Thay đổi vị giác trong ung thư

Ung thư và các phương pháp điều trị có thể làm thay đổi vị giác

Các biện pháp điều trị ung thư (xạ trị, hóa trị) có thể gây ra những biến đổi ở răng miệng, gây nhiễm trùng miệng, làm thay đổi vị giác, khướu giác, làm cho người bệnh chán ăn, sụt cân, giảm chất lượng cuộc sống và làm người bệnh có cảm giác đắng miệng hoặc cảm thấy tanh. Vị giác có thể phục hồi một phần hay hoàn toàn sau khi ngừng điều trị khoảng 1 năm. Khi có sự thay đổi vị giác, hãy thử thay mới loại thực phẩm, gia vị, nguyên liệu ướp, đồ uống, cách chế biến thức ăn khác với trước đây. Ngoài ra cũng nên đánh răng và súc miệng sạch vì làm như vậy sẽ giúp cảm nhận mùi vị tốt hơn.

Hình 1: Ung thư, các phương pháp điều trị có thể làm thay đổi vị giác.

Xem thêm bài Thay đổi khẩu vị trong điều trị ung thư của Nguyễn Tấn Tài

Những điều nên làm khi bị thay đổi vị giác

• Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ và dễ tiêu làm nhiều lần trong ngày
• Nên ăn khi đói hơn là phải chờ đến giờ.

Hình 2: Nên ăn khi đói hơn là ăn theo giờ cố định.

• Ăn các loại thực phẩm mà bạn yêu thích.
• Cùng ăn với gia đình và bạn bè.

Hình 3: Nên ăn với gia đình, bạn bè.

• Hãy thử sử dụng:

+ Các loại đũa, muỗng, thìa…bằng nhựa; ly, chén, đĩa thủy tinh.

Hình 4: Nên dùng các loại chén, đĩa,… không làm từ kim loại.

+ Kẹo cao su, bạc hà, chanh không đường.
+ Các loại trái cây và rau củ tươi, đông lạnh thay vì đóng hộp.
+ Nêm thức ăn với các loại gia vị và nguyên liệu ướp mới: hành tây, tỏi, bột ớt, húng quế, lá oregano (thuộc họ bạc hà), lá hương thảo, ngải gấm, nước sốt thịt nướng, mù tạt, nước sốt cà chua, bạc hà.
+ Ướp thịt bằng nước sốt để làm thịt mềm.
+ Các món ăn chay giàu protein.

• Ăn và dùng sản phẩm từ các loại trái cây theo mùa có vị chua như trái cây họ cam (chanh, cam, bưởi…), giấm, đồ muối chua (nếu bạn bị đau và loét miệng không nên ăn).
• Giảm vị mặn bằng cách nêm thêm viên làm ngọt, giảm vị ngọt bằng vài giọt chanh hay muối, giảm vị đắng bằng muối.
• Súc miệng bằng nước súc miệng tự pha trước khi ăn giúp tăng vị giác. (Trộn 1 muỗng cà phê muối và 1 muỗng cà phê baking soda vào 250 ml nước, lắc đều, súc mạnh và sau đó nhổ ra).
• Giữ miệng sạch và đánh răng sau mỗi bữa ăn.

Hình 5: Giữ răng miệng sạch.

• Ăn thức ăn ở nhiệt độ phòng nhằm giảm vị và mùi của thức ăn và giúp dung nạp dễ hơn.
• Bảo quản và sử dụng các loại trái cây như là dưa đỏ, nho, cam, dưa hấu đông lạnh.
• Nếu các loại thịt màu đỏ có vị lạ hãy thử các loại thực phẩm giàu protein khác như thịt gà, cá, trứng, hoặc pho mát.
• Pha trộn trái cây tươi vào kem, hoặc sữa chua.
• Để giảm mùi, uống bằng ống hút; chọn các loại thực phẩm mà không cần phải chế biến và tránh ăn trong phòng ngột ngạt hoặc quá ấm.
• Dùng thuốc kẽm sulfat trong khi đang xạ trị vùng đầu và cổ có thể giúp bạn có vị giác bình thường và phục hồi vị giác nhanh hơn sau khi điều trị.

Xem thêm bài Lợi ích của dinh dưỡng tốt trong điều trị ung thư của BS.TS. Phạm Nguyên Quý

Tài liệu tham khảo

http://www.cancer.org/treatment/survivorshipduringandaftertreatment/nutritionforpeoplewithcancer/nutritionforthepersonwithcancer/nutrition-during-treatment-taste-smell-changes

http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/supportivecare/nutrition/Patient/Page5#Keypoint41