0
Ngày:
27/09/2018
Lượt xem:
700
Bài viết thứ 145/183 thuộc chủ đề “Các bài viết của Bác sĩ Trần Công”
Chúng ta biết rằng 2 năm trước tuổi dậy thì chiều cao tăng nhanh, một khi đã dậy thì tối đa cũng chỉ cao thêm được 15 cm. Vì vậy dậy thì sớm là nỗi lo không của riêng ai. Hiện tại rất nhiều luồng ý kiến tranh cãi về nguyên nhân dậy thì sớm, nào là do uống sữa bò, nào là do xem phim ảnh người lớn ..etc..
Dậy thì là giai đoạn phát triển mà các đặc tính sinh dục thứ phát xuất hiện và có sự chuyển đổi từ giai đoạn sinh dục còn non sang giai đoạn trưởng thành. Sự kiện đầu tiên ở trẻ nam là sự lớn lên của tinh hoàn. Ở bé gái phát triển tuyến vú là dấu hiệu đầu tiên.
Theo thống kê trên thế giới thì nữ là 10.5 tuổi nam là 11.5 tuổi.
Khi trẻ gái có bất cứ dấu hiệu nào của dậy thì (vú to ra, kinh nguyệt, mọc lông..) trước 8 tuổi và bé trai trước 9 tuổi thì coi như là dậy thì sớm. Mặc dù theo định nghĩa này có thể lẫn 1 số bé bình thường.
Nếu theo định nghĩa trên thì có khoảng 2% trẻ em bị dậy thì sớm và nữ thì nhiều hơn nam
Những trẻ thừa cân, béo phì dễ dậy thì sớm
Người ta thường chia ra làm 3 kiểu
Hầu hết là không tìm thấy nguyên nhân (nguyên phát): 80-90% nữ, 25-60% nam.
Các nguyên nhân còn lại có thể là:
Các biến thể lành tính của dậy thì thì không gây hậu quả gì.
Trong dậy thì sớm ngoại vi hay trung ương hậu quả chắc chắn là sẽ làm sút giảm chiều cao khi trẻ trưởng thành. Do xương phát triển sớm nên đầu xương cũng đóng sớm, mặc dù ta thấy trẻ cao sớm và nhanh hơn trẻ khác nhưng đến cuối cùng lại lùn hơn trẻ khác. Dậy thì càng sớm trẻ càng lùn. Mặc cảm của bản thân và gia đình trẻ vì sự bất thường này.
Hậu quả cửa các bệnh lí gây dậy thì sớm như : u tinh hoàn, u thượng thận, u buồn trứng đôi khi hết sức tồi tệ.
Cha mẹ nên đưa con tới cơ sở y tế có đơn vị nội tiết để làm các xét nghiệm, chẩn đoán nguyên nhân và xem xét điều trị nếu cần.
Nếu là dậy thì sớm ngoại vi, điều cốt yếu là tìm ra nguyên nhân bệnh tật: u buồng trứng, đa nang buồng trứng, u tinh hoàn, bệnh tuyến thượng thận giải quyết những bệnh này thì dậy thì cũng hết .
Nếu là dậy thì sớm trung ương, mục tiêu của điều trị nhằm:
Nếu ước tính chiều cao khi lớn của bé gái > 150 cm, bé trai > 160 cm thì không cần điều trị
Trẻ gái khởi phát dậy thì trước 6 tuổi
Cân nhắc điều trị cho hầu hết các bé trai dậy thì trước 9 tuổi .
Những trường hợp dậy thì không tiến triển hoặc tiến triển rất chậm thì cũng không cần điều trị
Câu trả lời là CÓ. Nhưng bác sĩ sẽ cần nhắc trường hợp nào cần điều trị và trường hợp nào chỉ cần theo dõi.
Với dậy thì sớm ngoại vi có nguyên nhân thì cần tìm và giải quyết triệt để nguyên nhân: cắt u nang buồng trứng, cắt u tinh hoàn, loại bỏ thuốc có hormon sinh dục … Phẫu thuật nếu có u não gây dậy thì sớm trung ương…
Thuốc đồng vận GnRH (1 hormon của vùng dưới đồi) là điều trị phổ biến nhằm làm ngưng tiến triển của dậy thì sớm. Đợi bé lớn hơn chút nữa mới cho dậy thì lại và nhằm tối ưu hóa chiều cao cho trẻ khi trưởng thành. Thuốc được tiêm định kì mỗi tháng hay mỗi 3 tháng tùy loại. Thuốc được chỉ định cho dậy thì sớm trung ương nguyên phát.
Tiêm GnRHa (Supprelin LA (US)), Lupron Depot-Ped (one month) (US), Lupron Depot CPP (CAN) , Eilgard, Lucrin (EU, AU, SA, elsewhere), Triptorelin…..
Thời gian nên đủ dài để đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành những vẫn cho phép sự phát triển của các đặc điểm dậy thì phù hợp với tuổi. thường trị liệu kéo dài khoảng 1 năm.
Chủ yếu tại chỗ tiêm/cấy, có thể bị đau sưng tấy hay tạo áp xe vô trùng
Thường thì khó biết để mà phòng. Không dùng các thực phẩm hay các thuốc có hormon sinh dục (như các loại kem thoa có estrogen hay andogen) cho trẻ lâu dài và phát hiện sớm các dấu hiệu dậy thì sớm để đi khám cho nhanh.
0
0
