Danh sách các chủ đề
0
Ngày:
11/07/2022
Lượt xem:
119
Bài viết thứ 76/82 thuộc chủ đề “Ung thư vú”
Người dịch: Hoàng Thu Hà
Hiệu đính: TS BS Phùng Thị Huyền, BS Nguyễn Văn Tùng, Ths BS Đặng Tiến Giang
Xạ trị sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.
Xạ trị được thực hiện để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư vú nào còn sót lại trong vú và khu vực xung quanh sau phẫu thuật. Xạ trị như vậy gọi là xạ trị bổ trợ.
Xạ trị được thực hiện bằng cách sử dụng máy chuyên biệt.
Bài viết này nói về xạ trị cho ung thư vú nguyên phát, là ung thư vú chưa lan quá vú hoặc các hạch bạch huyết dưới cánh tay (hay hạch nách).
Xạ trị được thực hiện sau phẫu thuật để làm giảm nguy cơ ung thư quay trở lại ở vú, khu vực thành ngực hoặc các hạch bạch huyết.
Bác sĩ chuyên khoa sẽ nói cho bạn biết khi nào bạn có thể bắt đầu xạ trị.
Nếu bạn hóa trị sau phẫu thuật thì xạ trị luôn được thực hiện sau hóa trị.
Xạ trị có thể được trì hoãn vì lý do y khoa, ví dụ nếu bạn cần chờ vết thương lành hoặc nếu bạn bị tụ dịch (đôi khi dịch hình thành dưới vết mổ sau phẫu thuật).
Xạ trị có thể không phù hợp nếu:
Khi quyết định xạ trị vào những khu vực nào, bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố như là vị trí, độ mô học, kích thước và giai đoạn của ung thư.
Nếu bạn được phẫu thuật bảo tồn vú bạn sẽ được xạ trị vào khu vực mô vú còn lại ở cùng bên mổ.
Thường thực hiện xạ trị cho toàn bộ vú.
Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa có thể xem xét chỉ xạ ở khu vực mà khối u vú đã được cắt bỏ nếu khối u có nguy cơ tái phát thấp và bạn sẽ uống thuốc nội tiết trong ít nhất năm năm. Xạ trị này được gọi là xạ trị vú bán phần.
Nếu bạn được phẫu thuật đoạn nhũ thì bạn có thể được xạ trị vào ngực tại khu vực bạn được phẫu thuật. Xạ trị có thể được thực hiện nếu:
Nếu bạn muốn tái tạo vú, thì xạ trị có thể ảnh hưởng tới thời điểm và kiểu tái tạo.
Có thể xạ trị vào hạch bạch huyết dưới cánh tay để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào có thể còn hiện diện ở đó.
Cũng có thể xạ trị vào các hạch bạch huyết ở phần dưới cổ xung quanh xương đòn, hoặc vào khu vực gần với xương ức.
Nếu có khuyến nghị xạ trị vào hạch bạch huyết thì bác sĩ chuyên khoa sẽ giải thích lý do.
Xạ trị có thể được thực hiện theo vài cách bằng cách sử dụng các liều khác nhau, phụ thuộc vào kế hoạch điều trị của bạn.
Tổng liều mà bạn nhận được chia thành các đợt điều trị nhỏ hơn, thường được nhận hàng ngày trong một vài tuần.
Xạ trị được thực hiện bởi kỹ thuật viên xạ trị, là những người được đào tạo để thực hiện xạ trị.
Không phải mọi bệnh viện đều có thể xạ, nhưng mỗi bệnh viện điều trị vú đều có liên kết với một bệnh viện có khoa xạ trị.
Xạ trị chùm tia ngoài là loại xạ trị phổ biến nhất được sử dụng để điều trị ung thư vú nguyên phát.
Tia xạ được máy phát ra hướng chùm tia phóng xạ vào vú.
Tia X trong liệu pháp xạ trị chùm tia ngoài không làm bạn nhiễm phóng xạ nên khi bạn rời phòng đặt máy, bạn có thể tiếp xúc an toàn với những người khác kể cả trẻ em.
Xạ trị điều biến liều (IMRT) là cách khác để thực hiện xạ trị chùm tia ngoài.
Liều (cường độ) của liệu pháp có thể biến động (điều biến), cho phép các lượng phóng xạ khác nhau sẽ được đưa tới các khu vực khác nhau. Nguy cơ tác dụng phụ là thấp hơn do mô khỏe mạnh (mô lành) trong khu vực nhận được liều phóng xạ thấp hơn.
IMRT không có ở tất cả các trung tâm xạ trị.
Xạ trị cung điều biến thể tích (VMAT)
Đây là một loại IMRT, máy xạ trị quay tròn xung quanh khu vực được điều trị, liên tục thay đổi hình dạng và cường độ của chùm tia phóng xạ.
Các kiểu xạ trị sau không được dùng phổ biến và không sẵn có nhưng có thể được thảo luận.
Xạ trị trong mổ sử dụng tia X năng lượng thấp được phóng ra từ máy trong phòng mổ trong khi phẫu thuật bảo tồn vú.
Xạ trị được đưa trực tiếp lên khu vực bên trong cơ thể tại đó có ung thư một khi ung thư đã được loại bỏ. Thường thì một liều phóng xạ được đưa tới trong một lần điều trị, nhưng có thể cần đợt điều trị ngắn xạ trị chùm tia ngoài cho phần còn lại của vú.
Xạ trị trong mổ không phù hợp cho mọi người và không phải là điều trị chuẩn.
Xạ trị áp sát gồm đặt một nguồn phóng xạ bên trong cơ thể trong khu vực được điều trị. Phương pháp này thường chỉ được thực hiện như là phần của thử nghiệm lâm sàng.
Các ống rỗng, hẹp hoặc một quả bóng nhỏ được đưa vào cơ thể tại đó mô vú đã được loại bỏ. Các dây phóng xạ được luồn vào qua các ống hoặc vào trong quả bóng. Các dây phóng xạ có thể được để lại ở vị trí trong vài ngày hoặc được luồn vào trong khoảng thời gian ngắn mỗi ngày.
Phụ thuộc vào loại xạ trị áp sát mà bạn được thực hiện, bạn có thể cần được điều trị như là bệnh nhân nội trú và được nằm trong phòng riêng trong thời gian ngắn do có phóng xạ. Nếu xạ trị áp sát là một lựa chọn thì bác sĩ chuyên khoa sẽ thảo luận đầy đủ với bạn.
Xạ trị thường được thực hiện trong tổng thời gian ba tuần.
Xạ trị được thực hiện mỗi ngày từ thứ hai tới thứ sáu, với đợt nghỉ vào hai ngày cuối tuần. Nếu có ngày nghỉ lễ trong dịp này thì bạn sẽ luôn được xạ thêm buổi vào lúc kết thúc để bù cho tuần có ngày lễ.
Phụ thuộc vào hướng dẫn ở từng nơi và tình hình của bạn, xạ trị có thể được thực hiện theo cách hơi khác nhau. Ví dụ bạn có thể có liều hàng ngày nhỏ hơn trong thời gian dài hơn.
Lịch xạ trị của bạn có thể được bố trí vào cùng thời gian mỗi ngày để bạn có thể sắp xếp thành lịch thường quy.
Nếu bạn có ngày nghỉ lễ đã đặt trước, hãy nói với bác sĩ chuyên khoa của bạn hoặc nhân viên xạ trị trước hoặc vào lúc lên kế hoạch xạ trị.
Trước tiên bạn sẽ gặp bác sĩ chuyên khoa để nghe nói về điều trị. Một khi các chi tiết của điều trị, lợi ích, nguy cơ và các tác dụng phụ tiềm tàng đã được giải thích thì bạn sẽ được yêu cầu ký bản cam kết.
Lịch hẹn được đặt để lên kế hoạch điều trị. Hãy hỏi bác sĩ điều trị những điều còn thắc mắc.
Lên kế hoạch điều trị giúp nhận diện khu vực chính xác cần điều trị và liều phóng xạ có hiệu quả nhất, trong khi hạn chế lượng phóng xạ tới các mô xung quanh.
Nhiều người sẽ tham dự vào việc lên kế hoạch điều trị.
Kế hoạch điều trị thường được thực hiện khi dùng chụp CT. Máy chụp CT tạo ra các ảnh tia X giúp nhóm điều trị lên kế hoạch khu vực chính xác sẽ được điều trị.
Lên kế hoạch xạ trị sẽ mất chừng 15 phút tới một giờ.
Bạn sẽ nằm yên trong khi tay bạn đặt ở phía trên đầu và được tì vào bệ đỡ tay. Bạn có thể được yêu cầu chỉ nâng tay bên mổ.
Nếu bạn đặt máy tạo nhịp tim hoặc máy khử rung tim, hoặc bạn nghĩ có thể mình đang mang thai thì hãy nói với bác sĩ điều trị trước hoặc trong cuộc hẹn lên kế hoạch điều trị.
Khi khu vực xạ trị chính xác đã được quyết định thì điều quan trọng là có hồ sơ ghi chép lại để giúp xác định vị trí chính xác trước khi điều trị.
Để làm việc này, thực hiện đánh dấu bằng mực không phai (xăm) lên da bạn. Việc này thường được thực hiện bằng ba dấu nhỏ xíu bằng cách sử dụng xăm mực. Nếu bạn lo ngại điều này, hãy hỏi kỹ thuật viên xạ trị xem có lựa chọn khác không.
Một số phụ nữ thích các chấm xăm được loại bỏ sau khi kết thúc điều trị. Tuy nhiên loại bỏ mực xăm không phải là thường quy và các kết quả có thể biến động.
Điều quan trọng là bạn phục hồi được cử động của tay sau phẫu thuật và có thể nâng cánh tay một cách thoải mái lên phía trên đầu trước khi bắt đầu xạ trị. Cần phục hồi cho toàn bộ vú hoặc khu vực ngực.
Sau phẫu thuật có thể khó giơ tay lên trên đầu và giữ tay ở tư thế đó hoặc bạn thấy đau khi làm việc này. Nếu như vậy, hãy nói với điều dưỡng hoặc đề nghị được gặp chuyên viên vật lý trị liệu là người có thể tư vấn cho bạn về các bài tập để cải thiện cử động của tay. Bạn cũng có thể cố gắng uống thuốc giảm đau trước mỗi lần đi xạ trị để giúp cảm thấy dễ chịu hơn khi bạn giữ tay ở vị trí.
Một khi hoàn thành việc lên kế hoạch và đánh dấu khu vực xạ trị, kỹ thuật viên xạ trị sẽ bố trí thời gian cho buổi xạ trị đầu tiên.
Bạn sẽ được yêu cầu cởi bỏ áo xuống đến thắt lưng và bạn sẽ được đưa cho một áo choàng để mặc. Mặc một cái áo dễ cởi ra và mặc vào có thể tốt hơn.
Bạn sẽ nằm lên bàn điều trị, hai tay giơ lên phía trên đầu. Kỹ thuật viên xạ trị sẽ điều chỉnh áo choàng để cho khu vực được điều trị lộ ra. Họ sẽ giúp định vị bạn cẩn thận, để mỗi lần xạ trị bạn ở cùng vị trí chính xác như trong kế hoạch điều trị.
Bạn cần nằm yên trong khi xạ trị, có thể thở bình thường.
Việc xạ trị vào khu vực vú hoặc thành ngực thường được thực hiện từ nhiều góc khác nhau. Nhân viên kỹ thuật xạ trị sẽ định lại vị trí của máy cho mỗi góc.
Máy xạ trị phát ra tiếng kêu u u khi đang hoạt động.
Máy có thể đi tới gần bạn và thậm chí chạm vào bạn. Tuy nhiên bạn sẽ không cảm thấy đang được xạ trị, mặc dầu bạn có thể cảm thấy hơi không thoải mái một chút khi nằm ở vị trí xạ trị.
Việc xạ trị mất độ vài phút.
Mặc dù bạn nằm một mình trong phòng, các camera sẽ cho phép kỹ thuật viên xạ trị nhìn thấy bạn trên màn hình tivi. Hầu hết các phòng xạ trị cũng có hệ thống liên lạc nội bộ để bạn và kỹ thuật viên xạ trị có thể nói chuyện với nhau.
Kỹ thuật viên xạ trị điều trị sẽ kiểm tra xem tình trạng của bạn thế nào trước mỗi lần xạ trị. Họ cũng có thể trả lời bất kỳ câu hỏi nào của bạn. Họ sẽ tư vấn cho bạn các tác dụng phụ và bố trí cho bạn gặp bác sĩ chuyên khoa hoặc điều dưỡng nếu cần. Một cách khác là có thể bố trí các buổi gặp một thành viên trong nhóm điều trị của bạn trong khi xạ trị nên bạn có thể hỏi bất kỳ câu hỏi nào và thảo luận bất kỳ sự lo ngại nào.
Giữ hơi thở có thể giúp bảo vệ tim không bị ảnh hưởng bởi xạ trị ở bên trái.
Giữ hơi thở gồm hít thở sâu và giữ yên không thở ra trong thời gian ngắn. Kỹ thuật viên xạ trị sẽ nói cho bạn cách giữ hơi thở thế nào và khi nào bạn giữ hơi thở.
Việc này được làm ở lần khám để lên kế hoạch xạ trị và tại mỗi lần xạ trị chùm tia ngoài.
Việc bạn cần giữ hơi thở sẽ được đánh giá và hướng dẫn đơn giản sẽ giúp bạn duy trì việc giữ hơi thở phù hợp.
Không phải ai cũng được xạ trị bên trái, có thể sử dụng phương pháp này hoặc các phương pháp khác để bảo vệ tim.
Bác sĩ chuyên khoa có thể đề xuất xạ trị thêm vào khu vực tại đó ung thư vú xâm lấn đã được loại bỏ sau khi đã xạ trị toàn vú.
Nếu bạn sẽ được xạ thêm thì việc này được thực hiện vào lúc kết thúc điều trị, thường là 5 tới 8 lần xạ trên.
Nếu bạn được xạ điều biến liều thì việc xạ thêm có thể được thực hiện bằng lên kế hoạch xạ trị để đưa ra liều cao hơn cho khu vực này đồng thời với lúc vú được xạ trị.
Xạ trị có thể gây ra tác dụng phụ do nó ảnh hưởng tới mô khỏe cũng như các tế bào ung thư.
Hầu hết các tác dụng phụ là tạm thời, nhưng một số có thể là vĩnh viễn và một số có thể xuất hiện sau khi kết thúc điều trị nhiều tháng hoặc nhiều năm.
Những người khác nhau phản ứng khác nhau với xạ trị và khi xạ trị được ít ngày, bạn sẽ thấy xạ trị ảnh hưởng đến bạn như thế nào.
Các tác dụng phụ ngay lập tức có thể được gọi là tác dụng phụ sớm hoặc cấp tính. Chúng xảy ra trong khi điều trị và tới 6 tháng sau khi kết thúc điều trị.
Hầu hết mọi người có da đỏ lên xung quanh khu vực được xạ trị.
Da cũng có thể:
Phản ứng da thường bắt đầu chừng 10 tới 14 ngày sau khi bắt đầu xạ trị, nhưng có thể xảy ra muộn hơn hoặc sau khi xạ xong.
Bác sĩ điều trị sẽ theo dõi bất kỳ tác dụng phụ nào và tư vấn cho bạn cách chăm sóc da tùy theo loại phản ứng mà bạn có.
Hãy báo cho bác sĩ điều trị biết nếu bạn có phản ứng da. Hầu hết các phản ứng da đều nhẹ và sẽ lành trong vòng 3 tới 4 tuần sau lần xạ trị cuối cùng, nhưng một số có thể cần điều trị hoặc theo dõi chặt chẽ hơn.
Điều quan trọng là chăm sóc da trong khi xạ trị. Việc này sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn, giảm đau và giúp giữ khu vực xạ trị thấy dễ chịu.
Bạn được hướng dẫn chăm sóc da bởi nhóm xạ trị, nhưng các hướng dẫn bỏ túi sau là điều mà hầu hết các trung tâm xạ trị tư vấn.
Lau da
Lau khu vực xạ trị nhẹ nhàng bằng nước ấm và lau da khô bằng khăn mặt mềm.
Các sản phẩm chăm sóc da
Nếu bạn muốn dùng bất kỳ thứ gì trên da trong khu vực xạ trị, hãy thảo luận với kỹ thuật viên xạ trị trước tiên.
Natri lauryl sulphat có trong các loại kem nào đó có thể kích ứng da. Tốt nhất là tránh dùng kem và các sản phẩm có chứa chất này.
Bạn có thể sử dụng xà phòng và chất khử mùi phù hợp với da bạn, trừ khi bác sĩ điều trị nói bạn không nên dùng.
Nhiệt và lạnh
Tránh khu vực xạ trị tiếp xúc với nhiệt độ cực cao hoặc cực thấp như là các chai nước nóng, các miếng giữ nhiệt, tắm hơi và các túi chườm đá trong khi xạ trị.
Chăm sóc da dưới mặt trời
Tránh để ánh nắng mặt trời chiếu vào khu vực xạ trị trong khi xạ trị và cho tới khi bất kỳ phản ứng da nào được dịu đi.
Da trong khu vực xạ trị vẫn sẽ nhạy cảm với mặt trời trong thời gian sau xạ trị. Hãy sử dụng kem chống nắng với chỉ số bảo vệ chống nắng (SPF) cao. Bôi kem dưới quần áo nữa do bạn có thể bị cháy nắng qua lớp quần áo.
Bơi
Bạn có thể được bác sĩ điều trị khuyên tránh bơi trong khi xạ trị và sau đó một thời gian ngắn. Đó là do những thay đổi ở da do xạ trị có thể bị kích ứng bởi clo hoặc các hóa chất trong bể bơi. Quần áo bơi cũng có thể gây ma sát tại ví trí xạ trị.
Quần áo, áo ngực và quả độn ngực
Ma sát hoặc chà sát từ quần áo có thể gây ra phản ứng da hoặc có thể làm tình trạng tồi tệ đi. Mặc quần áo được làm từ xơ tự nhiên như là áo ngực bằng sợi bông hoặc áo may ô sợi bông có thể là tốt. Hoặc bạn có thể thích ra ngoài mà không mặc áo ngực.
Bạn thường được khuyên không mặc áo ngực có gọng kim loại cho đến khi da bạn lành hẳn.
Nếu bạn phẫu thuật đoạn nhũ và đeo quả độn ngực silicon, bạn có thể thấy việc đeo quả độn ngực mềm, nhẹ là dễ chịu hơn ngay sau phẫu thuật.
Vú hoặc khu vực ngực của bạn có thể sưng lên và cảm thấy khó chịu. Chỗ sưng thường giảm đi trong vòng vài tuần sau điều trị. Nếu tình trạng tiếp diễn sau thời điểm này, hãy nói với bác sĩ điều trị hoặc điều dưỡng do bạn có thể cần được khám và đánh giá bởi chuyên gia phù bạch mạch.
Thỉnh thoảng bạn có thể bị đau, đau nhói ở khu vực vú hoặc ngực. Mặc dù đau thường là nhẹ, nhưng vẫn có thể tiếp tục trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi điều trị kết thúc.
Bạn cũng có thể bị cứng và khó chịu xung quanh vai và vú hoặc khu vực ngực trong và sau điều trị. Tiếp tục tập bài tập tay và vai trong khi xạ trị và trong một vài tháng sau đó để có thể giúp làm giảm hoặc ngăn ngừa sự cứng vai hoặc sự khó chịu.
Xạ trị vào hốc nách sẽ làm rụng lông nách ở bên được xạ. Nam giới được xạ trị sẽ bị rụng lông ở khu vực ngực được xạ trị.
Lông thường bắt đầu rụng vào hai hoặc ba tuần sau khi điều trị bắt đầu và có thể mất vài tháng để mọc lại. Đối với một số người lông rụng do xạ trị có thể không bao giờ mọc lại được.
Nếu bạn được xạ vào xung quanh xương đòn hoặc gần xương ức thì bạn có thể bị đau họng khi nuốt. Nếu bị vậy, hãy nói với kỹ thuật viên xạ trị, bác sĩ chuyên khoa hoặc điều dưỡng.
Có thể uống thuốc giảm đau đơn giản ở dạng lỏng, nhất là trước khi ăn cho đến khi sự đau họng được cải thiện.
Bạn có thể cảm thấy rất mệt trong hoặc sau khi xạ trị.
Đi đến bệnh viện rồi về nhà cũng có thể gây mệt mỏi. Tuy nhiên nhiều người thấy họ vẫn có thể quản lý công việc thường ngày và một số tiếp tục đi làm trong suốt đợt xạ trị.
Mệt rũ (cực kỳ mệt mỏi) là tác dụng phụ rất phổ biến của điều trị ung thư. Nó có thể bắt đầu hoặc trở nên xấu hơn sau khi kết thúc xạ trị. Nếu bạn đã được hóa trị thì bạn có thể bị mệt rũ vào lúc bạn bắt đầu xạ trị.
Để đối phó với mệt rũ, bạn có thể:
Phù bạch mạch là việc cánh tay, bàn tay và khu vực ngực sưng lên do việc tích tụ dịch bạch huyết ở các mô bề mặt của cơ thể gây ra. Phù bạch mạch có thể xuất hiện do tổn thương của hệ bạch huyết, ví dụ do phẫu thuật và/hoặc xạ trị vào hạch bạch huyết dưới cánh tay (hố nách) và khu vực xung quanh.
Phù bạch mạch có thể xảy ra vào bất kỳ lúc nào sau điều trị, đôi khi sau nhiều năm.
Nếu cánh tay, bàn tay, vùng ngực ở bên mổ hoặc bên được xạ trị sưng lên hoặc có cảm giác khó chịu và nặng nề thì hãy liên lạc với điều dưỡng hoặc bác sĩ đa khoa.
Phù bạch mạch là trạng thái lâu dài, nghĩa là một khi bệnh phát triển thì chỉ có thể kiểm soát được bệnh nhưng khó khỏi hẳn.
Nếu bạn xạ trị sau phẫu thuật bảo tồn vú thì mô vú ở bên xạ trị có thể cảm thấy chắc hơn trước, hoặc vú có thể thấy nhỏ hơn và nhìn khác với trước khi mổ.
Mặc dù điều này là bình thường, bạn có thể lo lắng về sự khác nhau về kích thước của hai vú, hoặc lo rằng sự khác nhau này là thấy rõ khi bạn mặc áo.
Bạn có thể thảo luận với bác sĩ phẫu thuật vú để xem có thể làm được gì cho sự khác nhau khó nhận thấy.
Nhạy cảm đau có thể xảy ra ở các xương sườn trong khi xạ trị. Ở một số người thì sự khó chịu này có thể tiếp tục nhưng thường cải thiện theo thời gian.
Một số tác dụng phụ có thể xuất hiện vài tháng thậm chí vài năm sau khi kết thúc xạ trị. Tuy nhiên nhiều tiến bộ về thiết bị và độ chính xác trong việc đánh dấu khu vực xạ trị làm cho nhiều trong số các tác dụng phụ này đã trở nên ít phổ biến hơn.
Các tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm gặp và các chuyên gia đồng ý rằng lợi ích của xạ trị trong việc làm giảm khả năng ung thư vú quay trở lại là lớn hơn nguy cơ của các tác dụng phụ có thể.
Xạ trị vào vú hoặc dưới cánh tay có thể làm cứng mô, được gọi là hiện tượng xơ hóa. Nếu xơ hóa trở nên nghiêm trọng thì vú có thể trở nên nhỏ hơn đáng kể cũng như cứng hơn. Hiện tượng này hiếm gặp nhưng có thể xảy ra sau xạ trị kết thúc vài tháng hoặc vài năm.
Dưới lớp da cũng có thể nhìn thấy các mao mạch tí hon bị vỡ, được gọi là giãn mao mạch. Hiện tượng này là vĩnh viễn và không có phương pháp điều trị.
Đôi khi sau xạ trị vào vú hoặc khu vực thành ngực, phần của phổi phía sau khu vực xạ trị có thể bị viêm, gây ra ho khan hoặc thở gấp. Hiện tượng này thường là tự khỏi theo thời gian. Hiếm gặp hơn có thể xảy ra xơ hóa đỉnh phổi, gây ra các tác dụng phụ tương tự.
Mặc dù đã cẩn thận để tránh xạ trị không cần thiết vào các mô tim, nếu xạ trị được thực hiện ở bên trái thì bạn có thể có nguy cơ có các vấn đề về tim trong tương lai.
Kỹ thuật giữ hơi thở được cho là làm giảm nguy cơ của bất kỳ tổn thương nào tới tim và phổi.
Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra sau này gồm:
Nếu bạn lo ngại về bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa.
Nếu bạn sắp uống thuốc nội tiết, một số bác sĩ có thể khuyên bạn chờ cho đến khi xạ trị kết thúc, để bạn không phải chịu các tác dụng phụ từ hai liệu pháp điều trị đồng thời.
Hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang uống hoặc cân nhắc uống, gồm các thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và chất khoáng, các thảo dược và bất kỳ điều trị nào được mua không cần đơn.
Bằng chứng chưa rõ ràng liệu các thực phẩm chức năng như là các vitamin, đặc biệt là các chất oxy hóa liều cao (gồm các vitamin A, C và E, co-enzyme Q10 và Selen) là gây hại hay tốt trong khi bạn đang xạ trị.
Do sự không chắc chắn này, nhiều bác sĩ chuyên khoa khuyến nghị rằng tránh uống liều cao các thực phẩm chức năng có tính oxy hóa trong khi đang xạ trị.
Bạn nghe nói cần phải xạ trị, mỗi người sẽ có những phản ứng tâm lý khác nhau. Nhiều người có thái độ tích cực và nghĩ rằng mọi việc đang được thực hiện để điều trị ung thư vú. Một số người cảm thấy buồn, sợ hãi, thấy khó quen với tình trạng hiện tại hoặc lo lắng về kế hoạch điều trị của mình. Sợ hãi điều chưa biết là phổ biến, nên tìm hiểu càng nhiều càng tốt về xạ trị có thể giúp bạn ứng phó tốt hơn.
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi và lo âu tại bất kỳ thời điểm nào trong hoặc sau khi điều trị thì hãy nhớ rằng có nhiều người có thể giúp bạn. Hãy nói với bác sĩ, kỹ thuật viên xạ trị hoặc điều dưỡng về cảm giác của bạn để họ có thể giúp và hỗ trợ, hãy để gia đình và bạn bè cùng biết.
Sau khi bạn kết thúc điều trị, có thể mất một ít thời gian để quay trở về cuộc sống hàng ngày. Hãy cố gắng đừng mong đợi nhiều vào bản thân trong những ngày sau điều trị, hãy để bản thân có thời gian hồi phục sức khỏe. Bạn có thể tiếp tục cảm thấy mệt mỏi nhưng dần dần bạn sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn. Đối với một số người, điều này có thể mất vài tháng và đôi khi lâu hơn.
Đối với nhiều người, xạ trị là bước cuối cùng trong liệu trình điều trị tại bệnh viện mà họ cần phải nỗ lực hoàn thành, và việc đi được đến chặng đường đó sẽ mang lại cảm giác thành công thực sự. Nhưng một số người vẫn cảm thấy bị cô lập, buồn bã và sợ hãi, đặc biệt là khi những cuộc hẹn khám với bác sĩ không còn nữa.
Bạn có thể thấy chia sẻ cảm xúc với ai đó, những người có trải nghiệm tương tự như bạn. Bạn có thể làm việc này trong nhóm hỗ trợ ung thư vú địa phương hoặc nhóm online.
breastcancernow.org/information-support/facing-breast-cancer/going-through-breast-cancer-treatment/radiotherapy-primary. Updated June, 2020.
0
0
