Các phản ứng cục bộ muộn của vaccine COVID-19 Moderna (mRNA-1273)

“Đây là dạng thư tín gửi tạp chí khoa học để mô tả về 12 ca cho thấy phản ứng quá mẫn muộn trên da tại chỗ tiêm sau khi chích vaccine COVID-19 Moderna. Trong khi chờ thêm các thông tin mới, bao gồm hướng dẫn từ cơ quan y tế, các phản ứng da này tạm được cho là hiếm gặp, không nguy hiểm, có thể xử trí với biện pháp/thuốc thông thường, phục hồi sau vài ngày và không nên là lý do để trì hoãn hay bỏ mũi tiêm thứ 2. Vui lòng trao đổi thêm với nhân viên y tế nếu có thắc mắc”

Các phản ứng của vaccine COVID-19 Moderna (mRNA-1273)

Nghiên cứu pha 3 của Baden at al. đăng tải trên tạp chí The New England Journal of Medicine về hiệu lực của vaccine Moderna (mRNA-1273) có cung cấp thông tin phản ứng tức thời tại chỗ tiêm. Phản ứng này được ghi nhận sau liều tiêm đầu tiên ở 84,2% đối tượng tham gia thử nghiệm. Thử nghiệm cũng cho thấy các phản ứng muộn tại chỗ tiêm (được định nghĩa là khởi phát vào hoặc sau ngày thứ 8) xảy ra ở 244 trong số 30 420 người tham gia (0,8%) sau liều tiêm đầu tiên và ở 68 người tham gia (0,2%) sau khi tiêm liều thứ hai. Những phản ứng này bao gồm ban đỏ, chai da và đau, chỉ kéo dài trong vòng 4 đến 5 ngày. Tuy nhiên, những phản ứng này không được mô tả thêm, và mối liên hệ giữa các phản ứng sau liều tiêm đầu tiên và liều thứ hai không được báo cáo để cảnh báo về mặt lâm sàng.

Các phản ứng cục bộ muộn của vắc xin mRNA-1273 có trung vị khởi phát vào ngày thứ 8 (dao động từ 4 đến 11 ngày) sau liều tiêm đầu tiên, với biểu hiện khác nhau (Hình 1). Ở đây, chúng tôi báo cáo về một loạt 12 bệnh nhân có các phản ứng này, tất cả đều biểu hiện gần chỗ tiêm sau khi các triệu chứng toàn thân và cục bộ ban đầu liên quan đến tiêm chủng đã được xử lý. Năm trong số các phản ứng là các mảng độ 3 (đường kính ≥10 cm) (Bảng 1). Một số bệnh nhân còn kèm theo các tác dụng phụ toàn thân, và có 2 người có thêm các triệu chứng về da khác. Hầu hết các bệnh nhân đều được điều trị triệu chứng (chườm nước đá và thuốc kháng histamine). Một số bệnh nhân được dùng glucocorticoid (tại chỗ, uống hoặc cả hai), và 1 người được điều trị kháng sinh vì nghi ngờ viêm mô bào. Các triệu chứng biến mất trung vị 6 ngày sau khi khởi phát (trong khoảng từ 2 đến 11 ngày).

Hình 1. Các phản ứng da muộn sau khi tiêm vaccine Moderna

Các mảng hình khuyên (Bệnh nhân 1), các mảng phù nề đồng nhất (Bệnh nhân 2, 6 và 11) và các mảng hình bia (ở Bệnh nhân 3) gần vị trí tiêm chủng. Ở một số bệnh nhân, có sự chai cứng đáng kể của các mảng (Bệnh nhân 8 và 9). Ngoài phát ban khu trú trên cánh tay, có hai bệnh nhân còn có các triệu chứng da khác, các nốt sẩn trên lòng bàn tay và ngón tay (Bệnh nhân 5) và các mảng mày đay trên khuỷu tay (Bệnh nhân 6). Bệnh nhân 1, 5, 8, 9, 11 và 12 không bị tái phát các phản ứng cục bộ sau khi tiêm liều thứ hai, mặc dù một số họ lại xuất hiện ban đỏ tối thiểu. Ở Bệnh nhân 2, 6 và 7, các phản ứng khởi phát sớm hơn và nhẹ hơn sau liều thứ hai so với sau liều đầu tiên. Ở Bệnh nhân 3, 4 và 10, các phản ứng sau liều tiêm thứ hai khởi phát sớm hơn nhưng lại có mức độ tương tự so với liều tiêm đầu tiên. Một số bức ảnh được chụp bởi bệnh nhân bằng cách sử dụng gương, vì vậy hình ảnh của cánh tay trái và phải có thể bị hoán đổi.

Chúng tôi nghi ngờ có tình trạng quá mẫn qua trung gian tế bào T hoặc quá mẫn muộn, sau khi phân tích các mẫu sinh thiết da từ một bệnh nhân có phản ứng cục bộ muộn và không nằm trong số 12 bệnh nhân được mô tả ở đây. Mẫu bệnh phẩm cho thấy có sự thâm nhiễm nông các tế bào lympho quanh mạch và quanh nang, bạch cầu ái toan ít thấy và dưỡng bào nằm rải rác (Hình 2).

Hình 2. Giải phẫu mô bệnh học trên da của bệnh nhân có các phản ứng quá mẫn muộn sau khi tiêm vaccine Moderna

Mảng ban đỏ xuất hiện 7 ngày sau khi tiêm liều đầu tiên vaccine Moderna của một nam giới da trắng 27 tuổi. (A) Biểu hiện lâm sàng vào ngày thứ 9 sau mũi tiêm đầu tiên. (B) Nhuộm hematoxylin và eosin mẫu sinh thiết da cho thấy thâm nhiễm nông tế bào lympho quanh mạch và quanh nang, (C) bạch cầu ái toan ít thấy (mũi tên) và dưỡng bào nằm rải rác (hình tròn). Hóa mô miễn dịch được thực hiện để đánh giá sự thâm nhiễm viêm và cho thấy chủ yếu là tế bào T CD3 + với hiện tượng xuất bào (D) và một ít tế bào CD20 + B nằm rải rác (không được hiển thị). Các tế bào T gồm các tế bào CD4 + (E) và CD8 + (F), theo tỷ lệ bình thường là ~ 2-3: 1. Các kết quả sinh thiết đặc trưng cho một phản ứng quá mẫn muộn.

Tuy nhiên, các phản ứng cục bộ tại chỗ tiêm và phản ứng quá mẫn muộn đều không phải là chống chỉ định của việc tiêm vaccine nên tất cả 12 bệnh nhân được khuyến khích tiêm liều thứ hai và hoàn thành liệu trình tiêm chủng vaccine COVID-19 Moderna. Sau liều tiêm thứ hai, chỉ có 3 bệnh nhân tái phát các phản ứng tương tự như liều tiêm đầu và 3 bệnh nhân khác có phản ứng ở mức độ nhẹ hơn so với liều đầu. Thời gian khởi phát trung vị sau liều thứ hai (vào ngày thứ 2; trong khoảng ngày 1 đến ngày 3) sớm hơn (Bảng 1).

Các nhà lâm sàng có thể chưa có sự chuẩn bị để xử trí các phản ứng cục bộ muộn của vaccine COVID-19 Moderna. Khi mở rộng các chiến dịch tiêm chủng hàng loạt trên toàn thế giới, những phản ứng này có khả năng tạo ra sự lo lắng cho người dân và có thể yêu cầu thẩm định lại tính an toàn của vaccine. Những phản ứng này chưa được ghi nhận nhất quán, các hướng dẫn về liều tiêm thứ hai khác nhau và nhiều bệnh nhân được kê kháng sinh không cần thiết. Chúng tôi hy vọng việc báo cáo và trao đổi về đặc điểm dịch tễ học, nguyên nhân và tác động của các phản ứng da liễu này sẽ được thúc đẩy. Các thông tin này có thể làm giảm bớt mối lo ngại của người dân, khuyến khích hoàn thành việc tiêm chủng và giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh không cần thiết.

Xem thêm bài: Những điều cần biết sau khi tiêm vaccine COVID-19

Tài liệu tham khảo

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2102131 The New England Journal of Medicine (NEJM)

Bảng 1. Đặc điểm các bệnh nhân có phản ứng quá mẫn cục bộ muộn sau khi tiêm vaccine Moderna (mRNA-1273)