Phản vệ và sốc phản vệ - Triệu chứng và cách điều trị
Đau đa cơ dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp
Viêm mạch máu
Bệnh xơ cứng bì
Bệnh viêm động mạch Takayasu
Xơ gan mật nguyên phát
Ngày:
08/08/2018
Lượt xem:
5705
Bài viết thứ 06/08 thuộc chủ đề “Bệnh tự miễn và dị ứng”
Định nghĩa
Bệnh sarcoidosis (sarcoidosis) là hậu quả sự phát triển các ổ viêm nhỏ tại nhiều cơ quan khác nhau của cơ thể – thường nhất ở phổi, hạch bạch huyết, mắt và da.
Các chuyên gia cho rằng bệnh sarcoidosis xuất phát từ việc hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với một chất lạ, ví dụ dị vật từ không khí. Hiện nay không có phương pháp điều trị cho bệnh sarcoidosis, nhưng hầu hết bệnh nhân đều sống thoải mái với các phương pháp điều trị vừa phải. Bệnh sarcoidosis có thể tự thoái lui. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khác, các triệu chứng có thể duy trì trong thời gian dài, và đôi khi dẫn đến tổn thương nội tạng.
Triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh rất thay đổi, tùy thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng. Đôi khi, Bệnh sarcoidosis tiến triển từ từ, gây các triệu chứng kéo dài trong năm.Trong một số trường hợp, các triệu chứng của bệnh xuất hiện đột ngột và sau đó cũng biến mất nhanh như vậy. Nhiều bệnh nhân lại không có triệu chứng, và chỉ được phát hiện tình cờ khi chụp phim X quang ngực.
Đối với nhiều người, bệnh sarcoidosis khởi đầu với những dấu hiệu và triệu chứng như:
Triệu chứng tại phổi
Hầu như những người mắc bệnh đều sẽ có các triệu chứng tại phổi, có thể bao gồm:
Triệu chứng ngoài da
Khoảng 25% những người mắc bệnh sarcoidosis sẽ xuất hiện các triệu chứng về da, có thể bao gồm:
Hình: Hồng ban nút (Erythema nodosum)
Hình: Sarcoidosis dạng vòng (annular sarcoidosis)
Hình: Nốt hồng ban sarcoidosis tại đầu gối
Hình: Nốt sẩn và mảng quanh nhãn cầu (Periocular papules and plaques)
Hình: Mảng sarcoidosis (Sarcoidosis plaque)
Hình: Bệnh nhân mắc bệnh sarcoidosis, có thâm nhiễm quanh vết sẹo cũ
Triệu chứng mắt
Bệnh sarcoidosis có thể gây tổn thương đến mắt, tuy nhiên, lại không biểu hiện triệu chứng nào ra bên ngoài, vì vậy người bệnh cần phải được khám mắt. Các triệu chứng biểu hiện ở mắt bao gồm:
Khi nào cần đi khám bác sĩ
Mặc dù bệnh sarcoidosis không phải luôn nghiêm trọng, nhưng bệnh vẫn có thể gây tổn hại lâu dài đến các cơ quan trong cơ thể. Nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng gợi ý bệnh sarcoidosis thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn thêm.
Nguyên nhân
Nguyên nhân bệnh sarcoidosis vẫn chưa được biết rõ. Một số người dường như có cơ địa di truyền dễ mắc bệnh hơn so với những người khác; bệnh có thể được kích hoạt khi tiếp xúc với một số vi khuẩn đặc hiệu, virus, bụi hoặc hóa chất. Hiện nay, các công trình nghiên cứu vẫn đang được tiến hành nhằm xác định các gien liên quan và các yếu tố khởi phát bệnh sarcoidosis.
Thông thường, hệ thống miễn dịch sẽ giúp bảo vệ cơ thể chống lại các chất lạ và vi sinh vật xâm nhập, chẳng hạn như vi khuẩn, virus. Nhưng trong bệnh sarcoidosis, các tế bào miễn dịch tụ tập trong ổ viêm – được gọi là u hạt (granuloma). Các u hạt xuất hiện và phát triển trong một cơ quan, có thể làm cho các chức năng của cơ quan bị ảnh hưởng.
Yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai cũng đều có thể phát triển bệnh sarcoidosis, tuy nhiên, một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
Biến chứng
Đối với hầu hết những người mắc bệnh sarcoidosis, tình trạng bệnh có thể tự thoái lui mà không để lại hậu quả nghiêm trọng. Nhưng bệnh sarcoidosis có thể kéo dài (trở thành mạn tính) ở một số người, đưa đến biến chứng và có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác nhau của cơ thể:
Vì bệnh sarcoidosis thường gây triệu chứng tại phổi, bạn có thể sẽ được bác sĩ chuyên khoa phổi theo dõi và điều trị.
Những gì bạn có thể làm
Dưới đây là một số thông tin để giúp bạn sẵn sàng trước khi đi khám bệnh, và biết bác sĩ sẽ giúp được gì cho bạn:
Một số câu hỏi cơ bản bao gồm:
Bác sĩ có thể giúp đỡ gì
Hãy chuẩn bị trước cho một vài câu hỏi mà bác sĩ có thể hỏi:
Việc chẩn đoán bệnh sarcoidosis khá khó khăn vì trong giai đoạn đầu, bệnh chỉ có rất ít dấu hiệu, triệu chứng. Các triệu chứng thay đổi tùy theo cơ quan bị tổn thương và có thể gây nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
Bác sĩ sẽ kiểm tra toàn diện và kỹ lưỡng bất kỳ tổn thương da mà bạn có. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ nghe tim, phổi, khám các hạch bạch huyết bị sưng phù. Bác sĩ cũng có thể cần kiểm tra các phim chụp Xquang trước đây, nhằm kiểm tra các dấu hiệu đầu tiên của bệnh mà có thể đã bị bỏ sót.
Các xét nghiệm cận lâm sàng có vai trò giúp loại trừ các rối loạn khác, hỗ trợ chẩn đoán bệnh sarcoidosis. Bác sĩ có thể khuyến cáo thực hiện các xét nghiệm sau:
Hình: Thăm dò chức năng phổi
Sinh thiết
Bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết một mẫu mô nhỏ từ cơ thể (tại phần cơ quan bị ảnh hưởng bởi bệnh sarcoidosis), nhằm tìm kiếm các u hạt (granulomas). Sinh thiết lấy mẫu dễ nhất từ da hoặc trên lớp màng ngoài của mắt (outer membrane). Mẫu mô được gởi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
Sinh thiết phổi hoặc các nốt hạch lympho được thực hiện thông qua phương pháp nội soi phế quản (bronchoscopy) – bác sĩ sẽ đặt một ống dài, mềm dẻo, mỏng gắn kèm một camera vào trong họng đi xuống phế quản.
Không có cách chữa cho bệnh sarcoidosis. Bạn có thể không cần điều trị nếu bạn không có dấu hiệu, triệu chứng bệnh nghiêm trọng. Bệnh sarcoidosis thường tự thoái lui. Nhưng bạn cần được theo dõi chặt chẽ, thường xuyên chụp X-quang và khám mắt, da và các cơ quan liên quan bị tổn thương.
Thuốc
Nếu có dấu hiệu đe doạ suy giảm chức năng cơ quan, có thể bạn sẽ được điều trị bằng thuốc.
Phẫu thuật
Có thể cân nhắc phương pháp phẫu thuật ghép tạng nếu bệnh sarcoidosis đã tàn phá nặng nề các cơ quan trong cơ thể (phổi, gan,…) của bạn.
Mặc dù bệnh sarcoidosis thường tự thoái lui trong vòng hai năm, nhưng đối với một số người bệnh, chất lượng cuộc sống sẽ bị ảnh hưởng. Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc tự chăm sóc bản thân khi mắc bệnh, hãy xem xét nói chuyện với một nhân viên tư vấn sức khoẻ. Việc tham gia nhóm hỗ trợ bệnh nhân sarcoidosis cũng có thể hữu ích.
Tài liệu tham khảo
http://emedicine.medscape.com/article/1123970-overview#aw2aab6b3
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sarcoidosis/basics/definition/con-20022569