Phòng ngừa viêm gan siêu vi
Chẩn đoán và điều trị viêm gan siêu vi
Bệnh viêm gan siêu vi (VGSV) và những điều cần biết
Các type phổ biến của viêm gan siêu vi
Viêm gan do thuốc
Ngày:
25/08/2018
Lượt xem:
8267
Bài viết thứ 01/06 thuộc chủ đề “Các bệnh Nội tiêu hóa”
Viêm dạ dày ruột là một loại nhiễm trùng tiêu hoá. Bệnh gây tiêu chảy và có thể làm bạn buồn nôn, đau bụng và biểu hiện các triệu chứng khác. Trong đa số trường hợp bệnh sẽ hết sau vài ngày nhưng đôi khi kéo dài hơn. Nguy cơ chính của bệnh là mất nước. Điều trị chủ yếu là bổ sung nhiều nước để tránh bị mất nước. Bạn cũng nên theo một chế độ ăn bình thường nhất có thể. Hãy gặp bác sĩ nếu bạn nghi ngờ mình bị mất nước, hoặc bạn có các triệu chứng đáng lo ngại như đã nói trên.
Viêm dạ dày ruột là một loại nhiễm trùng đường tiêu hoá. Độ nặng của bệnh có thể từ đau bụng nhẹ 1-2 ngày với tiêu chảy nhẹ, cho đến tiêu chảy nặng và buồn nôn nhiều ngày hoặc hơn. Nhiều vi sinh vật (virus, vi khuẩn và các tác nhân khác) có thể gây viêm dạ dày ruột.
Virus là tác nhân thường gặp nhất của viêm dạ dày ruột. Chẳng hạn, nhiễm norovirus và adenovirus là hai tác nhân thường gặp của viêm dạ dày ruột ở người lớn tại nước Anh. Tuy nhiên, những loại virus cũng có thể gây bệnh. Virus có thể lan truyền dễ dàng từ người này sang người khác qua tiếp xúc gần gũi. Điều này bởi vì virus thường hiện diện trên bàn tay ta sau khi đi vệ sinh. Bề mặt hoặc các vật dụng đã bị người nhiễm đụng vào cũng có thể là nguồn lây lan virus. Virus cũng có thể truyền đi khi người bệnh nấu thức ăn. Những đợt dịch do virus gây viêm dạ dày ruột ở nhiều người có thể xảy ra – chẳng hạn ở trường học, bệnh viện hoặc nhà dưỡng lão.
Ngộ độc thức ăn do ăn thức ăn bị nhiễm bởi virus có thể gây viêm dạ dày ruột. Nhiều loại vi sinh vật khác nhau gây nên ngộ độc thực phẩm. Các tác nhân thường gặp là vi khuẩn Campylobacter, Salmonella và Escherichia coli (thường viết tắt E.coli). Độc tố do vi khuẩn tiết ra cũng có thể gây ngộ độc. Một nhóm vi sinh vật khác là kí sinh trùng cũng có thể là nguyên nhân. Nguồn nước bị nhiễm bởi vi khuẩn hay các tác nhân khác cũng là nguyên nhân thường gặp, đặc biệt ở những nước có tình trạng vệ sinh kém.
Viêm dạ dày ruột là bệnh phổ biến. Khoảng 1 trong 5 người ở nước Anh sẽ một lần bị viêm dạ dày ruột mỗi năm. Đa số người bị viêm dạ dày ruột nhẹ và không cần phải được chăm sóc y tế hoặc gặp bác sĩ.
Triệu chứng của bệnh viêm dạ dày ruột
Nếu bạn có nôn, tình trạng này thường kéo dài khoảng 1 ngày nhưng đôi lúc lâu hơn. Tiêu chảy thường vẫn tiếp tục sau khi ngừng nôn và kéo dài vài ngày hoặc hơn. Phân hơi lỏng có thể kéo dài 1 tuần trước khi trở về bình thường. Đôi khi các triệu chứng trên kéo dài hơn.
Tiêu chảy và nôn ói có thể gây mất nước. Hãy gặp bác sĩ nhanh chóng nếu bạn nghi ngờ bạn có tình trạng này. Mất nước nhẹ thì thường gặp và có thể hết dễ dàng sau uống nhiều nước. Mất nước nặng có thể gây nguy hiểm trừ khi được điều trị nhanh chóng vì các cơ quan trong cơ thể bạn cần một lượng dịch nhất định để hoạt động.
Mất nước nặng là một tình trạng cấp cứu và cần được chăm sóc y tế thật nhanh chóng.
Mất nước ở người lớn bị viêm dạ dày ruột thường gặp hơn ở các đối tượng sau:
Đa số bệnh nhân bị viêm dạ dày ruột biết được tình trạng bệnh của họ qua các triệu chứng điển hình và thường họ không cần gặp bác sĩ hay phải chăm sóc y tế. Triệu chứng thường là nhẹ và sẽ hết sau vài ngày mà không cần điều trị gì.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn cần gặp bác sĩ khi mắc bệnh viêm dạ dày ruột (xem phía dưới để biết khi nào bạn cần được chăm sóc y tế). Bác sĩ có thể sẽ hỏi bạn về các nơi du lịch gần đây, bạn có tiếp xúc với ai có triệu chứng tương tự, hoặc bạn vừa sử dụng kháng sinh hoặc được nhập viện. Những điều trên giúp tìm kiếm nguyên nhân gây ra bệnh viêm dạ dày ruột cho bạn. Bác sĩ cũng sẽ tìm những dấu hiệu mất nước như đo thân nhiệt, mạch và huyết áp. Bác sĩ cũng sẽ khám bụng để tìm kiếm điểm đau.
Xét nghiệm thường là không cần thiết. Tuy nhiên, nếu bạn thật sự không khoẻ, đi cầu ra máu, hoặc vừa đi du lịch xa, được nhập viện gần thời điểm đó, hoặc các triệu chứng không nhẹ đi, bạn có thể cần làm xét nghiệm mẫu phân. Mẫu này sau đó sẽ được xem ở phòng xét nghiệm nhằm tìm tác nhân gây bệnh.
Hãy gặp bác sĩ nếu bạn ở trong các tình huống sau, hoặc xuất hiện thêm các triệu chứng làm bạn thấy lo lắng:
Các triệu chứng thường ổn sau vài ngày khi hệ miễn dịch của bạn đẩy lùi được nhiễm trùng. Đôi khi, nhập viện là cần thiết nếu các triệu chứng trở nặng, hoặc xuất hiện biến chứng (xem phía dưới).
Cho đến khi triệu chứng giảm bớt, bạn nên thực hiện các điều sau đây.
Mục tiêu là ngăn cản cơ thể bị mất nước, hoặc điều trị mất nước khi nó đã xảy ra. (Lưu ý: nếu bạn nghi ngờ mình bị mất nước, bạn nên đến gặp bác sĩ)
Với đa số người lớn, dịch uống vào để đảm bảo đầy đủ dịch cho cơ thể nên phần lớn là nước lọc. Tốt nhất không nên uống nước chứa nhiều đường, như cola hoặc nước ngọt, do chúng có thể làm tiêu chảy nặng hơn.
Thuốc bù nước được khuyên dùng cho người có sức khoẻ yếu, trên 60 tuổi, hoặc có bệnh khác đi kèm. Bạn có thể mua chúng ở nhà thuốc dưới dạng dung dịch bán trong gói. (Loại này cũng có thể được kê đơn). Bạn cho dung dịch này vào nước. Thuốc bù nước cung cấp một lượng nước, muối và đường cân đối. Lượng ít đường và muối giúp nước được hấp thu tốt hơn từ ruột vào cơ thể. Chúng không ngừng hoặc làm giảm tiêu chảy. Các hỗn hợp muối/đường làm tại nhà được dùng tại các nước đang phát triển nếu không có thuốc bù nước nhưng chúng cần phải được pha chế cẩn thận, do quá nhiều muối có thể gây nguy hiểm. Thuốc bù nước rẻ tiền, dễ mua ở nước Anh và là cách điều trị tốt nhất.
Thuốc giảm tiết được tạo ra để dùng chung với thuốc bù dịch. Chúng làm giảm lượng nước đổ vào đường tiêu hoá trong một đợt tiêu chảy.
Trước đây, người ta khuyên rằng bạn không nên ăn khi đang mắc viêm dạ dày ruột. Tuy nhiên, ngày nay điều được khuyên là ăn những bữa nhẹ và ít nếu bạn ăn được. Bạn nên nghe theo khẩu vị của mình. Bạn có thể không cảm thấy muốn ăn và đa số người lớn có thể không cần ăn trong vài ngày. Hãy ăn sớm nhất khi bạn có thể – nhưng không ngừng uống nước. Nếu bạn không cảm thấy muốn ăn, tránh các loại thực phẩm béo, cay hoặc khó ăn thời gian đầu. Thức ăn lạt như bánh mì nguyên cám và gạo là các thực phẩm tốt để bắt đầu.
Thuốc chống tiêu chảy thường là không cần thiết. Tuy nhiên, bạn sẽ mong muốn giảm số lần đi vệ sinh. Bạn có thể mua thuốc chống tiêu chảy tại nhà thuốc. Loại thuốc an toàn và hiệu quả nhất là loperamide. Liều dành cho người lớn là 2 viên, sau đó 1 viên mỗi khi bạn bị tiêu chảy cho đến tối đa là 8 viên mỗi 24 tiếng. Thuốc tác động qua cơ chế làm giảm các hoạt động của đường tiêu hoá. Bạn không nên dùng loperamide trên 5 ngày.
Lưu ý: không cho trẻ dưới 12 tuổi dùng thuốc chống tiêu chảy. Ngoài ra, không dùng thuốc này khi bạn tiêu chảy có máu hoặc nhầy, hoặc đang sốt cao. Một số người có những bệnh không nên dùng loperamide. Vì vậy, đọc kĩ tờ hướng dẫn khi mua thuốc để đảm bảo an toàn. Chẳng hạn, phụ nữ có thai không nên dùng loperamide.
Paracetamol và ibuprofen có hiệu quả làm giảm tình trạng sốt hoặc đau đầu.
Như đã giải thích ở trên, nếu các triệu chứng là nặng, hoặc kéo dài hơn vài ngày, bạn có thể cần phải làm xét nghiệm lấy mẫu phân. Mẫu này sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để tìm tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, kí sinh trùng, v.v). Đôi khi kháng sinh hoặc một thuốc khác cần được dùng nếu tìm thấy loại vi khuẩn nào đó là nguyên nhân gây bệnh. Kháng sinh không cần thiết trong trường hợp viêm dạ dày ruột do virus và lại có thể làm bệnh nặng hơn.
Biến chứng của viêm dạ dày ruột ít gặp ở nước Anh. Chúng thường gặp hơn ở người rất trẻ, người mang thai hoặc người lớn tuổi. Chúng cũng hay gặp hơn nếu bạn đang có bệnh mạn tính như đái tháo đường hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Chẳng hạn, bạn đang dùng steroid kéo dài hoặc đang chữa trị ung thư bằng hoá trị.
Các biến chứng có thể gặp bao gồm:
Viêm dạ dày ruột có thể lây lan dễ dàng từ người này sang người khác. Nếu bạn đang mắc viêm dạ dày ruột, những điều sau là khuyên làm để ngăn ngừa lây bệnh cho người khác:
Lời khuyên trong những phần đã nói đến chủ yếu nhằm ngăn bệnh lây lan. Tuy nhiên, ngay cả khi ta không tiếp xúc với người bệnh viêm dạ dày ruột, việc bảo quản, chuẩn bị và nấu thức ăn đúng cách và giữ vệ sinh vẫn giúp ta phòng ngừa bệnh.
Cụ thể là luôn rửa tay của bạn:
Việc rửa tay thường xuyên và đúng cách đã được biết là mang lại sự khác biệt đáng kể đối với nguy cơ bị viêm dạ dày ruột.
Bạn cũng nên cẩn thận khi đi đến các nước có tình trạng vệ sinh kém. Chẳng hạn, hãy tránh dùng nước lọc và các loại nước uống khác không an toàn và tránh những loại thức ăn rửa trong nước không an toàn trên.
http://www.patient.co.uk/health/gastroenteritis-in-adults