Biên dịch: Phùng Ngọc Dung; Phan Thị Thu Hiền; Dương Thị Bích Ngọc
Hiệu đính: Ths.Bs Nguyễn Thị Hợi – Khoa Nội soi Thăm dò chức năng Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Tất cả các phương pháp điều trị ung thư đều có thể gây nên những tác dụng phụ hoặc thay đổi về cơ thể và cảm xúc. Mỗi bệnh nhân có thể gặp những tác dụng phụ khác nhau ngay cả khi họ mắc cùng loại u và được điều trị như nhau. Do đó rất khó để tiên đoán tác dụng phụ cho bệnh nhân trong quá trình điều trị.
Khi bạn chuẩn bị bắt đầu điều trị, việc bạn lo sợ các tác dụng phụ của việc điều trị là bình thường. Đội ngũ chăm sóc sức khỏe sẽ cố gắng để ngăn ngừa và làm giảm các tác dụng phụ. Các bác sĩ gọi đó là điều trị “chăm sóc giảm nhẹ”. Và đó cũng là một phần quan trọng trong kế hoạch điều trị, không phụ thuộc tuổi tác hay giai đoạn bệnh.
Đối mặt với các tác dụng phụ về thể chất
Các tác dụng phụ về thể chất thường thấy của từng phương thức điều trị đối với GIST được liệt kê trong phần các phương pháp điều trị. Những thay đổi về sức khỏe thể chất của bạn phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm giai đoạn khối u, thời gian và liều điều trị, và sức khỏe chung của bạn.
Hãy thường xuyên nói với bác sỹ điều trị về những cảm xúc của bạn. Việc cho họ biết về bất kì tác dụng phụ mới nào hoặc những thay đổi của các tác dụng phụ đang tồn tại, là điều quan trọng để họ có thể tìm cách làm giảm hoặc kiểm soát các tác dụng phụ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn và không để các tác dụng phụ trở nên nặng hơn.
Việc ghi lại những tác dụng phụ giúp bạn giải thích với nhân viên y tế một cách dễ dàng hơn.
Đôi khi, các tác dụng phụ về thể chất có thể kéo dài sau khi điều trị kết thúc, các bác sĩ gọi đó là tác dụng phụ kéo dài. Họ gọi các tác dụng phụ xảy ra sau nhiều tháng hoặc nhiều năm điều trị là tác dụng phụ muộn. Việc điều trị tác dụng phụ kéo dàivà tác dụng phụ muộn là một phần quan trọng trong chăm sóc bệnh nhân sau điều trị. Tìm hiểu thêm bằng cách đọc phần theo dõi chăm sóc hoặc trao đổi với bác sĩ của bạn.
Đối mặt với các tác động về tinh thần và xã hội
Bạn có thể bị ảnh hưởng về tinh thần và xã hội sau chẩn đoán ung thư. Điều này có thể bao gồm khó khăn trong việc giải quyết các cảm xúc buồn rầu, lo lắng, giận dữ hoặc quản lý mức độ căng thẳng của bạn. Đôi khi bệnh nhân cảm thấy khó chia sẻ cảm xúc với người thân. Một vài người thấy rằng việc chia sẻ với nhân viên xã hội ung thư, chuyên gia tâm lý, hoặc thành viên của nhóm tôn giáo giúp họ đối diện và chia sẻ về ung thư dễ dàng hơn.
Đối mặt với các ảnh hưởng về kinh tế.
Việc điều trị có thể tốn kém. Đây thường là căn nguyên lớn của những căng thẳng và lo lắng cho người bị ung thư và gia đình của họ. Bên cạnh chi phí điều trị, nhiều người nhận thấy có những chi phí phát sinh liên quan đến việc chăm sóc. Đối với một số người, chi phí điều trị cao ngăn cản họ hoàn thành kế hoạch điều trị và theo dõi bệnh.Điều này đe doạ sức khoẻ của họvà dẫn tới chi phí điều trị cao hơn trong tương lai. Bệnh nhân và gia đình được khuyến khích trao đổi những lo lắng kinh tế với thành viên trong nhóm chăm sóc y tế.
Chăm sóc người thân bị GIST
Các thành viên trong gia đình và bạn bè thường đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc người bị GIST. Họ được gọi là những người chăm sóc. Những người chăm sóc có thể hỗ trợ về mặt thể chất, tinh thần cho bệnh nhân ngay cả khi họ sống ở xa bệnh nhân.
Người chăm sóc có thể có những trách nhiệm trong cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân hoặc khi cần thiết, bao gồm:
- Hỗ trợ và động viên người bệnh
- Trao đổi với nhân viên y tế
- Đưa thuốc cho bệnh nhân
- Giúp bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng và các tác dụng phụ
- Phối hợp trong các buổi hẹn khám
- Trợ giúp bệnh nhân trong các bữa ăn
- Giúp đỡ bệnh nhân các việc vặt trong nhà
- Kiểm soát các vấn đề liên quan tới các vấn đề về bảo hiểm và hóa đơn.
Trao đổi với nhân viên y tế về các tác dụng phụ
Trước khi bắt đầu việc điều trị, hãy trao đổi với bác sĩ của bạn về các dụng phụ có thể:
- Các tác dụng phụ nào thường xảy ra ?
- Thời điểm xảy ra ?
- Chúng ta có thể làm gì để ngăn ngừa hoặc giảm nhẹ chúng ?
Hãy trao đổi với nhân viên y tế về bất cứ tác dụng phụ nào xảy ra trong hoặc sau điều trị. Nhiều tác dụng phụ do các thuốc điều trị GIST có thể được kiểm soát hiệu quả bằng cách trực tiếp hoặc thông qua giảm liều. Cần trao đổi với bác sỹ điều trị về các tác dụng phụ kể cả khi bạn không nghĩ nó nghiêm trọng. Những thông tin nên thảo luận với nhân viên chăm sóc sức khoẻ bao gồm: những tác động của ung thư tới thể chất, tinh thần, xã hội và tài chính.
Đồng thời, hãy hỏi thêm về mức độ bạn cần chăm sóc tại nhà và những nhiệm vụ hàng ngày trong và sau điều trị. Điều này có thể giúp lập được kế hoạch chăm sóc.
Tài liệu tham khảo
https://www.cancer.net/cancer-types/gastrointestinal-stromal-tumor-gist
