Dưỡng chất cần thiết cho trẻ em ung thư

Trẻ em mắc bệnh ung thư cần chất đạm, đường (carbohydrate), chất béo, nước, vitamin và khoáng chất. Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn hiểu rõ nhu cầu đặc biệt của con bạn và lên kế hoạch ăn uống cụ thể. Tình trạng dinh dưỡng cơ bản của con bạn (thừa hay thiếu cân), các chẩn đoán về bệnh, và liệu trình điều trị, độ tuổi, mức độ hoạt động, và các loại thuốc hiện đang sử dụng đều được dùng để xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lí.

Hình: Dưỡng chất cần thiết cho trẻ em ung thư

Xem thêm bài Tầm quan trọng của dinh dưỡng tốt đối với trẻ bị ung thư của BS.TS. Phạm Nguyên Quý

Chất đạm (Proteins)

Cơ thể sử dụng đạm để phát triển như là: sửa chữa các mô và để duy trì làn da, các tế bào máu, hệ thống miễn dịch, và niêm mạc đường tiêu hóa. Trẻ em mắc bệnh ung thư, mà không nhận được đủ chất đạm có thể tổn thương các cơ giúp sản sinh năng lượng cần cho cơ thể. Điều này làm cho trẻ bị ung thư mất nhiều thời gian để phục hồi bệnh tật và có thể làm giảm khả năng chống nhiễm trùng. Một đứa trẻ sau khi trải qua phẫu thuật, hóa trị, hoặc xạ trị, chúng có thể cần protein bổ sung để chữa lành các mô và ngăn ngừa nhiễm trùng.
Protein cũng rất quan trọng giúp trẻ tăng trưởng và phát triển. Trong quá trình bị bệnh, nhu cầu protein của đứa trẻ tăng lên. Hãy cộng tác với đội ngũ y tế của con bạn để tìm ra nhu cầu cụ thể của chúng tại thời điểm này.
Nguồn hữu ích cung cấp protein bao gồm cá, thịt gia cầm, thịt nạc đỏ, trứng, sản phẩm từ sữa, các loại hạt và đậu phụng bơ, đậu khô, đậu Hà Lan và đậu lăng, và các loại thực phẩm từ đậu nành.

Xem thêm bài viết Cách giúp trẻ hấp thu nhiều protein và calo hơn

Đường (Carbohydrates )

Đường là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Đường cung cấp cho cơ thể các nhiên liệu (năng lượng) cần thiết cho hoạt động thể chất và chức năng của các cơ quan tương ứng. Lượng calo cần thiết của một đứa trẻ phụ thuộc vào tuổi tác, kích thước và mức độ hoạt động thể chất. Trẻ sơ sinh khoẻ mạnh, trẻ nhỏ và trẻ vị  thanh thiếu niên cần nhiều calo cho mỗi cân nặng hơn so với người lớn để hỗ trợ tăng trưởng và phát triển. Trẻ em được điều trị ung thư có thể cần nhiều lượng calo hơn để phục hồi các mô và năng lượng. Trong thực tế, một đứa trẻ đang được điều trị ung thư có thể cần nhiều năng lượng hơn từ 20% – 90% so với nhu cầu của một đứa trẻ bình thường. Điều này khác nhau ở các trẻ em khác nhau và một số trẻ em gặp vấn đề  trong việc tăng cân không mong muốn trong khi điều trị.

Nguồn tốt nhất của đường – trái cây, rau, và ngũ cốc nguyên hạt – cung cấp cho các tế bào của cơ thể vitamin và khoáng chất, chất xơ, và dinh dưỡng thực vật (chất dinh dưỡng chủ yếu từ thực vật) mà chúng cần.

• Các loại ngũ cốc hay các thực phẩm làm từ ngũ cốc chứa tất cả các thành phần thiết yếu và quá trình dinh dưỡng tự nhiên của toàn bộ hạt giống ngũ cốc. Ngũ cốc nguyên hạt được tìm thấy trong bột ngũ cốc, bánh mì, bột, và bánh quy giòn. Một số ngũ cốc nguyên hạt có thể sử dụng như bổ sung vào các món ăn hoặc là thành phần tạo nên các món ăn. Khi lựa chọn một sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt hãy tìm chữ “ngũ cốc nguyên hạt”,  “bột mì”, “Bột yến mạch” hay “bột lúa mạch đen từ hạt nguyên.”
• Chất xơ là một thành phần của các loại thực phẩm thực vật, mà phần lớn cơ thể không tiêu hóa được. Có 2 loại chất xơ. Chất xơ không hòa tan tồn tại nhiều trong ruột, và tăng tốc độ đào thải thức ăn ra khỏi cơ thể. Chất xơ hòa tan liên kết với nước trong phân để giúp giữ cho phân mềm trong khi nó làm chậm tiêu hóa. Chất xơ có thể được lên men nên được hấp thụ một phần.

Các nguồn khác của đường bao gồm bánh mì, khoai tây, gạo, mì ống, mì, ngũ cốc, đậu khô, ngô, đậu Hà Lan, và các loại đậu. Các loại thực phẩm chứa đường cũng chứa vitamin B và chất xơ. Kẹo (món tráng miệng, bánh kẹo, thức uống có đường) cung cấp đường cho con của bạn, nhưng lại chứa rất ít các chất dinh dưỡng khác.

Chất béo

Chất béo đóng một vai trò quan trọng trong dinh dưỡng. Chất béo và các loại dầu tạo ra axit béo hoạt động như một nguồn giàu năng lượng (calo) cho cơ thể. Cơ thể chuyển hoá các chất béo và sử dụng chúng để dự trữ năng lượng, cách ly các mô cơ thể, và vận chuyển một số loại vitamin thông qua mạch máu.
Bạn có thể đã nghe nói rằng một số chất béo là tốt hơn so với những những chất khác. Đối với hầu hết các thành phần, chất béo không bão hòa (không bão hòa đơn và không bão hòa đa) nên được lựa chọn thường xuyên hơn chất béo bão hòa và chất béo dị phân.

• Các chất béo đơn không bão hòa được tìm thấy chủ yếu trong các loại dầu thực vật như dầu olive, canola, và dầu đậu phộng. Chúng ở dạng chất lỏng ở nhiệt độ phòng.
• Các chất béo đa không bão hòa được tìm thấy chủ yếu trong các loại dầu thực vật như dầu cây rum, hướng dương, ngô và dầu hạt lanh. Chúng cũng là những chất béo chính được tìm thấy trong hải sản. Chất béo này ở dạng chất lỏng hoặc dịch mềm ở nhiệt độ phòng.
• Chất béo bão hòa (hoặc axit béo bão hòa) chủ yếu được tìm thấy trong các nguồn động vật, chẳng hạn như thịt và gia cầm, sữa nguyên chất hoặc sữa giảm chất béo, phô mai và bơ. Một số loại dầu thực vật như dầu dừa, dầu hạt cọ, dầu cọ là dạng  bão hòa. Chất béo bão hòa thường rắn ở nhiệt độ phòng.
• Axit béo chuyển hóa được hình thành khi dầu thực vật được chế biến thành bơ thực vật hoặc rút ngắn. Nguồn chất béo chuyển hoá bao gồm các loại thực phẩm ăn nhẹ và bánh nướng được nấu từ một phần dầu thực vật thuỷ phân hoặc mỡ thực vật. Chất béo chuyển hoá cũng được tìm thấy trong tự nhiên trong một số sản phẩm động vật, chẳng hạn như các sản phẩm sữa.

Axit béo một phần, chẳng hạn như axit linoleic và axít alpha-linolenic, được gọi là axit béo thiết yếu. Chúng cần thiết để xây dựng các tế bào và tạo kích thích tố (hóc-môn), nhưng bởi vì cơ thể cơ thể không tự tổng hợp được nên chúng ta cần phải bổ sung từ thức ăn. Loại dầu từ đậu tương, cải dầu, và quả óc chó là nguồn axit béo thiết yếu.

Nước

Nước hoặc chất lỏng là rất quan trọng cho sức khỏe. Tất cả các tế bào cơ thể cần nước để hoạt động. Nếu con của bạn không có đủ chất lỏng hoặc mất chất lỏng do nôn mửa hoặc tiêu chảy, con bạn có thể bị mất nước (cơ thể của trẻ không có nhiều chất lỏng như nó cần). Nếu tình trạng mất nước xảy ra, các chất lỏng và khoáng chất giúp giữ cho cơ thể hoạt động sẽ mất cân bằng, điều này có thể dẫn đến nguy hiểm.

Trẻ em nhận được một lượng nước đáng kể từ thực phẩm, đặc biệt là các loại trái cây và rau quả, nhưng chúng cần chất lỏng để chắc chắn rằng tất cả các tế bào cơ thể nhận được các chất lỏng cần thiết. Nhu cầu chất lỏng một đứa trẻ phụ thuộc vào kích thước và lượng chất lỏng mà trẻ đang bị mất dần. Khi cần thiết cần bổ sung thêm dịch nếu trẻ bị ói mửa hoặc bị tiêu chảy. Hãy trao đổi với các chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ, hoặc y tá về nhu cầu nước của trẻ. Hãy nhớ rằng tất cả các chất lỏng (súp, sữa, ngay cả kem và gelatin) được tính vào chất lỏng cần thiết của con bạn.
Bạn có thể nhận biết con bạn đang bị mất nước bằng cách nhẹ nhàng kẹp và kéo da lên. Nếu da không trở về bình thường và vẫn phồng  lên, con bạn có thể mất nước. Các triệu chứng khác bao gồm khô miệng, nước tiểu sẫm màu, bơ phờ, và chóng mặt. Nếu bạn nghĩ rằng con bạn là mất nước, hãy gọi bác sĩ ngay lập tức.

Vitamin và khoáng chất

Cơ thể cần một lượng nhỏ vitamin và khoáng chất cho sự phát triển bình thường và để giúp các hoạt động tương ứng. Vitamin và khoáng chất cũng giúp cơ thể sử dụng năng lượng (calories) nhận được từ thực phẩm.
Trẻ em ăn một chế độ ăn uống cân bằng thường nhận được rất nhiều vitamin và khoáng chất. Nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả trẻ em khỏe mạnh thường không có đủ canxi và vitamin D, loại này đặc biệt quan trọng cho sự phát triển xương. Một số loại thuốc dùng để điều trị ung thư có thể làm giảm nồng độ canxi và vitamin D, do vậy cần bổ sung một lượng khi cần thiết.Có thể rất khó khăn cho một đứa trẻ đang điều trị ung thư ăn một chế độ ăn uống cân bằng. Nhìn chung tác dụng phụ do điều trị, như buồn nôn, nôn, và đau miệng (viêm niêm mạc) có thể làm cho trẻ khó ăn. Nếu con bạn gặp vấn đề về ăn uống, hãy hỏi bác sĩ, y tá, chuyên gia dinh dưỡng để được giúp đỡ. Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng một vitamin tổng hợp hàng ngày trong quá trình điều trị của con bạn. Nhưng vitamin không thể thay thế lượng calo và protein ăn vào. Hãy luôn luôn trao đổi với bác sĩ trước khi bổ sung vitamin, khoáng chất, hoặc bất kỳ loại gì cho con bạn, vì một số trong số chúng có thể ảnh hưởng đến việc điều trị ung thư.

Tài liệu tham khảo

http://www.cancer.org/treatment/childrenandcancer/whenyourchildhascancer/nutritionforchildrenwithcancer/nutrition-for-children-with-cancer-what-children-with-cancer-need