rõ các bệnh lý bẩm sinh phổ biến hoặc các bệnh lý thần kinh giai đoạn sớm. Khi trẻ dùng vắc xin ở độ tuổi này, đặc biệt ở các chiến dịch lớn, thì không thể tránh khỏi các trường hợp ngẫu nhiên có thể xảy ra. Bằng cách áp dụng tỷ lệ mắc bệnh bình thường và tỷ lệ tử vong ở trẻ trong nhóm tuổi này cùng với mức độ ảnh hưởng và thời gian tạo miễn dịch cho phép ước tính con số dự đoán về các trường hợp ngẫu nhiên sau khi chủng ngừa.

Con số ước tính từ Văn phòng khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO được trình bày ở bảng (đối với sử dụng vắc-xin cúm A H1N1).

Ở Úc, mỗi năm ước tính có 11 ca sơ sinh tử vong ngẫu nhiên sau khi chủng ngừa.

Thực hiện cuộc điều tra tức thì về tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc xin, nhưng không phải nhắm vào nguyên nhân liên quan đến vắc xin, được cho là quan trọng, với mục đích:

• Trả lời cho dư luận về tính an toàn của vắc xin.
• Duy trì niềm tin của cộng đồng vào sự chủng ngừa.

Suốt quá trình điều tra, việc tính toán về tỷ lệ xảy ra tác dụng phụ ước đoán là cần thiết. Biết được tỷ lệ xảy ra tác dụng phụ nền giúp các điều tra viên có thể so sánh tỷ lệ xảy ra tác dụng phụ ước đoán và sau khi sử dụng vắc xin. Tỷ lệ sau khi dùng vắc-xin tăng hay không tăng có thể gợi ý rằng tác dụng phụ đó có phải do vắc xin hay không. Biết được tỷ lệ tử vong nền do phản ứng sau tiêm chủng (AEFI: adverse event following immunization), tình cờ gặp phải sau khi sử dụng vắc xin giúp bổ sung dữ liệu quan trọng vào báo cáo về AEFI. Thông tin thêm về vấn đề này có thể được tìm thấy trong phần của Các tỷ lệ của các phản ứng phụ (Rates of adverse reactions).

Tỷ lệ tử vong ngẫu nhiên ước đoán sau tiêm chủng vắc xin 3 trong 1 (bạch hầu, ho gà, uốn ván) ở 1 số quốc gia

Ghi chú: Cho rằng phân phối đều liên tục về số trẻ tử vong và số trẻ gần tử vong đều được tiêm chủng:

• nv = số liều tiêm chủng (3)
• ppv = tỷ lệ dân số được tiêm chủng (90% = 0,9)

Thông tin bổ sung

Để hỗ trợ phân tích về các tác dụng phụ, tổ chức WHO đang phát triển tờ thông tin về tỷ lệ phản ứng vắc xin. Tờ này bao gồm các tỷ lệ quan sát được của phản ứng vắc-xin được tìm thấy trong các tài liệu khoa học. Xem tài liệu đính kèm để biết thêm thông tin (file pdf).

Câu hỏi

Dựa vào bảng trên, có bao nhiêu trẻ sơ sinh tử vong xảy ra một cách ngẫu nhiên (nghĩa là không liên quan đến vắc-xin) ở Trung Quốc sau khi tiêm vắc xin DTP?

A. 2421                   B.23           C. 16.94                   D. 185

Lưu ý

Các ngân hàng dữ liệu giúp cung cấp tỷ lệ mắc bệnh tại địa phương là rất cần thiết để hỗ trợ đánh giá tính an toàn của vắc-xin và đánh giá liệu AEFIs có liên quan đến nguyên nhân hay có sự trùng hợp ngẫu nhiên hay không.

Tài liệu tham khảo

1. https://vaccine-safety-training.org/coincidental-events.html
2. https://vaccine-safety-training.org/tl_files/vs/pdf/VaccRate-Infosheet-Poster.pdf  (File đính kèm)