Biên dịch: Nguyễn Thị Xuân Hương
Hiệu đính: Trần Thị Kim Vân, Lê Hà Cảnh Châu
Được chấp thuận bởi Ban biên tập Yhoccongdong.com, tháng 12/2019
Bài viết có cung cấp một số thông tin ở Úc
Khi một đứa trẻ hoặc thanh thiếu niên được chẩn đoán mắc bệnh ung thư thì có nhiều vấn đề cần xem xét. Thông thường trọng tâm là sự sống còn, vì vậy bệnh nhân và cha mẹ chúng có thể không bận tâm về khả năng sinh sản. Tuy nhiên, sau khi trẻ vượt qua được bệnh ung thư và đến tuổi dậy thì hoặc trưởng thành thì khả năng sinh sản lại trở nên quan trọng.
Một số phương pháp điều trị ung thư không ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản của trẻ. Một số phương pháp khác có thể gây hỏng buồng trứng của con gái hoặc tinh hoàn của con trai. Đôi khi sự phá hủy này là tạm thời, nhưng đôi khi là vĩnh viễn. Để biết tổng quan về ảnh hưởng của điều trị ung thư đến khả năng sinh sản, hãy xem phần điều trị ung thư và khả năng sinh sản của phụ nữ hoặc điều trị ung thư và khả năng sinh sản của nam giới. Bạn cũng có thể nói chuyện với nhóm chăm sóc sức khỏe về việc điều trị ung thư sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào.
Để biết tổng quan về các cách ngăn ngừa hoặc giảm nguy cơ vô sinh, hãy xem bên dưới. Một trong số các cách này là thử nghiệm ở các trung tâm chuyên ngành. Trong nhiều trường hợp cần phải bảo tồn khả năng sinh sản trước khi bắt đầu điều trị. Đây là một thời gian khó khăn và thường do nhóm các chuyên gia đa ngành, cha mẹ và chính bản thân bệnh nhân quyết định.
Tài liệu cho giới trẻ
Cung cấp thông tin về tác động của ung thư đối với khả năng sinh sản phù hợp với lứa tuổi. Để tìm kiếm tài liệu hãy truy cập canteen.org.au.
Bạn cũng có thể đọc thông tin cụ thể cho trẻ em và thanh thiếu niên tại futfertility.com.au.
Câu chuyện của Ben
“Tôi được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu khi 13 tuổi. Tôi đã trải qua sáu tuần hóa trị, tiếp theo là ghép tủy xương. Sau đó, các bác sĩ kiểm tra khả năng sinh sản của tôi và nói rằng tôi đã vô sinh.
Tuy là tôi không nghĩ đến việc có con ở độ tuổi đó, nhưng điều này cũng khiến tôi khá buồn. Nó khiến tôi rơi vào trầm cảm.
Bây giờ khi nói về khả năng sinh sản của mình, tôi vẫn thấy buồn. Cũng có nhiều người, thậm chí gia đình tôi động viên rằng “Ồ, con vẫn có thể nhận con nuôi”. Nhưng với tôi, nó không giống nhau.
Tôi vẫn có suy nghĩ rằng nếu tôi yêu ai đó và đến khi tôi nói “Tôi không thể có con” họ sẽ bỏ tôi mà đi.
Gần đây anh tôi nói với tôi rằng anh ấy đang chuẩn bị sinh con và điều đó lại khiến tôi cảm thấy tồi tệ, nhưng tôi vẫn mừng cho anh ấy.
Sau khi điều trị, các bác sĩ nói rằng họ sẽ cung cấp thêm thông tin cho tôi. Có nhiều cách khác để có con, vì vậy tôi phải chờ xem điều gì sẽ xảy ra.
Bây giờ tôi 20 tuổi và đã có bạn gái. Sau khi chúng tôi yêu nhau được hai năm, tôi hỏi cô ấy liệu mối quan hệ của chúng tôi có tiến xa hơn nếu chúng tôi không thể có con. Và dường như cô ấy không bận tâm về vấn đề đó”.
Dành cho các bạn gái
Tùy chọn sinh sản
Các lựa chọn sẽ phụ thuộc vào việc cô gái đã dậy thì hay chưa. Hầu hết các bé gái đều dậy thì lúc 9 đến 12 tuổi.
Trước tuổi dậy thì
Mô buồng trứng có thể được lấy ra, đông lạnh và cấy ghép khi cần thiết. Phương pháp này được gọi là trữ lạnh buồng trứng. Các mô buồng trứng chứa trứng chưa trưởng thành. Các thí nghiệm trưởng thành trứng trước khi đông lạnh đang được thực hiện trong phòng thí nghiệm, kỹ thuật này đang phát triển nhưng không được phổ biến rộng rãi. Chỉ có một lần sinh duy nhất trên toàn thế giới khi đã trữ lạnh buồng trứng trước tuổi dậy thì.
Sau tuổi dậy thì
- Trứng trưởng thành có thể được lấy ra và đông lạnh.
- Uống hoóc môn GnRH có thể làm giảm hoạt động của buồng trứng hoặc mô buồng trứng để bảo vệ trứng khỏi bị hư hại.
- Có thể kiểm tra mức độ hormone để đánh giá khả năng sinh sản. Phụ nữ trẻ có thể có khả năng sinh sản, nhưng lại mãn kinh sớm.
Trước hoặc sau tuổi dậy thì
- Vùng bụng dưới đến khung chậu có thể được che chắn trong quá trình xạ trị.
- Buồng trứng có thể được phẫu thuật để di dời chúng ra khỏi vùng bức xạ (chuyển vị buồng trứng). Nếu buồng trứng không được bảo vệ, nguy cơ suy buồng trứng sẽ cao hơn (suy buồng trứng sớm).
Dành cho các bạn trai
Lựa chọn sinh sản
Các lựa chọn sẽ phụ thuộc vào việc cậu bé đã trải qua tuổi dậy thì hay chưa. Hầu hết các cậu bé đều trải qua tuổi dậy thì ở độ tuổi 13-14. Ở giai đoạn này, tinh trùng trưởng thành có mặt trong tinh dịch.
Trước tuổi dậy thì
- Không có phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản nào dành cho những cậu bé chưa trải qua tuổi dậy thì.
- Bảo quản lạnh mô tinh hoàn đang được thử nghiệm trên những cậu bé có nguy cơ vô sinh cao. Mô chứa các tế bào tạo ra tinh trùng được lấy ra khỏi tinh hoàn thông qua một vết cắt nhỏ. Kỹ thuật này mới chỉ là thử nghiệm và cho đến nay vẫn chưa có thai kỳ nào thành công.
Sau tuổi dậy thì
Ngân hàng tinh trùng (bảo quản lạnh) có thể được sử dụng để thu thập, đóng băng và lưu trữ tinh trùng trưởng thành để sử dụng trong tương lai.
Chiết xuất tinh trùng có thể loại bỏ các tế bào tinh trùng, được đông lạnh và được lưu trữ để sử dụng sau này bằng thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Kỹ thuật này không phổ biến rộng rãi.
Trước hoặc sau tuổi dậy thì
Tinh hoàn đến khung chậu có thể được che chắn trong quá trình xạ trị. Nếu khu vực này không được bảo vệ, việc sản xuất tinh trùng có thể bị ảnh hưởng, điều này có thể khiến cậu bé vô sinh.
Những điểm chính về người trẻ và khả năng sinh sản
Điều trị ung thư và khả năng sinh sản
- Trong khi một số phương pháp điều trị ung thư không ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản của trẻ, một số khác lại có thể làm hỏng buồng trứng của trẻ gái hoặc tinh hoàn của trẻ trai.
- Thiệt hại này có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn.
- Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ em dưới 18 tuổi cần phải đồng ý với bất kỳ thủ tục bảo tồn khả năng sinh sản nào.
- Các lựa chọn sẽ phụ thuộc vào việc trẻ đã qua tuổi dậy thì hay chưa. Cha mẹ, bệnh nhân và bác sĩ sẽ cùng nhau quyết định các lựa chọn này.
Lựa chọn sinh sản trước tuổi dậy thì
- Đối với bé gái, mô buồng trứng có thể được lấy ra và đông lạnh và sau đó được cấy ghép khi cần (trữ lạnh buồng trứng). Đây là một quy trình thử nghiệm.
- Đối với bé trai, lựa chọn duy nhất hiện nay vẫn còn đang trong thử nghiệm. Các tế bào chưa trưởng thành từ tinh hoàn được lấy ra, đông lạnh và được lưu trữ để sử dụng sau này bằng thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Phương pháp này được gọi là trữ lạnh mô tinh hoàn.
Lựa chọn sinh sản sau tuổi dậy thì
- Với nữ giới, có thể lấy ra và đóng băng trứng trưởng thành. Một số cô gái có thể dùng GnRH để giảm hoạt động trong buồng trứng hoặc mô buồng trứng để bảo vệ trứng khỏi bị hư hại.
- Với nam giới, có thể thu thập, đông lạnh và lưu trữ các tế bào tinh trùng trưởng thành để sử dụng trong tương lai. Điều này được biết là ngân hàng tinh trùng.
Tài liệu tham khảo
https://www.cancervic.org.au/living-with-cancer/common-side-effects/fertility/for-children-and-adolescents.html
