Bệnh quai bị và vaccine

Tổng quan về bệnh quai bị

Quai bị là tên thường gọi của tình trạng viêm tuyến nước bọt. Bệnh do virus gây ra, lây lan qua đường hô hấp do tiếp xúc với người bệnh. Bệnh thường gặp ở bé trai nhiều hơn bé gái, được bắt đầu với các triệu chứng:

• Sốt
• Đau đầu
• Đau  cơ
• Mệt mỏi
• Mất cảm giác ngon miệng

Sau đó, các tuyến nước bọt mang tai hoặc dưới hàm bị sưng đau ở một hoặc cả hai bên. Triệu chứng thường kéo dài 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, dù ít gặp nhưng các biến chứng thường nguy hiểm và để lại hậu quả nặng nề như viêm não, viêm cơ tim, viêm tụy và vô sinh ở trẻ nam do viêm xơ teo tinh hoàn. Bệnh có thể dự phòng được với vaccine phòng bệnh quai bị.

Xem thêm bài viết 8 câu hỏi thường gặp về bệnh quai bị ở trẻ em của ThS. BS Nguyễn Duy Nam Anh

Vaccine phòng bệnh quai bị

Vaccine quai bị là loại vaccine sử dụng virus sống giảm độc lực hoặc virus chết, một số nước sử dụng vaccine phối hợp giữa sởi với quai bị, rubella (MMR). Vaccine MMR được đóng gói dưới dạng đông khô với dung môi pha hồi chỉnh kèm theo và bắt buộc phải thực hiện pha hồi chỉnh vaccine trước khi sử dụng. Chỉ sử dụng lọ dung môi đi kèm với vaccine.

Sau khi pha hồi chỉnh, vaccine MMR vẫn phải được bảo quản ở nhiệt độ từ 2°C đến 8°C và hủy bỏ những liều còn thừa trong lọ sau 6 giờ hoặc kết thúc buổi tiêm chủng.

Lịch tiêm chủng vaccine bệnh quai bị

Vaccine quai bị thường được tiêm cho trẻ từ 12 -15 tháng tuổi. Quai bị thường có miễn dịch vĩnh viễn, tuy nhiên khuyến nghị tiêm nhắc lại 1 liều đối với người tiêm vaccine quai bị sử dụng virus chết.

Những phản ứng sau tiêm vaccine bệnh quai bị

Những phản ứng nhẹ có thể gặp

• Sốt nhẹ.
• Phát ban: có biểu hiện ban nhẹ xuất hiện từ 5 đến 12 ngày sau khi tiêm (nếu có phối hợp với vaccine phòng rubella).

Những phản ứng nặng có thể gặp 

• Vaccine ngừa quai bị nếu phối hợp với rubella có thể dẫn tới tình trạng viêm khớp tạm thời sau khi tiêm 1 đến 3 tuần với tỷ lệ lên đến 1/4 nữ tuổi dậy thì. Những phản ứng này rất hiếm gặp ở trẻ nhỏ.
• Vaccine quai bị có thể dẫn tới tình trạng viêm tuyến nước bọt mang tai và viêm não nước trong (viêm não vô khuẩn) nhưng hiếm gặp. Một vài trường hợp có thể phải đến bệnh viện nhưng đa số có thể tự hồi phục. Những nguy cơ này khác nhau tùy thuộc vào chủng virus được sử dụng để sản xuất vaccine.

Tài liệu tham khảo

1. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/mumps.html
2. http://www.pasteur-hcm.org.vn/ytecongdong/tiemchung/tiemchung.htm
3. http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/mumps.html